Uluslararası Af Örgütü: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k {{İnsan hakları}} şablonu eklendi
Yeni Üye (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
9. satır:
== Tarihçe ==
 
Uluslararası Af Örgütü (AI) [[1961]] yılında, [[Londra]]'da ingilizİngiliz avukat [[Peter Benenson]] ve [[Eric Baker]] adlı, [[Quaker]] dinine mensup bir barışsever tarafından kurulmuştur. Benenson'un bu kurumu kurma fikri, gazetelerde defalarca, hükümetlerin kendi halklarına karşı haksız davranışlarını okuduğunda oluştu. Okuduğu makale, "''Özgürlük''" kelimesinin o zamanlar yasak olduguolduğu [[Portekiz]]'de iki üniversite öğrencisinin bir lokantada "''özgürlük''" şerefine kadehlerini kaldırdıkları için yedi yıl hapse mahkûm edilmeleri hakkındaydı. [[28 Mayıs]] [[1961]] tarihinde Benenson, İngiliz gazetesi [[The Observer]]'da bu vaka hakkında "Unutulmuş Mahpuslar" (''The Forgotten Prisoners'') başlıklı makaleyi yayınladı. Bu makalede okuyucularını, bu gençlerin salıverilmesi için hükümete mektup yazmaya çağırıyordu. Benenson şöyle yazıyordu "''Gazetenizi haftanın herhangi bir günü açtığınızda, dünyanın bir yerinde, birisinin, görüşleri veya inançları hükümetince beğenilmediğinden, tutuklandığını, işkence gördüğünü ya da idam edildiğini okuyabilirsiniz''". Yazısı o kadar etkili oldu ki bunu izleyen yıl zarfında bir düzine ülkede haksızlık kurbanlarının haklarını savunmak için mektup yazma grupları oluştu. Bu eylem, "''Appeal for amnesty''" (Türkçe yaklaşık anlamı: 'politik tutukluların bırakılma çağrısı') olarak ''Amnesty International'''ın başlangıcı kabul edilir.
 
[[Dosya:Irene Khan 2003.jpg|Ağustos 2001- Temmuz 2010 tarihleri arası Örgütün Genel Sekreter olan [[Irene Khan]]|thumb|200px]]
32. satır:
 
Örgütün tipik eylem tarzı şöyle sayılabilir.
* ''Vaka çalışması'': Bu eylem örgütün kurulmasından beri uygulmaktadıruygulamaktadır. Politik bir tutuklunun -ideal olarak- serbest bırakılıncaya kadar Amnesty gruplarınca uzun süreli gözetilmesidir. Buradaki temel prensip, Amnesty gruplarının kendi ülkelerindeki bir vakada çalışmamalarıdır.
* ''Acil eylem'' (urgent actions) : 1973 yılında uygulamaya konmuştur. Amaç, tehdit unsuru olan insan hakları ihlaline karşı acil reaksiyon göstermekdirgöstermektir. 48 saat içinde üyeler ve destekçiler haraketeharekete geçirilerek sorumlu devlet kurumlarına başvurulur.
* ''Unutulmaya karşı mektuplar'': Çeşitli ülkelerden ayda yaklaşık üç vaka sunulur. Söz konusu vakalar, kayıp kişiler, uzun süreli tutukluluk halleri, adil olmayan yargı hükümleridir.
* ''On-line kampanyalar'' AI, kampanyaları için İnternet'i protesto aracı olarak kullanır.
39. satır:
== Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ==
 
UAÖ Türkiye’nin kuruluşu, 1995 yılında İstanbul’dakiİstanbul'daki UAÖ gönüllülerinin başlattığı inisiyatife dayanır. UAÖ Girişim Grubu olarak, İstanbul’dakiİstanbul'daki gönüllü UAÖ üyeleri ilk çalışmalarını, 1996 yılında [[Çin Halk Cumhuriyeti]]ndeki insan hakları ihlallerine dikkatleri çekerek başlattılar. UAÖ İstanbul gönüllülerinin başlattığı çalışmaya, 1997 yılında önce Ankara ardından da İzmir’de ki UAÖ gönüllülerin başlattığı inisiyatifler eşlik etti. UAÖ’nün 1997 yılındaki temel kampanyası dünya çapında [[Mülteci]]lerin İnsan Haklarıyla ilgiliydi.
 
2001 yılı içinde UAÖ Türkiye Gönüllüleri, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesinin resmen kurulması için Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’na başvuruda bulundu. UAÖ Türkiye Şubesinin resmen kuruluşu Türkiye’deki bürokrasi ve mevzuat nedeniyle bir süre engellendi. Ancak, UAÖ Türkiye gönüllüleri uluslararası hareketin de desteğini alarak etkin bir hukuk mücadelesi ve lobi çalışması yürüttüler.
52. satır:
Seçilim ön yargısı, bir konu için örnek veya aday seçerken tarafgirliğe neden olan ön yargı olarak tanımlanabilir. Uluslararası Af Örgütü'nün göreceli olarak daha demokratik ve açık ülkeler hakkında daha fazla rapor sunduğu genelce kabul edilmiştir. Seçilim ön yargısı kanısı veya suçlamasının da kaynağı budur. Örneğin örgütün [[İsrail]]'deki insan hakları ihlallerine olan ilgisiyle [[Kuzey Kore]] veya [[Kamboçya]]'dakilerin karşılaştırılamayacağı, bu ülkelere daha az odaklanıldığı iddia edilir.
 
Destekçileri, örgütün amacının dünyada gerçekleşen insan hakları ihlallerinin bir istatistiksel dökümünü yapmak olmadığını savunurlar. AI'nin amacı (a) şartları iyileştirebilecek baskı yaratmak için (b) mümkün olduğu kadar olay (insan hakkı ihlali) kaydetmektir. Bu iki faktör, örgütün hazırladığı raporların daha demokratik ve açık ülkelere ağırlık vermesine neden olabilir, çünkü buralarda bilgi daha kolay toplanabilir, bu ülkeler genelde insan haklarını korumaktan yana tavır belirtmislerdirbelirtmişlerdir ve de hükümetleri kamu oyunun tepkisine daha duyarlıdır.
 
==== Örnek ====
63. satır:
Uluslararası Af Örgütünün [[International Report 2005]]'in (2005 Uluslararası Raporu) bir önsözünde{{ref|7}} örgütün Genel Sekteri [[Irene Khan]], [[Guantánamo Körfezi]] için "zamanımızın [[gulag]]ı" (''the gulag of our times'') benzetmesini kullanarak örgütün ''farklı insan hakkı ihlallerinin karşılaştırılmaması'' politikasını ihlal etmiştir. Yorum ABD'nin [[Guantanamo askeri üssü]]ndeki askeri hapishanede tutuklulara uygulanan muameleyi, eskiden [[Josef Stalin]] önderliğindeki [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliğinde]] 'siyasi muhalifler'in 'yeniden eğitilmesi' hedefiyle tutulduğu hapishane sistemine benzetilmiştir. Gerek örgüt, gerekse onun çoğu destekçisi bu yorumu resmen desteklemez.
 
Yorum ABD'de yoğun bir eleştiriye{{ref|8}} maruz kalmış ve [[31 Mayıs]] [[2005]] tarihli bir basın açıklamasında [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] başkanı Bush raporu "absürt" olarak nitelendirmiştir. Bununla beraber birçok farklı kişi ve kurum yorumu desteklemiştir. Bunların arasında en dikkat çeken emekli bir ABD Dışişleri görevlisi olan [[Edmund McWilliams]]'tır.{{ref|9}} [[Moskova]] ve [[Bangkok]] Amerikan Elçiliklerinde görev yaparken Sovyet ve ViyetnamVietnam hapishanelerinde mahkûmlara yapılan kötü muameleyi izlemiş olan McWilliams, Uluslararası Af Örgütü'nün yaptığı benzetmeyi savunmuş, "o insanlık dışı sistemlerde yapıldığını rapor etmiş olduğum tacizler, [[Guantanamo]]'da, Afganistan'daki [[Bagram Hava Üssü]]nde ve [[Abu Garip]] hapishanesindeki uygulamalara paraleldir: suya batırarak yapılan sorgulamalar, [[Uluslararası Kızılhaç Örgütü]] tarafından görülmemeleri için 'yok olan' mahpuslar ve bütün bunlarda üst düzey hiçbir yetkilinin sorumlu bulunmaması."
 
== Notlar ==