Vikipedi

Ay'ın evreleri: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Ercanbozoglu (mesaj | katkılar)
13 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiket: tanım değiştirme
SkyHorizon (mesaj | katkılar)
Devriyeler
2.618 değişiklik
k Ercanbozoglu tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, 141.196.71.78 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
1. satır:
{{unreferenced|tarih=Mayıs 2015}}
AYIN SAFHALARI
[[Dosya:Lunar_libration_with_phase_Oct_2007_450px.gif|right|thumb|220px|Animasyonlu Ay evreleri.]]
'''Ayın evreleri veya fazları''', (genel olarak Dünya'daki) bir gözlemcinin gördüğü [[Ay]]'ın aydınlık yüzünün, Ay'ın toplam görünür yüzeyine oranını belirtir. Ay tıpkı [[Dünya]] gibi, kendinden ışık vermez. [[Güneş]]ten aldığı ışığı yansıtır. Bu yüzden, Ay'ın [[Dünya]] ve [[Güneş]]'e göre konumuna göre belli bir kısmı aydınlık diğer yüzeyi ise karanlık gözükür.
 
Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde görünür ki bunlara '''Ay'ın evreleri''' (safhaları) denir.
Ay küre, tıpkı yer küre gibi, kendinden ışık vermez. Güneşten aldığı ışığı yansıtır.
Ayın bir özelliği, günlük hareketini 24 saatten daha fazla bir sürede tamamlamasıdır.
Buna gecikme süresi denir. Bu gecikme, 20 dakika ile 80 dakika arasında olup ortalama
50 dakikadır. Dolayısıyla ay her gün bir önceki güne göre, 50 dakika sonra ve daha gerideki
bir enlem üzerinde doğmaktadır. Dolayısıyla ayın bir günü ortalama 24 saat 50 dakikadır.
 
Ay'ı tüm yüzeyinin aydınlık göründüğü dolun evresi, Ay'ın Dünya'ya dönük yüzü Güneş'in karşısına geldiği zaman görülür. Ay tam olarak Güneş ile Dünya arasındayken aydınlık yüzü Dünya'dan hiç görünmez. Bu evresi [[yeni ay]] olarak adlandırılır. Yaklaşık iki hafta sonra [[dolunay]] görülür. İlk yeni aydan 29,5 gün sonra Ay tekrar Güneş'in karşısına geçer ve tekrar yeni ay görünür.
Ay küre, bir aylık hareketini 29-30 günde, yıllık hareketini de 354 günde tamamlamaktadır.
Böylece yeni ay yılı, milâdî seneye göre 11 gün önce gelmektedir.
Ayın bir özelliği de kendi etrafında dönmemesidir. Ay, mahrekinde/yörüngesinde kayarak
hareket eder. Bu yüzden, Ay'ın dünyadan görünen kısmı aydınlık, arka yüzeyi ise devamlı
karanlıktır.
 
== Ay'ın Evreleri ==
Ayın safhaları veya fazları, genel olarak Dünya'daki bir râsıdın (gözlemcinin) gördüğü,
Ay'ın evreleri şu isimlerle adlandırılır:
Ay'ın aydınlanan yüzünün, ayın dünyaya ve güneşe bakan tarafına yâni ay diskinin toplam
;Yeni ay: [[Ay (uydu)|Ay]]'ın aydınlık olmayan tarafı Dünya'ya dönüktür. [[Ay (uydu)|Ay]], Dünya'dan açıkça görülemez. Fakat [[Güneş tutulması]] süresince görülebilir.
görünür yüzüne oranını belirtir.
 
;Hilal: [[Ay (uydu)|Ay]] Güneş'in doğusunda kalmaktadır. Ay - Yer - Güneş arasındaki açı 90°den küçüktür. Hilal evresinin gözlem süresi kısadır. Çünkü Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gözlenir.
Ay; hilâl [yeniay], yarımay, şişkinay, dolunay, son şişkinay, son yarımay ve son hilâl gibi
şekillerde görünür ki, bunlara Ayın Safhaları denir. Ay’ın safhaları arasındaki zaman aralıkları
birbirine eşit değildir.
Ayın beş ana safhası vardır. Bunlar;
1- Hilâl [Yeniay],
2- İlk yarımay,
3- Dolunay,
4- Son yarımay,
5- Muhak.
Ay, dünya ile güneş arasındayken ayın dünyadan görünebilen tarafına güneş ışınları
vurmaz. Bu durumda ay, dünyadan görülemez, tamamı karanlık olur. Buna Muhak denir.
Muhak zamanı, en az 28 saat, en fazla 72 saat sürer. Ay muhakdan çıkarken ayın güneş
ışığına tâbi kısmının kenarı, güneşin batışından kısa bir zaman sonra ince bir kavis şeklinde
gözükmeye başlar. Ayın bu hâline Hilâl veya Yeni ay denir.
Ay, muhakdan kurtulduğu vakit, hangi memleketde güneş batmakda ise, o tûl (boylam)
derecesindeki memleketlerden Hilâl şeklinde görülür.
Hilâlden, bir hafta kadar bir zaman içerisinde ayın sağ yarısı aydınlanır.
Bu hâle de İlk Yarımay denir.
İlk yarımaydan, bir hafta kadar sonra, ay diskinin tamamı aydınlanmış olarak görünür.
Buna Dolunay denir.
Dolunaydan, bir hafta kadar sonra, ayın sağ yarısı karanlık hâle gelir, bu sefer de sadece
sol yarısı aydınlık kalır. Ayın bu hâline Son Yarımay denir.
 
;İlk dördün: [[Ay (uydu)|Ay]]'ın yeni ay evresinden bir hafta sonra yarım daire biçiminde (D) göründüğü evre; Güneş'e göre açısal uzaklığı 90° olduğu andaki görünüşüdür.
Son Yarımaydan, 5-6 gün kadar sonra; ay ile güneş arasına, dünya girdiğinden ay
 
görülemez, tam karanlık olur. Böylece ay tekrar Muhak safhasına girer.
;Şişkin ay:İlk dördün safhasından sonra [[Ay (uydu)|Ay]]'ın uzanım açısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir.
 
Muhak süresi, yıl boyunca her ay sabit olmayıp 1-3 gün arasında değişir.
;Dolunay: [[Ay (uydu)|Ay]]'ın tam bir daire olarak dolgun, parlak görüldüğü evredir.
 
Ayın her devrinde [her ayın sonlarında], bir kere ay-dünya-güneş bir doğrultuda bulunurlar.
;Son dördün: [[Ay (uydu)|Ay]]'ın [[Dünya]]'dan sol yarısının aydınlık gözüktüğü evredir.
Bu hâle (İctimâ’ı neyyireyn, Conjunction) denir. Bu İctimâ’ vakti, Muhak zamanının tam
 
ortası olup, ilmî takvimlerde her ay için yazılıdır. İki ictimâ’ vakti [veya ayın aynı her iki safhası]
==Kaynakça==
arasındaki zaman, 29 gün 13 saattir.
{{Kaynakça}}
 
İctimâ’ vaktinden sekiz derece [takrîben 14 saat] geçmeden evvel, yâni Dünya ile Ayı ve
== Dış bağlantılar ==
Dünya ile Güneşi birleştiren, iki yarım doğru arasındaki (Beynûnet=Elongation) açısı sekiz dereceden
{{Commonscat|Lunar phases}}
[14 saatdan] az iken, hilâl hiçbir zamanda, hiçbir yerde görülemez. Azamî 18° olunca, ay muhakdan
 
kurtulup, güneş batarken, 45 dk içinde batı tarafında ufuk hattı üzerinde, yeni ayın hilâli görünür.
{{astronomi-taslak}}
 
Gündüz görülen hilâl gelecek gecenin hilâlidir. Hilâl, şafaktan evvel batarsa, birinci gecenin;
[[Kategori:Ay evreleri| ]]
şafaktan sonra batarsa, ikinci gecenin hilâlidir.
NOT: İlk Dördün ve Son Dördün AY KÜRE’ye göre isimlendirilmiştir. Bu durumda, DOLUNAY’a
Yarımay denmesi gerekir. DOLUNAY, ayın görünen tam yüzü olduğuna göre dördünler
dolunayın yarısı oluyor. Dolayısıyla, dördünlere; İlk Yarımay, Son Yarımay demek daha
yerinde olur.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ay%27ın_evreleri" sayfasından alınmıştır