Sâmânîler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Bağlantı eklendi Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği |
Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik |
||
104. satır:
|dipnotlar =
}}{{İran tarihi}}
'''Samânîler''' ([[875]]-[[999]]) ([[Farsça]]: '''سامانیان''' Sāmāniyān), [[Orta Asya]] ve doğu [[İran]]'da kurulmuş, adını kurucusu Saman Hüdâ'dan alan bir [[hanedan]]lıktır. İslâm ordularının
[[Dosya:Samaniden-Mausoleum 2006.jpg|thumb|160px|İsmail Samanî türbesi (Buhara)]]
112. satır:
Samanî Saltanatı yönetimi ve rolleri İran'ın ve Orta Asya içlerinde Selçuklular, Gazneliler ve İlhanlılar da bulunan daha sonraki hükümdarları için örnek teşkil etmiş olabilir. En önemlisi, Samanîlerin istikrarı ve serveti, zengin bir kültür hayatına hamilik etmelerini sağlamıştı. Hanedan bu himaye sayesinde Orta Asyadaki Türkler ve batıdaki Araplara karşı İran kimliğinin kesin temellerini atarak daha sonraki bütün İran tarihine damgasını vurdu. Samanîler önce Rudeki'ye hamilik yapmıştı. Bu şairin yarım kalan [[Şehname]] adlı eserini büyük şair [[Firdevsi]] (ö.1020) Gaznelilerin himayesinde tamamlayacaktı. Şehname Fars diline yaptığı büyük katkının yanında hükümdarlık konusunda İran tarihi ve efsanelerini içeren bir taban oluşturmuştu. Şehnamenin önemli temalarından biri, İran'la Orta Asyadaki Türk dünyası Turan arasındaki çatışmadır. Eser ayrıca Selçuklularla başlayıp varlığını modern çağda da devam ettiren Türk etkisinin habercisidir. Selçukluların selefi olan Gaznelilerin iki lideri Samanî ordusunda komutanlık yapan memluklardı. Bu komutanlardan biri olan Gazneli Mahmud (998-1030) Samanîlerin bir nevi halefi olarak kabul edilir. Mahmud'un, Firdevsi'nin kendisi için tamamladığı Şehnameye kayıtsız kaldığı söylenmektedir. Bir diğer büyük eser olan Beyhaki tarihi, yine Gazneliler zamanında Farsça yazılmıştır.<ref>Gene R. Garthwaite, ''Pers İmparatorluğundan günümüze İran Tarihi'', 2005, Blackwell Publishing Ltd., çeviri:Fethi Aytuna.</ref>
== Samanî emirleri ==
* [[Saman Hüda]] (Samanîlerin atası)
| |||