Giuseppe Donizetti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yaslient1 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
k imla, değiştirildi: 2003'de → 2003'te AWB ile
19. satır:
== Hayatı ve Çalışmaları ==
 
Giuseppe Donizeetti [[6 Kasım]] [[1788]]'de [[Bergamo]] (günümüzde [[Lombardiya]], İtalya) doğdu.<ref name="yasamyapit">Güntekin, Mehmet ,(1999), "Donizetti Paşa", ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.389 ISBN: 975-08-0072-9 </ref> Çoğu müzisiyen olan bir aile ortamı içinde yetişti. Sonradan tanınmış bir opera bestecisi olan [[Gaetano Donizetti]] (1797-848) onun küçük kardeşi idi. Bergamo'da amcası Carini Donizetti'den [[flüt]] dersleri aldı. İlk müzik derslerini için Bergamnoi'da yeni acilan ''Lezioni Caritatevoli di Musica'' adlı okula devam etmek istedi ama 17 yasinda yaşı büyük olması nedeniyle konservatuvarlara kabul edilmedi. Kardeşi sonradan opera bestecisi olarak ün yapacak Gaetano'nun müzik hocası Bergamo'da yerleşik Alman besteci Johann Simon Mayr'dan bir süre bedava 19 müzik dersi aldı. <ref name="araci"> Aracı, Emre (2006), ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'', Istanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN: 978-975-08-1153-4.</ref>
 
1808'de 20 yaşında iken [[Napolyon Bonapart]]'ın Fransa ordusuna kayıt oldu. Fransa ordusunda 1808-1813 arasinda asker olarak Avusturya ve İspanya seferlerine katıldı. 1813'de Cenevre'de "Elba Adsai Taburu Bandosu"'na girdi. 1814 Napolyon [[Elba]] adasına sürüldüğünde onunla birlikte Elba'ya gitti. Napolyon Mart 1815'de Fransa'ya dönüp [[Yüz Gün]] tekrar imparator olarak hüküm sürmesi döneminde bando şefi olarak Napolyon'nun yanında idi. O yil Angela Toki ile evlendi. Napolyon'un [[19 Haziran]],[[1815]]'de [[Waterloo Muharebesi]]'nde yenildikten sonra Fransa ordusundan ayrıldı. Sonra [[Sardinya Krallığı|Sardınya-Piyemonte Krallığı]] ordusunun "Casale Ili Alayi (Reggimento Provinciale Casale" alayina bando uyesi iolarak katildi, 1821'de bu alayin muzik direktoru ve bando şefi oldu.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>
 
[[II. Mahmut]] ([[1785]]-[[1839]]) [[Vakay-i Hayriye]] adi ile Yeniçeri Ocağı'nı kaldıran reform yapomis ve eski orduyu dağıtmışti. Yerine kurduğu yeni ordu ([[Asakir-i Mansure-i Muhammediyye]]) ile birlikte Avrupa asilli asker egitim programini uygulamak icin gereken muzik katkisi icin önceki ordu bandosu olan geleneksel [[Mehter]] bandosu yeterli olmadigi goruldu. Mehter egitimi icin Mehterhane ve Mahter tipi askeri muzik sistemi yeni ordu icin yetersiz ve uygunsuz gorulup kaldirildilar. Daha onceki [[Nizam-i Cedit]] ordusundan bulunan Fransiz asilli boru takiminin daha gelismis sekli olan batı standartlarında yeni bir saray askeri bandosu kurulmasi kabul edildi. Bu saray askeri bandosuna [[Mûsikâ-i Hümâyûn]] adi verildi. Fakat bando icin bando sefi ve muzik ogretmenleri bulunmasi icin gucluk cekildi. Once Nizami Cedid boru takiminda bulunan suvari borazani Vaybelim Ahmet Aga ile trompetci Ahmet Usta ve ogretmen olarak Istanbul'da calisan bir Fransiz asilli muzisiyen olan M. Manguel (veya Mangel) alindi. Fakat Ahmet agalar baska askeri gorevler verilip ayrildilar. M. Manguel ise bir ogretmen olarak yetersiz oldugu kabul edildi.<ref name="araci"/><ref>Mûsikâ-i Hümâyûn adı ile kurulan bando, [[Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası]]’nın temelini oluşturur. Mûsikâ-i Hümâyûn 1924’te Atatürk’ün isteği ile Ankara’ya taşındı ve 1932’de "Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası" adını aldi. 1957'de Orkestranın Özel Kuruluş Yasası çıkip "Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası" oldu ve sonra ismi Turkçeleştirildi. </ref><ref name="araci"/>
 
[[Koca Hüsrev Mehmed Paşa]] ve [[Sardınya Krallığı]] İstanbul elçisi [[Markı]] Groppallo vasıtasıyla Fransız müzisiyen Manguel yerine Mûsıkâ-i Humâyûn bandosunun başına bir deneyimli bir İtalyan müzisiyen bando şefi aranmış ve Markı'nın tavsiyesi ile Fransa ve Sarfinya ordusunda bando şefliği deneyimi olan Giuseppe Donizetti bu görev için davet edildi. Giuesppe Donizetti [[II. Mahmut]] tarafından [[İstanbul]]'a gelmesi için yapılan daveti kabul ederek İstanbul'a geldi ve [[17 Eylül]] [[1828]]'de görevine başladı. Donizetti İtalya'dan gemi ile gelirken Batı Avrupa tipi bir askeri bando için gerekli müziksel çalgıları da birlikte getirmişti. Ayrıca yanında askeri bando deneyimi olan ve müzik öğretmenliği yapacak kabileyetli birkaç İtalyan da gelmişti.
 
Giuseppe Donizetti istanbul'a varınca ilk iş olarak askeri bando Mûsikâ-i Hümâyûn]'u yapılandırdı ve bir ay içerisinde padişaha ilk konserini verecek hale getirdi.<ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/>
35. satır:
Giuseppe Donizetti'nin, II. Mahmut için bestelediği "[[Mahmudiye Marşı]]" onbir yıl, [[II. Mahmut]]'un ölümünden sonra tahta çıkan oğlu [[Sultan]] [[Abdülmecit]] için bestelediği "[[Mecidiye Marşı]]" da ([[1839]]) 22 yıl boyunca [[Osmanlı Devleti'nin Milli Marşları|Osmanlı Devleti'nin marşı]] olarak çalınmıştır.<ref name="araci"/>
 
[[Sultan]] [[Abdülmecit]] tarafından [[Paşa]] unvanı ile taltif edilen Donizetti'nın başarıları sadece askeri bando kurulması ile sınırlı kalmadi. Bazı Türk müzikisi eserlerini Klasik Batı müziği sistemine uydurarak çok sesli hale getirdi. Türk müzikisi makamlarını kullanarak bazı eserlerin bestelemesini yaptı. Sarayda [[Osmanlı]] hanedan ailesinin fertleri ve harem halkına (örneğin Sultan [[Abdülmecid]], Dürrinigar Kalfa) [[müzik]] dersleri verdi. Türkiye'de Batı müziğinin öğretimi ve kurumlaşması için gayet ciddi çabalar sarfetti. Yetiştirdikleri arasında Nacib Paşa, Hacı İbrahim Paşa, Süleyman Paşa, Neşet Paşa, Miralay Halil Bey, Kaymakam Atıf Bey ve Dürrinigar Kalfa gibi Türk müziğinin sonraki gelişmelerini ilerletebileten talabeleri vardı.<ref name="yasamyapit"/> <ref name="araci"/>
 
Müzik alanında yaptığı başarılı çalışmalar dolayısiyla Sultan II. Mahmut tarafindan "İftihar" ; Sultan [[Abdülmecit]] tarafından "Mecidi" ve Fransa tarafından "Legion d'Honneur" nişanları ile ödüllendirilmiştir. <ref name="yasamyapit"/><ref name="araci"/> <ref>"Turkish Music Portal" adli websitesi [[http://www.turkishmusicportal.org/index.php] "Turkish Music Portal" adli websitesi]</ref>
 
[[Pera]]'da ([[Beyoğlu]] ve çevresinin eski adı) her yıl düzenlenen [[İtalyan]] [[opera]] gösterilerini desteklemiş, [[saray]]da [[konser]]ler düzenlemiş ve [[İstanbul]]'u ziyaret eden [[Franz Liszt]], [[Parish Alvars]] ve [[Leopold de Meyer]] gibi zamanın önde gelen virtüözlerine ev sahipliği yapmıştır. 1848'de İstanbul'u ziyaret eden Lizst Sultan Abdülmecit'e sunmak üzere ''Grande Paraphrase de la marche de Donizetti composée pour Sa Majesté le Soultan Abdül Mejid-Khan'' adlı bir beste yapmış ve bu bestenin notaları 1848'de [[Berlin]]'de basılıp yayımlanmıştır. Donizetti'nin kendisi gibi müzisyen olan iki kardeşi daha vardır. İçlerinden en yetenekli ve ünlüsu bir [[opera]] bestecisi küçük kardeşi [[Gaetano Donizetti]] idi. Geatano uzun zamandır ağabeyini hiç görmemekle beraber onu sevgi ile "Benim Türk kardeşim" diye andığı belirtilmektedir.
 
Donizetti'nin cenazesi, ölümünden sonraki üç hafta boyunca [[Beyoğlu]]'ndaki [[Santa Maria Kilisesi]]'nde muhafaza edilmiş ve [[6 Mart]] [[1856]]'da [[Santa Esprit Kilisesi]]'inin mezarlığına nakledilerek defnedilmiştir.
47. satır:
== Hakkında Yapılan Çalışmalar ==
 
Müzikolog [[Emre Aracı]] tarafından kaleme alınan kapsamlı bir biyografisi ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'' adı altında 2006 yılında bir kitap halinde <ref name="araci"/> ve kısaltılmış biyografisi bir makale olarak "The Musical Times" dergisinde 2002-2003'dete yayımlanmıştır.
 
4 Ocak 2007'de "Bergamo Müzik Festivali"'nde "Teatro Donizetti"'de Türk müzikolog Emre Aracı ilk kısmı "Donizetti Paşa'nın batı müziği besteleri" ve ikinci kısmı "Donizetti Paşa'nın klasik Osmanlı müziği" adlı iki kısımdan oluşan bir lirik-senfonik konseri hazırlayıp ve orkestra şefliği yapmıştır.
 
Anısına Beyoğlu'nun Pera Bölgesinde "Palazzo Donizetti Hotel" bulunmaktadır.
58. satır:
== Dış bağlantılar==
 
* Güntekin, Mehmet ,(1999), "Donizetti Paşa", ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN: 978-975-08-1153-4. C.1 s.380 ISBN: 975-08-0072-9
* Aracı, Emre (2006), ''Donizetti Paşa Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu'', Istanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, ISBN: 978-975-08-1153-4.
* Aracı, Emre (2002) "A Levantine life: Giuseppe Donizetti at the Ottoman court (Levanten Bir Hayat: Osmanlı sarayında Giuseppe Donizetti)", ''The Musical Times'' Cilt 143 [[http://www.musicaltimes.co.uk/archive/0203/arac.html]] {{İng.}}
* Bellotto, Francesco (2001) '"Giuseppe Donizetti." ; ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians'', Londra, ISBN 0-333-60800-3 {{ing}}
* Donizetti, Guiseppe (1911) ''La Musique en Turquie et Quelques Traites Biograohique sur Donizetti Pacha'' İstanbul {{fr}}
69. satır:
 
{{DEFAULTSORT:Donizetti, Giuseppe}}
 
[[Kategori:1788 doğumlular]]
[[Kategori:Bergamo doğumlular]]