Vikipedi

Farslar: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Edge05 (mesaj | katkılar)
52 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
1. satır:
{{Eksik}}
'''Persler''', [[Medler]] gibi İrani olup Anzan-Güney Elam civarında yerleşiktiler ve başkentleri Sus şehriydi. Arapçada "p" sesi olmadığından Araplarca "Pars/Pers" olarak değil, "Fars/Fers" olarak adlandırılmışlar ve sonrasında da genel olarak bu adla anılmışlardır. Günümüz [[İranlılar]]ın ataları olarak kabul edilirler. [[Antik İran]]'da kurulan en önemli iki imparatorluk [[Ahamenişler]] ve [[Sasaniler]], Persler tarafından kurulmuştur.
{{Etnik grup bilgi kutusu
|grup = Fars <br /> فارسی
|resim =
| =
|nüfus = 30-33 milyon
|bölge1 = {{IRN}}
|nüfus1 = 23 ila 25 milyon arası
|ref1 = <ref name="">{{Web kaynağı| url = http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Iran.pdf | başlık = "Ethnic Groups and Languages of Iran" | erişimtarihi = 2009-12-02 | ilk = Library of Congress – Federal Research Division | son = Library of Congress }}</ref><ref>[http://www.economist.com/countries/Iran/profile.cfm?folder=Profile-FactSheet Country Briefings Economist.com (2007-12-20)]</ref>
|bölge2 = {{USA}}
|nüfus2 = 1.186.140
|ref2 = <ref>[http://factfinder.census.gov/servlet/DTTable American FactFinder<!-- Bot generated title -->]</ref>
|ref3 = [http://www.farsinet.com/pwo/diaspora.html The Persian Diaspora]
|bölge4 = {{bayraksimge|Birleşik Arap Emirlikleri}}&nbsp;[[Birleşik Arap Emirlikleri]]
|nüfus4 = 400.000
|ref4 = <ref>[http://travelvideo.tv/news/more.php?id=7545_0_1_0_M56 Travel Video Television News - ''Iranians investing heavily in Dubai'']</ref><ref name="eth">[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pes Ethnologue report for language code:pes<!-- Bot generated title -->]</ref>
|bölge5 = {{bayraksimge|Birleşik Krallık}} [[Birleşik Krallık]]
|nüfus5 = 130.000
|ref5 =
|bölge6 = {{GER}}
|nüfus6 = 110.000
|ref6 = <ref>[http://www.Iranian wo.org/Disporia.htm Iranian World Outreach - ''Iranian -speaking people outside of Iran'']</ref>
|bölge7 = {{CAN}}
|nüsus7 = 88.200
|ref7 = <ref name="farsinet">[http://www.farsinet.com/pwo/diaspora.html The Persian Diaspora]</ref>
|bölge8 = {{ISR}}
|nüfus8 = 40.000
|ref8 = <ref name="farsinet"/>
|bölge9 = {{QAT}}
|nüfus9 = 73.000
|ref9 = <ref name="eth" />
|bölge10 = {{FRA}}
|nüfus10 = 62.000
|ref10 = <ref name="farsinet" />
|bölge11 = {{bayraksimge|Hindistan}} [[Hindistan]]
|nüfus11 = 60.000 <br />("[[İranlı]]" dahil)
|ref11 = <ref name="farsinet" />
|bölge12 = {{bayraksimge|Kuveyt}} [[Kuveyt]]
|nüfus12 = 60.000
|bölge13 = {{bayraksimge|İsveç}} [[İsveç]]
|nüfus13 = 60.000
|bölge14 = {{RUS}}
|nüfus14 = 50.000
|bölge15 = {{bayraksimge|Bahreyn}} [[Bahreyn]]
|nüfus15 = 48.000
|ref15 = <ref>[http://www.ethnologue.com/14/show_country.asp?name=Ethnologue 14 report for Bahrain]</ref>
|bölge16 = {{bayraksimge|Hollanda}} [[Hollanda]]
|nüfus16
|ref16 = <ref name="farsinet"/>
|bölge17 = {{bayraksimge|Avusturya}} [[Avusturya]]
|nüfus17 = 25.000
|bölge18 = {{bayraksimge|Oman}} [[Umman]]
|nüfus18 = 25.000
|ref18 = <ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pes Ethnologue]</ref>
|bölge19 = {{bayraksimge|Yunanistan}} [[Yunanistan]]
|nüfus19 = 20.000
|ref19 = <ref name="farsinet"/>
|bölge21 = {{bayraksimge|Danimarka}} [[Danimarka]]
|nüfus21 = 10.000
|ref21 = <ref name="farsinet"/>
|bölge22 = {{bayraksimge|Belçika}} [[Belçika]]
|nüfus22 = 6.000
|ref22 = <ref name="farsinet"/>
|bölge23 = {{bayraksimge|Norveç}} [[Norveç]]
|nüfus23 = 6.000
|ref23 = <ref name="farsinet"/>
|bölge24 = {{FIN}}
|nüfus24 = 2.000
|ref24 = <ref name="farsinet"/>
|diller = [[Farsça]]
|dinler = çoğunluğu [[İslam]] ([[Şii]]) <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html CIA - The World Factbook - Iran<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>http://www.aljazeera.com/me.asp?service_ID=12883</ref> ve az sayıda [[Sünni]], [[Bahailik|Bahai]], [[Hıristiyanlık|Hıristiyan]], [[Musevilik|Musevi]] ve [[Zerdüşt]]
}}
{{İran etnik grupları haritası}}
'''Farslar''' ([[Farsça]]: فارسی, [[Osmanlıca]]: عجم ''[[Âcem]]''), günümüzde [[İran]] nüfusunun çoğunluğunu (% 66) oluşturan [[etnik grup]].
 
[[Etimoloji]]k olarak '''Pars''' ([[Pers]]) kelimesinden gelmektedir. Pars kelimesi [[Arapça]]nın etkisiyle Fars haline gelmiştir; Arapça'da bulunmayan P harfi F ile ikame edilmiştir.<ref>[http://www.iranian.com/Features/Dec97/Persian/ Kamran Talattof. The Iranian]</ref> Arapça'da bu iki ses ortak kapalı a sesile verilmektedir.
=== Tarih ===
Tarih kaynaklarında II. Sirus'un hakimiyeti, Pers tarihinin başlangıcı olarak gösterilmektedir. Ekbatan'ı ele geçiren Sirus, sonrasında tüm Medya'ya egemen oldu. İ.Ö. 29 Ekim 539 tarihinde Babil'i ele geçirdi ve buradaki tutsak Yahudileri salıverdi.
İmparatorluğun doruk noktası I. Darius döneminin sonuna kadar olan zaman dilimini kapsar. Bu dönemde imparatorluk 20 eyaletten oluşmaktaydı ve bunlar "satrap" denilen valiler tarafından idare edilmekteydi.
Anadolu, MÖ 543-333 yılları arasında [[Ahameniş İmparatorluğu|Pers]] hakimiyetinde kaldı. [[Anadolu]]'ya [[Medler|Med]] hakimiyetine son vererek gelen Perslerin, Anadolu'ya kültürel etkileri bilhassa [[Kapadokya]] (Persçe: ''Katpatuka'') üzerinden olmuştur.
Yolları yeniden düzenleyerek ihtiyaçları olan tahıl,dokuma,hayvan ve hayvan ürünlerini [[Anadolu]]'dan almışlardır. Ayrıca dünyadaki ilk ''posta teşkilatını'' kurmuşlardır.
Perslerin boğazlara egemen olması boğazlardan ekonomik gelir sağlayan [[İyonya]]lıların tepkisine neden olmuştur.
[[İyon şehir devletleri]]ni Pers istilasından kurtarmak için [[Büyük İskender]], Asya seferine çıkar. [[MÖ 334]]'te [[İssos Savaşı|İssos]] ve [[Granikos Savaşı|Granikos Savaşları]] ile Persler yenilmiş ve [[Ahameniş İmparatorluğu]] yıkılmıştır. Böylece [[Helenistik Dönem]] başlamıştır. Tarihleri boyunca Persler, tüm [[Anadolu]]'nun yerli kültürlerine saygı göstermişlerdir.
 
Fars devletlerinin tarihi [[Ahameniş İmparatorluğu|Ahamenişler]] ve [[Partlar]] ve [[Sasaniler]] şeklinde 2550 yıl öncesine kadar uzanır. Farsların dili [[Farsça]], bir [[Hint-Avrupa dili]]dir. Tarihi önemi olan çok sayıda Fars şair ve bilge mevcuttur.
=== Toplumsal Yaşam ===
Antik Pers toplumunda aynı sınıftan insanlar dudak dudağa öpüşerek, astlar ise üstlerinin yanağını öperek selamlaşırlardı. Devlet otoritesini temsil eden kimseler, önünde rengin eğilerek ve bel kemikleri öpülerek selamlanırdı. Topluluk içinde tükürmek, sümkürmek ve akarsuları kirletmek yasaklanmıştı. Ayrıca sokakta yemek yemek de aynı şekilde hoş karşılanmamaktaydı ve yasaktı.
Persler, 36 karakterden oluşan çivi yazısını kullanmaktaydılar. Uzaklık ölçümünde "parasang" birimi, ödemelerdeyse "talent" kullanılmaktaydı. Dinleri [[Mitraizm]] ve [[Zerdüştlük]] idi.
 
== Ayrıca bakınız==
{{İran tarihi-taslak}}
*[[Acem (topluluk)|Acem]]
{{etnik-grup-taslak}}
 
== Kaynakça ==
[[Kategori:İran tarihi]]
{{kaynakça}}
[[Kategori:Eski etnik gruplar]]
 
[[Kategori:İran halkları]]
{{etnik grup-taslak}}
 
[[Kategori:Afganistan'daki etnik gruplar]]
[[Kategori:Tacikistan'daki etnik gruplar]]
[[Kategori:Özbekistan'daki etnik gruplar]]
[[Kategori:Irak'taki etnik gruplar]]
[[Kategori:Farslar| ]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Farslar" sayfasından alınmıştır