Karanlık madde: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Cosmological composition.jpg|thumb|right|375px|Bu NASA şemasının gösterdiği gibi, Evren'in %25'i ya da daha fazlası, laboratuvar ortamında henüz gözlenememiş olsa da, karanlık maddeden oluşmuştur.]]
[[Dosya:080998 Universe Content 240 tr.jpg|thumb|right|300px|Evrendeki madde ve enerjinin tahmini dağılımı. Üstteki grafik günümüzü alttaki grafik ise [[Büyük Patlama]]dan 380.000 yıl sonrasını göstermektedir.{{legend|#4d6df3|[[Karanlık enerji]]}}{{legend|#35f1cd|[[Atom|Atomlar]]}}{{legend|#047a18|[[Karanlık madde]]}}{{legend|#fcc30a|[[Foton|Fotonlar]]}}{{legend|#5a0582|[[Nötrino|Nötrinolar]]}}]]
'''Karanlık madde'''; [[astrofizik]]te, elektromanyetik dalgalarla (radyo dalgaları, gözle görülebilen [[ışık]], x-ışınları, vb.) etkileşime girmeyen, varlığı yalnız diğer maddeler üzerindeki [[gravitasyon|kütle çekimsel]] etkisi ile belirlenebilen [[madde]]lere denir. Karanlık maddelerin varlığını belirlemek için [[gök ada]]la]ınların [[döngüsel]] [[ hızları]]ndan, [[gök ada]]ların diğer [[gök ada]]lar içerisindeki yörüngesel hızlarından, geri planda yer alan maddelere uyguladığı [[kütle çekimsel mercekleme]] özelliğinden ve [[gök ada]]ların içerisindeki sıcak gazların sıcaklık dağılımından yararlanılır. İncelemeler, gök adalarda, gök ada gruplarında ve Evren'de, görülebilen maddelerden çok daha fazla karanlık madde olduğunu göstermektedir. Karanlık maddelerin bileşenleri tamamen bilinmemekle birlikte, [[WIMP]]'ler, [[aksiyon]]lar, sıradan ve ağır [[nötrino]]lar, [[gezegen]]ler ve sönmüş [[yıldız]]lara birlikte verilen isim [[MACHO]]'lar ile ışıma yapmayan [[gaz bulutları]]ndan oluşur.
 
Evrendeki [[kütleçekim]]sel enerjinin incelenmesi sonucu, varsayılan toplam enerji yoğunluğunun sadece %4'ünün doğrudan gözlemlenebilir maddelerden oluştuğu gözlemlenmiştir. Yine bu toplamın %22'sinin karanlık maddeden oluştuğu hesaplanmaktadır. Kalan %74'ünün ise evrene dengeli bir şekilde yayılmış olan [[karanlık enerji]]den oluştuğu kabul edilir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Karanlık_madde" sayfasından alınmıştır