Karakatau: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
bilgi kutusu eklendi |
Güncelleme. Kaynak ekleme/iyileştirme |
||
37. satır:
[[Sumatra]] ve [[Malezya]] arasında bulunan [[Endonezya]]'ya bağlı bir ada olan '''Karakatau''' (''Karakatoa''<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Krakatoa#Origin_and_spelling_of_the_name</ref>) adası coğrafi bir kavram olmaktan çok yine bu adada olan ve adanın adı ile anılan [[yanardağ]]ı ile bilinir.
''Karakatau Yanardağı'', [[1883]] yılında beklenmedik bir şekilde faaliyete geçerek yüzlerce nükleer bombanın yaratacağı bir güçle patlamış ve hesaplamalara göre 30 [[metre]] yüksekliğinde dev [[tsunami]]lerin oluşumuna neden olmuştur.<ref name="Winchester209-316">{{en}} Simon Winchester, ''Krakatoa: The Day the World Exploded: August 27, 1883'', Harper Collins, New York, 2003, ISBN 0066212855</ref> Oluşan bu tsunamiler Karakatau adasını (13 kilometrekare) tamamı ile yutmuştur. patlama 35.000 kişinin yaşamını yitirmesine neden olmuştur.
''Karakatau Yanardağı'nın'' patlaması ender ulaşılabilen bilimsel verilerin elde edilmesini de beraberinde getirmiştir. Bu patlama sonrasında, [[volkanik]] [[partikül]]lerin oluşturduğu dev [[bulut]]lar, bu bölgeyi yıllarca karanlıkta bırakmış, ayrıca [[dünya]]nın [[atmosfer]] ısısında 2 [[santigrat]] [[derece]]lik düşüşe neden olmuştur.
== Aktiviteler ==
=== Bilimsel çalışmalar ===
[[Biyoloji]] alanında, "Krakatoa sorunu" adalardaki hayatın izleri tamamen 1883'teki püskürme ile silindi, ada sterilize oldu mu, yoksa hayatta kalmayı başaranlar var mı?<ref name="Thornton">{{en}} Ian Thornton, ''Krakatau: The Destruction and Reassembly of an Island Ecosystem'', Harvard University Press, 1997, s: 78-95 ISBN 0674505727</ref>{{,}}<ref>{{en}} Joan Martí, Gerald Ernst, ''Volcanoes and the Environment'', Nature, 2005, s: 256-259</ref> Mayıs 1884'te bilimadamları manzarayı ilk gördüklerinde, bulabildikleri tek canlı türü ise Rakata'nın güney yamaçlarında bir çatlaktaki [[örümcek]]ti.<ref>{{en}} Willy Ley, ''The Days of Creation'', Modernage books, 1941, s: 89</ref> Hayat yine de tekrar ve hızlıca yayıldı: doğu yamacı tohumları muhtemelen deniz akıntılarıyla veya kuş [[dışkı]]ları ile taşınmış ağaç ve çalılarla kaplıdır. Adalardaki bitki örtüsü ardarda püskürmeler yüzünden kötü şekilde etkilenmiş ve ortalama hala kırılgandır.<ref name="Thornton48-77">{{en}} Ian Thornton, ''a.g.e.'', s: 48-77</ref>
=== Madencilik ===
Ekim 1916'da Johann Handl adındaki bir alman [[ponza]] çıkarmak için bir maden arama ruhsatı alır. 8.7 km<sup>2</sup> bir alanı, yani kabaca Krakatoa'nın doğu yarısının tamamını kapsayan ruhsat 30 yıllıktır. 4 yıl boyunca Rakata'nın güney kıyısını işgal etmesinin ardından anlaşma şartlarına uygun olmayan şekilde işlem yapmasından dolayı işten el çektirildi. Bu sürede bir koloni kurup dört Avrupalı aileyle ve 30 işçi ile tarla ektiler. Kazara [[keme|sıçanları]] da adayla tanıştırdılar. Ayrıca 1883 kül yığınlarının altında yanmamış ağaçları kazarak bulup 5 metre derinlikte de tatlı suya eriştiler.<ref>{{en}} Simon Winchester, ''a.g.e.'', s: 355</ref>.
=== Turizm ===
Java'nın batı sahil hafta sonu geçirmek için gelen zengin [[Jakarta]]lılar, popüler bir turistik yer haline gelmiştir. Krakatoa da tur faaliyetlerinin bir parçası oldu. Başlangıç noktası [[Labuan]] limanı ama aynı zamanda [[Anyer]] ve Carita'daki bir turizm tesisinden de erişilmekte.
Krakatau Adaları [[scuba]] (tüplü dalış) için uygun bir yer bulunmaktadır.
=== Çevrenin korunması ===
{{Koruma alanı bilgi kutusu
| alan_adı = Pulau Anak Krakatau Doğal Rezervi
| orijinal_adı =
| resim =
| başlık =
| map_link =
| alan_türü = [[Doğa koruma alanı]]
| kor_alan_list = [[Dünya Mirasları]]
| sınıflandırma = [[Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği|IUCN]] Ia
| devlet_kısaltması = IDN
| devlet = Endonezya
| federasyon =
| bölge =
| şehir = [[Banten]] ve [[Lampung]]
| ilçe =
| koordinat =
| kapladığı_alan = 2.5
| kara_alanı =
| su_alanı =
| koruma tedbirleri = vii; x
| yönetici =
| başkan =
| müdür =
| kuruluş_tarihi = 1991
| ziyaretçi_sayısı =
| kontrol_kuruluşu =
| dünya_mirası = Evet
| map_link2 =
| üst_resim_yazısı =
| yer =
| website = http://www.protectedplanet.net/101486
}}
Handl'in ayrılmasından sonra, adasının batı kısmı Krakatao Verlaten Temmuz 1919'da Ulusal Anıt olarak sınıflandırıldı. Doğu kesimi 1925 yılında ilave edildi ve 1921'de kurulan Ujung Kulon korumasına dahil edildi.<ref name="Park">{{en}} [http://www.rhinos-irf.org/ujungkulon/ Ujung Kulon National Park, Indonesia]</ref> 1980 yılonda Ulusal Park haline gelen bölge 1206 km<sup>2</sup>'ye yayılı olup bunun 443 km<sup>2</sup>'si okyanustur. Takımada hem Cava parkın hem de [[Sumatra]] ve [[Lampung]] vilayetinin yetkilileri tarafından idare edilmesi ve bağlı olamayacağı gerçeğine dayalı bir anlaşmazlık, 1990 yılında park için ayrı bir statü yaratılmasına yol açmıştır. 1996 yılından beri özel teknelerle devriye olmasına rağmen, Sertung adasında kurulu koruma görevlileri tarafından da takip edilir. Nihayet, 1992 yılında, park [[UNESCO]] [[Dünya Mirası]] seçildi. Nüfusu altmışdan az olduğu tahmin edilen geçen [[Rhinoceros sondaicus|Cava gergedanı]] parkta sığındı.<ref name="Park"/>{{,}}<ref>{{en}} Justine Vaisutis, ''Indonesia'', Lonely Planet, 2007, s: 128 ISBN 1741044359</ref>
== Kaynakça ==
| |||