Hürmüz Boğazı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
madde genişletme |
|||
1. satır:
{{eksik}}
{{Diğer anlamı|Hürmüz (anlam ayrımı)}}
[[Dosya:Strait of Hormuz.jpg|thumb|Hürmüz Boğazı gemi geçiş güzergahları]]
[[Dosya:Straße von Hormuz.jpg|thumb|Uydudan Hürmüz Boğazı]]
'''Hürmüz Boğazı''' ([[Arapça]]: مضيق هرمز - Madîk Hürmüz, [[Farsça]]: تنگه هرمز - Tange-ye Hormoz) [[Umman Körfezi]] ile [[Basra Körfezi]]'nin arasındadır. Boğazın [[kuzey]] kıyısında [[İran]], [[güney]] kıyısında ise [[Umman]] toprakları bulunur. Genişliği 38.90 kilometre kadardır. Ortadoğu petrollerinin %40'ını (ABD, Batı Avrupa ve Çin'e gönderilen petrolün yaklaşık yarısı) bu boğazdan transit geçen gemiler taşır.
Hürmüz Boğazı enerji taşımacılığı açısından alternatifsizdir. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, BAE ve Katar ihraç ettikleri petrolü Hürmüz'den uluslararası pazarlara ulaştırmaktadır. Dünya sıvılaştırılmış gaz ([[LNG]]) ihracatının %66'sı Hürmüz Boğazından geçmektedir<ref name=demir/>.
Hürmüz Boğazı güvenliğinin sağlanması bazı sorunları barındırır. Zayıf askeri güce sahip körfez ülkeleri boğazın güvenliğini sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Bu durunda güçlü devletlerin bölge ile ilgilenmesi zorunlu olmaktadır. ABD [[1979 İran Devrimi]]ne kadar Suudi Arabistan ve İran ortaklığı ile boğazın güvenliğini sağlamaya çalıştı. 1979 devriminden sonra Amerikan karşıtı politikalar yürüten İran Hürmüz Boğazını tehdit etmeye başladı. [[Körfez Arap Ülkeleri İş Birliği Konseyi|Körfez İşbirliği Ülkeleri]] ([[Suudi Arabistan]], [[Bahreyn]], [[Katar]], [[Kuveyt]], [[Umman]], [[BAE]]) buna İran tehdidine karşı 2000 yılında savunma paktı imzaladılar. NATO’ya benzer şekilde 'üye ülkelerin birine yapılan saldırı, tümüne yapılmış sayılır' kuralını kabul edildi. İKÖ güvenliğin sağlanması amacıyla [[NATO]] ile de işbirliği yapmaya çalışmaktadır. ABD körfez ülkeleriyle çeşitli savunma anlaşmaları yapmış, askeri üsler kurmuştur.<ref name=demir/>.
Hürmüz Boğazındaki bir diğer sorun ise [[karasuları]] meselesidir. İran ve Umman'ın karasularını 3 mil olarak uyguladığı zamanlarda, 21 mil genişliğindeki boğazdan geçişte herhangi bir sorun bulunmuyordu. Boğazın orta kısmında geniş bir [[Uluslararası sular|uluslararası suyolu]] bulunuyordu. Fakat İran’ın 1959, Umman'ın 1972 yılında karasularını 12 mile çıkarmaları geçişlerde sorun oluşturmuştur. Bu durumda boğazın uluslararası su alanı kalmamış, tüm sular İran ve Umman'ın karasuları haline gelmiştir
<ref name=demir>{{Web kaynağı
| url = http://dergipark.ulakbim.gov.tr/khosbd/article/download/5000050094/5000047359
| başlık = Basra Bölgesi’nin Enerji Kaynakları ve Hürmüz Boğazı’nın Önemi
| yazar = DEMİR, Ali
| tarih = Mayıs 2014
| eser = İran'ın Basra Körfezi’ni Bloke İhtimali ve Hürmüz
Boğazı’ndan Geçişlerin Uluslararası Hukuk Açısından Analizi
| yayıncı = Savunma Bilimleri Dergisi, Mayıs 2014
| erişimtarihi = 2 Eylül 2015
}}</ref>.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{coord|26|34|N|56|15|E|scale:1000000|display=title}}
| |||