Vikipedi

Kozmik mikrodalga arka plan ışınımı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Erasmus.new (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
58.408 değişiklik
Değişiklik özeti yok
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.270 değişiklik
k arkaplan → arka plan
1. satır:
[[Dosya:WMAP 2008.png|right|thumb|350px|Fon ışımasının evrensel haritası ve gözenekli yapısı]]
 
'''Kozmik mikrodalga arkaplanaka plan ışıması''' (kısaca: ''fon ışıması'' veya ''fon radyasyonu'') 1964 yılında keşfedilen bütün [[evren|evreni]] dolduran bir [[elektromanyetik dalga]] biçimidir. 2.725 [[kelvin]] sıcaklığındaki [[siyah]] nesnenin termal ışınımına tekabül eden 160.2 GHz frekansında ve 1.9 mm dalga boyunda olduğu ''COBE uydusu'' tarafından havaküre dışında hassas olarak ölçülmüştür. Fon ışıması, evrenin en uzağından yani [[Büyük Patlama]]'dan geldiği düşünülen elektromanyetik ışımadır. Bu ışımayı birçok radyo astronom ve fizikçi [[Büyük Patlama]]'nın en büyük kanıtı sayarlar.
 
== Keşfi ==
1948 yılında [[George Gamow]], [[Ralph Alpher]] ve [[Robert Herman]] tarafından varlığı teorik olarak öne sürülmüş ve 5 K sıcaklığında bir kara nesnenin yaydığı ışıma ile aynı dalga boyunda olması gerektiği hesap edilmişti. 1964 yılında Amerikalı radyo astronomlar [[Arno Allan Penzias]] ve [[Robert Woodrow Wilson]] bu dalga boyundaki ışımayı keşfederek 1978 [[Nobel Fizik Ödülü]]'nü kazanmışlardır. [[NASA]] tarafından atmosfer şartlarından etkilenmeden doğru ölçüm yapması için bu işe özel [[COBE]] sondası 18 Kasım 1989'da uzaya gönderildi. [[COBE]]'nin gönderdiği resim ayrıntılı değildi. Çıkardığı resim evrenin kabaca bir kozmik arkaplanaka plan ışımasını gösteriyordu. 1993'de görevi sona eren [[COBE]] sondası yerine 30 Haziran 2001'de [[WMAP]] sondası uzaya gönderildi. [[WMAP]], [[COBE]]'ye oranla daha ayrıntılı bir resim çıkarmıştır ve günümüzde hala bu resim kullanılmaktadır. [[WMAP]] halen aktif olarak görev yapmaktadır.
 
[[Dosya:Cobe Kozmik ArkaplanAka plan Işıması.png|küçükresim|sağ|[[COBE]]'nin göndermiş olduğu Kozmik ArkaplanAka plan Işıması resmi.]]
[[Dosya:Ilc 9yr moll4096.png|küçükresim|sağ|WMAP'in göndermiş olduğu Kozmik ArkaplanAka plan Işıması resmi.]]
 
== Kuramsal İzahı ==
17. satır:
Evren ilk oluştuğunda ışıma serbestçe yayılma fırsatı bulduğunda yani ilk madde öncesi yapıtaşlarının boşluklarından sızabildiği kadarıyla gözlemlenebilmektedir. Uzayda her doğrultuda homojen bir ışıma olmadığı gözlemlenmiştir. Fon ışımasının haritası gözenekli bir yapı sergiler.
 
[[Dosya:Cmbr.svg|thumb|left|300px|[[COBE|COBE Uydusu]]'ndaki FIRAS cihazı ile ölçülen kozmik mikrodalga arkaplanaka plan tayfı doğada [[siyah cisim]] tayfı ile kesin olarak ölçülür. Teorik eğriyi oluştumak için bu grafikte toplanan veri noktaları ve standart hata çizgileri ihmal edilmiştir.]]
 
== İlgili çalışmalar ==
1989 yılında [[NASA]]'nın [[COBE]] adlı uydusundan gelen verilerle harekete geçen ve evrenin 380.000 yıl önceki halini keşfeden [[George Smoot]] ve [[John C. Mather]] adlı iki Amerikalı araştırmacı,2006 yılı [[Nobel Fizik Ödülü]]'ne sahip olmuşlardır.Böylece kozmik arkaplanaka plan ışımalarının varlığı ve [[Big Bang Teorisi]]'nin doğruluğu daha fazla netlik kazanmıştır.
 
==Dış bağlantılar==
28. satır:
* {{Web kaynağı|author=Copeland, Ed|başlık=CMBR: Cosmic Microwave Background Radiation|url=http://www.sixtysymbols.com/videos/CMBR.htm|çalışma=Sixty Symbols|yayıncı=[[Brady Haran]] for the [[University of Nottingham]]}}
 
[[Kategori:Kozmik mikrodalga arkaplanaka plan ışıması| ]]
[[Kategori:Kozmoloji]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kozmik_mikrodalga_arka_plan_ışınımı" sayfasından alınmıştır