Hamdullah Suphi Tanrıöver: Revizyonlar arasındaki fark

|isim = Hamdullah Suphi Tanrıöver

|resim = Hamdullah Suphi TanrioverBey MEBTanrıöver.jpg

|makam = [[Türkiye millî eğitim bakanları listesi|Türkiye Millî Eğitim Bakanı]]

|dönembaşı = 143 AralıkMart 19201925

|dönemsonu = 2019 KasımAralık 19211925

|öncegelenbaşbakan = [[RızaFethi NurOkyar]]

|ölüm_yeridoğum_yeri = [[İstanbul]], [[TürkiyeOsmanlı İmparatorluğu]]

[[Kurtuluş Savaşı]] ve cumhuriyetin ilk yıllarında [[TBMM|Meclis'te]]'de yaptığı coşkulu konuşmaları nedeniyle “''milli"Milli hatip''”Hatip" ve “''cumhuriyet"Cumhuriyet hatibi''”Hatibi" olarak tanınan bir siyaset adamı ve yazardır. Önce [[Fecr-i Ati|Fecr-i Âti Hareketi]] içinde, daha sonra [[Milli Edebiyat]] toplulukları içinde yer aldı. Zamanla siyasi kimliği, şair ve yazar kimliğinin önüne geçti. [[Son Osmanlı Meclis-i Mebusanı]]'nda ve I., II., III., VII., VIII., IX. dönem TBMM'de milletvekilli olarak bulundu. İki defa Milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Siyasi yaşamının yanı sıra [[Türk Ocakları]]'nın başkanlığını yürüttü. Türk Ocakları'nın kapatılmasından sonra 13 yıl Bükreş'te büyükelçilik görevinde bulundu. Yurda geri döndüğünde Türk Ocakları'nı tekrar kurdu; ismi, aralıklarla toplam 34 yıl başkanlık ettiği bu kurum ile özdeşleşmiştir.

1885’te1885 yılında İstanbul’un [[Aksaray, İstanbul|Aksaray]] semtindeki [[Suphi Paşa Konağı|Abdüllatif Suphi Paşa Konağı’ndaKonağı'nda]] dünyaya geldi<ref>[http://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=2411 Biyografi.net '''Hamdullah Suphi Maddesi''']</ref>. Babası, [[Tanzimat Dönemi]] bilim ve siyaset adamlarından [[Abdüllatif Suphi Paşa]], annesi bir Çerkez kızı olan Ülfet Hanım’dır. Dedesi ilk Osmanlı maarif nazırı [[Abdurrahman Sami Paşa]]'dır<ref name=turkceci>[http://www.turkceciler.com/yazarlar/hamdullah-suphi-tanriover.html Turkceciler.com '''Hamdullah Suphi Maddesi''']</ref>; babası ise devletin 6. Maarif Nazırı olarak görev yapmıştır. Yazar [[Samipaşazade Sezai]], yazarın amcasıdır.

[[II. Abdülhamid]]’in'in iradesiyle parasız yatılı olarak Mekteb-i Sultani'de ([[Galatasaray Lisesi]]) öğrenim gördü. Okuldan 1904’te1904 yılında mezun oldu ve meslek olarak öğretmenliği seçti. Ayasofya RüşdiyesiRüştiyesi'nde hitabet ve Fransızca, [[Darülmuallimin]]'de edebiyat, [[Darülfünun]]'da Türk-İslam sanatı dersleri verdi. 1909'da yılında [[Fecr-i Ati]] topluluğuna katıldı. 1911'de bu topluluktan ayrılarak [[Ziya Gökalp]] önderliğindeki [[Genç Kalemler]] çevresinde gelişen [[Milli Edebiyat]] akımına bağlandı.

1912'de yılında milliyetçilik akımının İstanbul'daki merkezi olan [[Türk Ocağı]]'na girdi ve başkan oldu. Aralıklarla toplam 34 yıl bu kurumda başkanlık yaptı (1912-1931, 1949-1959, 1961-1966).

[[Meclis-i Mebusan]]’ın'ın işgal güçleri tarafından kapatılmasından sonra milli mücadeleye katılmak için [[Ankara]]’ya'ya gitti. [[TBMM]] ilk döneminde meclise milletvekili olarak katıldı. İlk kabinede milli eğitimMaarif bakanıVekili olarak görevlendirildi, bu görevde bir yıl kaldı. BakanlığıVekilliği sırasında ulusal marş için güfte yarışması açıldı. [[Mehmet Akif]]’in'in yarışmaya katılması için çaba harcayanharcadı ve [[İstiklâl Marşı]]’nı'nı etkili sesi ile meclis kürsüsünde okuyanilk Hamdullahdefa Suphi'dirokudu.

I. ve II. TBMM’deTBMM'de [[İstanbul]] milletvekili olarak TBMM'de yer aldı. 1925 yıllındayılında ikinci kez MilliMillî Eğitim Bakanı oldu. 4 Mart - 19 Aralık 1925 tarihleri arasında Milli Eğitimbu Bakanlığı’nıgörevi yürüttü.

Bir yandan da Türk Ocakları Başkanlığını sürdürensürdürdü. Hamdullah Suphi Bey, derneğinDerneğin merkezini İstanbul’danİstanbul'dan Ankara’yaAnkara'ya taşıdı. Yeni devletin kültürel yönden teşkilatlanmasında ve Türkiye kültürünün yayılmasında Türk Ocakları’nın büyük rolü oldu. 1931 yılında şube sayısı 278, üye sayısı 32bine32 bine ulaştı.<ref name=arikan>[http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s15/arikan.pdf Mustafa Arıkan, Ahmet Deniz, '''Türk Ocaklarını Kapatılışı, Borçları ve Emlakının Tasfiyesi''', ''Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Güz 2004'']</ref>. Siyasal bir güç niteliği kazanmaya başlayan kurum, Cumhurbaşkanı [[Mustafa Kemal]]’in'in 25 Mart 1931 tarihli gazetelerde yayımlanan talimatı üzerine 10 Nisan’daNisan'da kendisini feshetti<ref name=ocak>[http://www.haber10.com/makale/14756 Sinan Tavukçu, '''Atatürk Türk Ocaklarını Neden Kapattı?''' ''Haber10.com, 09.03.2009'']</ref>.

Türk Ocakları’nınOcakları'nın kapanmasının ardından 1931'de yılında [[Bükreş]] Büyükelçiliği'ne atandı. 13 yıl sürdürdüğü Bükreş büyükelçiliği sırasında Bükreş’teBükreş'te büyük bir Türk mezarlığı yapılmasını ve Gagauz kasaba ve köylerinde Türkçe eğitim yapan okullar açılmasını sağladı.<ref name=adil/> 1944’te1944 yılında büyükelçilikten emekliye ayrıldı ve siyasete geri döndü.

1945’te1945 yılında [[İçel]] ve 1946'da yılında İstanbul milletvekili olarak yeniden Meclis'e girdi. 10 Mayıs 1949’da1949 İstanbul’datarihinde İstanbul'da yeniden açılan Türk Ocakları’nınOcakları'nın başkanı oldu.

1950 seçimlerinde [[Demokrat Parti]] (DP) listesinden bağımsız Manisa milletvekili, 1954'te yılında yine DP'den İstanbul milletvekili seçildi. 1957'de yılında [[Hürriyet Partisi]] adayı olarak katıldığı seçimleri kaybetti.

Kültür ve siyaset hayatının renkli simalarından ve coşkulu hatiplerinden biri olan Hamdullah Suphi Tanrıöver'in konuşmalarındanKonuşmaları '[[Dağ Yolu]]' (1928-1931), yazıları da '[[Günebakan]]' (1929) isimli kitaplarda toplanmıştırtoplandı.

[[Türk Ocakları]] Merkez Heyeti'nin başkanlığını yürütmeye devam etmekte olan Hamdullah Suphi Bey,etti. 10 Haziran 1966’da1966 tarihinde yaşamınıvefat yitirdietti. Edirnekapı Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.

{{sıra kutusu| önce = [[Rıza Nur]] <br /> [[Şükrü SaraçoğluSaracoğlu]] | başlık= [[Türkiye millî eğitim bakanları listesi|Türkiye Millî Eğitim Bakanı]] | yıllar= 14 Aralık 1920 - 20 Kasım 1921 <br /> 3 Mart 1925 - 19 Aralık 1925 | sonra= [[Mehmet Vehbi Bolak]] <br /> [[Mustafa Necati Uğural]] }}