Tang Hanedanı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Erasmus.new (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
8. satır:
|yıkılış_yılı = 907
|olay1 = [[Wu Zetian]] tarafından yıkıldı
|olay_tarihi1 = Ekim 16, Ekim 690
|olay2 = Yeniden Kuruldu
|olay_tarihi2 = Mart 3, Mart 705
|olay3 =
|olay_tarihi3 =
104. satır:
|dipnotlar = Tang Hanedanı, [[Wu Zetian|İkinci Zhou Hanedanı]] tarafından 690 yılında devrildi. 705'te [[Wu Zetian]]'ın ölümünden sonra Tang Hanedanı yeniden kuruldu.
}}
'''Tang Hanedanı''', ([[Çince]]: 唐朝; [[Pinyin]]: Tángcháo) (18 Haziran [[618]] – 4 Haziran [[907]]) [[Sui Hanedanı]]'nın ardından [[Çin]]'e hüküm sürmüş hanedandır. 618'de [[Li Shimin]], [[Sui Hanedanı]]'nı devirerek Tang Hanedanı'nı kurdu.{{fact}} Li Shimin daha çok Tang Hanedanı'nın kurucusu İmparator Taizong olarak bilinir. Çin imparatorlarının en ünlülerinden biridir. Tang Hanedanı döneminde Çin'in komşularının üzerinde çok büyük etkisi vardı ve birçok komşu krallıkları vergiye bağlamıştı. Bununla birlikte [[Göktürk Kağanlığı]] [[659]] yılında, [[İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı]] ise [[744]] yılında Tang Hanedanı'nın egemenliği altına girmiştir. Yaklaşık 300 yıl (M.S.MS 618-906) yönetimde kalan Tang Hanedanı zamanında [[Han Hanedanı]]'ndan bile daha parlak bir dönem yaşandı. Bu dönemde imparatorluk toprakları genişletildi; değişik ırk, kültür ve dinlerden halklarla ilişkiler kuruldu ve sonradan batılı toplumları şaşkınlığa uğratacak bir yönetim sistemi kuruldu.
 
Çin, '''Tang''', [[Song Hanedanlığı|Song]] ve [[Yuan Hanedanı|Yuan]] Hanedanlıkları döneminde dünyanın en gelişmiş ülkesiydi ve ekonomisi ile kültürü komşularının yoğun ilgisini çekmekteydi. Bu dönem, aynı zamanda, sanat ve edebiyatın doruğa ulaştığı, yaratıcı etkinliklerin geliştiği bir dönemdi. Birçok ülkeden imparatorun Sian yakınlarında Changan'da bulunan sarayına gelen bilim adamı, sanatçı, şair ve müzisyenlerle Sian uygar dünyanın merkezi durumuna geldi. 2. yüzyılda Han Hanedanı döneminde Çin'e giren [[Buda]] öğretisinin Çin sanatı ve düşüncesi üzerindeki etkileri giderek arttı. Çin uygarlığı Asya'nın en uzak köşelerine kadar ulaştı, [[Japon]]lar Çin yazı karakterlerini kendi yazı dillerinde kullanmaya başladılar.
 
Tang Hanedanı'nın son yıllarında Çin, siyasi kargaşalara sahne oldu. Niu Li siyasi mücadelesi, hadımların devlet yönetimini ele geçirmesi ve birbirlerini izleyen köylü isyanları, hanedanın gücünü giderek zayıflattı. Tang Hanedanı'nın sonunda patlak veren Huang Chao İsyanı’na katılan Zhu Wen, Tang Hanedanı imparatorunu tahttan indirerek kendini imparator ilan etti.
 
Çin'i yöneten en büyük imparatorlardan bazıları Tang Hanedanı içinden çıktı. Li Shimin'in yanı sıra, 712-756 arasında hüküm süren Ming Huang hem güçlü bir savaşçı, hem de sanatı geliştiren bir imparator olarak çok önemlidir. Ne var ki, ardından gelenler yetersiz ve yeteneksizdi. Ağır ilerleyen bir çöküş döneminin sonunda, 907'da Tang Hanedanı yıkıldı.
 
==Türki ve Batı'daki halklar ile Mücadelemücadele==
Sui ve Tang Hanedanlıkları kendi zamanlarında etraflarındaki göçebe topluluklara karşı seferle düzenlediler. Etraflarındaki bu göçebe halklar Türk, Moğol, Tibet kavimleriydi ve aralarında en güçlüleri Türk kavimleriydi. Türk kavimleri gücünü [[Göktürk Devleti]], [[Uygur Kağanlığı]], [[Karahanlılar]] ile 600 sene boyunca ta ki [[Karahitaylar]]'a kadar gösterecektir. Bu güce karşı ticaret yollarının güvenliğini sağlamak için Türkler ile iyi ilişkiler içinde bulunmak gerekiyordu. İyi ilişki ortamını oluşturmak içinde 597, 599, 614 ve 617 yıllarında olmak üzere Çinli prensesler Türk kavminin önde gelenleriyle evlendirilmişti. Sui Hanedanlığı zamanında Türkler ile Çinliler zaman zaman anlaşma içine giriyordu. Bu iyi ilişkilerin bir göstergesi olarak bir Moğol kavmi olan [[Hitaylar]] Suilerin kuzey sınırlarına saldırdığında 20,000 civarındaki Türk ordusu Hitaylara karşı savaşması gösterilebilir. Bu savaşta Türkler Hitayların hayvanlarını ve kadınlarını savaş ganimeti olarak elde etti.
 
Satır 125 ⟶ 126:
{{Çin-tarihi-taslak}}
 
[[Kategori:Tang Hanedanı| ]]
[[Kategori:Çin hanedanlıkları]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]
[[Kategori:10. yüzyılda Çin]]
 
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tang_Hanedanı" sayfasından alınmıştır