Demokratik merkeziyetçilik: Revizyonlar arasındaki fark

'''Demokratik merkeziyetçilik''', siyasi bir partide çeşitli kararların alınması amacıyla yapılan tartışmalar sırasında, her konunun herhangi kısıtlama olmaksızın tartışılabileceğini, fakat çoğunlukça hemfikir olunan bir kararın alınmasından sonra bu kararın uygulamansında birlik sağlanması gerektiğini savunan [[Marksist-Leninist]] ilkeyi ifade eden terimterimdir.<ref name=Lenin>Lenin, V.İ. (1906). [https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1906/rucong/viii.htm ''"R.S.D.İ.PReport on the Unity Congress of the RSDLP (RSDİP Birlik Kongre Raporu)"'']</ref> Bu ilke, dünyadaki birçokpek çok [[komünist]] parti arasında geniş olaraktarafından kabul görmüştür.

[[Lenin]] önderliğindeki [[bolşevikBolşevik]]ler, Rusya'daki [[Rusya Çarlığı|Çarlık rejimini]] kitlesel bir [[işçi]] devrimiyle devirmeyi amaçlayan disiplinli bir işçi partisini örgütlemeye ve gerçekleşecek bir ayaklanmaya önderlik edebilecek bir parti oluşturmayı amaçlamışlardır. Bu temellerde kurulan [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi]], Merkez Komite nezdinde demokratik merkeziyetçilik ilkesi çerçevesinde sıkı sıkıya bağlıydı. [[Lenin]], bu ilkeyi ''"Tartışmada özgürlük, eylemde birlik"''" şeklinde özetlemiştir.<ref name=Lenin></ref> Buna karşın, [[Menşevik]]lerin uyguladığı parti programları daha daha esnekti ve diğer siyasi partilerle daha kolay işbirliği yapıyorlardı.<ref>Menşevikler 1917 yılında [[Geçici HükümetteHükümet]]'te de yer alacak ve Temmuz Günleri sırasında işçi ayaklanmasına karşı tavır alacaklardır.</ref> Bolşevikler ise özellikle [[liberal]] partilerle işbirliği yapmayacak, [[bolşevik]] olmayan diğer [[sosyalist]] partilerle de tanımlı ittifaklara girecektir.<ref>Parti 1917 yılında Menşeviklerden ayrılan Enternasyonalistleri kapsamış, Ekim Devriminden sonra kurulan ilk Sovyet hükümeti olan Sovnarkoma Sol SR’lar da dahil edilmiştir.</ref>

Bunu takiben [[Ekim Devrimi]]'nin başarısından sonra güçlenen bolşeviklerBolşevikler, dünyadaki tüm işçi hareketleriyle birlikte hareket etmek amacıyla örgütlenmeye gitmişlerdir. Bu amaçla Mart 1919'da kurulan [[Komünist Enternasyonal]] (Komintern), demokratik merkeziyetçilik ilkesini de içinde barındıran 12 maddeyi, yeni kurulan [[Birinci Enternasyonal|enternasyonal]]'e katılma temelinde tüm sosyalist partilere göndermiştir. Buna göre; dünyadaki tüm [[devrimci]]ler öncelikle kendi ülkelerinde faaliyet göstermeliydi, fakat gereken yerde demokratik merkeziyetçilik ilkesi gereğiuyarınca, gereken yerde Komintern müdahil olabilecekti.<ref>[[William Henry Chamberlin|Chamberlin W.H.]] (1929) [https://www.marxists.org/archive/chamberlin-william/1929/soviet-russia/ch11.htm ''Soviet Russia: A Living Record and a History''], bölüm 11</ref>

Demokratik merkeziyetçilik, özetle şu ilkeleri kapsar;<ref>''Sovyetler{{web Birliği Komünist Partisikaynağı|başlık=SBKP (BolşevikB) Tarihi, Kısa Ders'', KaynakTarihi|url=http://www.tsip1974.com/Bolsevik%20Partisi%20Tarihi-%20Stalin.pdf|yayıncı=[[İnter Yayınları, 1997,]]|erişimtarihi=29 ISBNAğustos 97534315972015|sayfa=125}}</ref>

[[Lenin]], 1901 yılında yayınlanan ünlü ''[[Ne Yapmalı]]'' eserinde, demokratik merkeziyetçilik ilkesini detaylıca anlatmıştır. Buna göre; bu ilkenin isminden de anlaşılacağı üzere, iki yönü bulunmaktadır. Birincisi; [[demokrasi]] yönü, ikincisi ise; merkeziyetçilik yönüdür. [[Lenin]]'e göre bu iki yön kopmaz bir biçimde birbirine bağlıdır ve proletarya partisi için vazgeçilmezdir. Bu ilkeye göre demokratik yön, koşullara göre değişebilir, yani, daraltılabilir veya genişletilebilir. Bu ilke kapsamında parti örgütleri aşağıdan yukarıya doğru seçim esasına göre kurulur ve parti, kongrelerini, toplantılarını açık bir şekilde yapar. Merkeziyetçilik yönü ise daima ön plandadır. Partinin, Merkez Komite özelinde bir merkezi önder organa sahip olmasını ve azınlığın çoğunluğa, her bir örgütün merkeze, alt örgütlerin ise üst örgütlere bağlı olmasını savunur. Parti, her iki ilkeyi birbirine karıştırmadan uygun biçimde hayata geçirmekle yükümlüdür.<ref>[[Lenin]], ''Ne Yapmalı'', [[Sol yayınlarıYayınları]], s. 131. ISBN 975-7399-18-3</ref>

Demokratik merkeziyetçilik; iktidar olan partinin her organında, fabrika, işyeri, okul, semt, tüm çalışma, örgütlenme birim ve alanlarındaki organlarının da yaşantı ve işleyişinin düzenleyicisidir. Parti temel organları olan fabrika ve işyeri organlarının çalışma ve iç yaşamı da, kolektif demokratik bir örgüt ve organ yaşantısıdır. Ve parti yaşantısının temeli ve esası da, bu parti organlarının yaşantısıdır.<ref>Özgürlük Dünyası, ''"Demokratik Merkeziyetçi Parti Yaşantısı Üzerine", ''Özgürlük Dünyası'', 274. sayı,</ref>

[[Marksist-Leninist]] fikirlere karşıt görüşler hemen hemen her dönem bu ilkeye karşı çıkmışlardır. Dolayısıyla bu durum [[sosyalist]] fikirlerin ortaya çıkış tarihi kadar eskidir. [[Birinci Enternasyonal]] dönemindeki (1864) [[anarşist]]ler ve [[Ekim Devrimi]] öncesinde Rusya'daki [[Menşevik]]lerMenşevikler karşı çıkan gruplara örnektir.