Napolyon Bonapart: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Semih.sahin (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Semih.sahin (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
46. satır:
'''Napolyon Bonapart''' ([[Fransızca]]: '''Napoléon Bonaparte'''; d. [[ 15 Ağustos]] [[1769]], [[Korsika]] – ö. [[5 Mayıs]] [[1821]]), Fransız Devrimi ve ilgili savaşlar döneminde göze çarpan Fransız asker, devlet adamı. Birinci Napolyon( Napoleon I) olarak 1804'den 1814' kadar(ve tekrardan 1815'de) Fransa İmparatoru. Napolyon, [[Fransız Devrim Savaşları]] ve [[Napoyon Savaşaları]] Fransa'yı yönettiği dönemlerde yaklaşık 10 yıl boyunca Avrupa'yı etkisi altına almıştır. Bu savaşlarının ve kendi mücadelesinin büyük bir çoğunluğunu kazanmış ve 1815'deki nihai yenilgisine kadar hızlıca Avrupa kıtasının hakimiyetini kazanmıştır. Tarihteki en önemli komutanlardan bir tanesi, savaşları dünya çapındaki askeri okullarda ders olarak okutulmaktadır ve Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden bir tanesidir. Napolyon temel liberal reformları tüm Fransa'da ve Avrupa'da uygulamıştır. Halk eğitim sistemini yerleştirmiş, feodalizm'in kalıntılarını ortadan kaldırmış ve Yahudi([[Napolyon ve Yahudiler]] ve diğer dini azınlıkları azat etmiş ve dini yetkililerin harcamalarını merkezileştirmiştir. Kendisinin kalıcı olan yasal başarısı, [[Kod napolyon]] çeşitli formalarda Doğu Asya'da Japonya'dan, Kuzey Amerika'da Québec'e kadar Dünya'nın yasal sisteminin 1/4'ünü adapte edilmiştir. İki yıl sonra Fransız hükumetini Pers çeteleri üzerine savaş açarak çöküşten kurtarmıştır.( [[13 Vendémiaire]]) 26 yaşında İtalyan ordularına general olarak atanmıştır. 1796'da [[Joséphine de Beauharnais]] ile evlendikten sonra ilk muharebesini Avustralya ve İtalyan müttefiklerine karşı vermiş ve kazandığı kesin zaferler kendisini tüm Avrupa boyunca ünlü yapmıştır. 1798'de Mısır'a askeri bir keşif yapan ekibin yönetmiş ve Memlükleri yendikten sonra Osmanlı toprağını işgal etmiş ve ordusu tarafından yapılan buluşlar sayesinde modern Mısırbilim'i başlatmıştır.
Yönetim Napolyon ve destekçileri [[18 Brumaire Darbesini]] gerçekleştirmelerinin ardından çökmüştür. [[Consular]]'ın (Devrimden sonraki Fransız Hükumeti) ilk konsülü olarak atanmış ve Fransa üzerindeki politik hakimiyetini kademeli olarak arttırmıştır. Birleşik Krallık ile [[Amiens Antlaşması]] imzalayarak 1802'de [[Fransız Devrim Savaşı]]'nı sonlandırmıştır. Senato en sonunda kendisini 1804'de Fransa İmparatoru olarak ilan etmiştir.
[[Kıta Ablukası]]'ını genişletmek umuduyla [[İber Yarımadası]]'ını işgal etmiş ve 1808'de kardeşi [[Joseph Bonaparte]]'ı İspanya Kralı olarak ilan etmiştir. İspanyollar ve Portekizliler Birleşik Krallığın desteği ile isyan etmişlerdir. [[Yarımada Savaşı]] (İspanyol Bağımsızlık Savaşı)), 6 yıl sürmüş ve gerilla savaşının acımasızlığı olarak tarihe geçmiştir. Müttefik güçlerin Fransa üzerinde galibiyeti ile sonuçlanmıştır. Savaş aynı zamanda Avrupa'da Avustuya'nın 1808'de Fransızlara karşı ayrı bir mücadele başlatmasına neden olmuştur. Napolyon onları [[Wagram Muharebesi]]' inde yenilgiye uğratmış ve Fransa'ya karşı oluşturulan [[War of the Fifth Coalition]]'ü dağıtmıştır. Schonbrunn Antlaşması'sının ardından Josephine ve Avusturya Prensesi [[Marie Louise]]'i 1810 da boşamıştır. 1811'den sonra Napolyon Avrupa'da 70 milyonun üzerinde insana hükmetmiş ve Avrupa Roma İmparatorluğu zamanından beri görülmüş politik anlamda en sağlam devletlerden birine tanık olmuştur. Yeni bir aristokrasi yaratmış ve devrim ile beraber sürgün edilen asillerin tekrardan dönmelerine olanak vermiştir.
Kendi adıyla anılan [[Napolyon Savaşları]]’nda kazandığı başarılar onu dünyanın en büyük askeri liderlerinden birisi yaptı. Mart 1805’te kendini [[İtalya Krallığı (1805-1814)|İtalya Kralı]] ilan etti, erkek kardeşlerini İspanya, Hollanda ve Almanya’da kral ilan etti, kızkardeşlerini Avrupa’da prenslerle evlendirdi. [[Altıncı Koalisyon Savaşı]]’nda aldığı yenilgiden sonra tahtını kaybeden Napolyon, 1815’te yeniden tahta çıkmayı başarsa da Yedinci Koalisyon güçleri ile yaptığı savaşta yenilince tekrar tahttan indirilmiş ve hayatı, sürgüne gönderildiği [[Saint Helena]] adasında sonlanmıştır.
| |||