Pekin: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hiroşi (mesaj | katkılar)
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi
Erasmus.new (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
98. satır:
|year=2008}}</ref> [[Şanghay]] ve [[Hong Kong]], ekonomik alanda kentin önündedir.<ref>{{Web kaynağı| url = http://info.hktdc.com/tdcnews/9612/96121801.htm | başlık = Hong Kong and Shanghai as Twin Engines for China's Economic Development, says TDC Executive Director | erişimtarihi = 3 Ekim 2008 | yayımcı = [[Hong Kong Trade Development Council]] | tarih = 18 Kasım 1996 }}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://www.iht.com/articles/2007/01/15/business/hong.php | başlık = Hong Kong and Shanghai vie to be China's financial center | erişimtarihi = 3 Ekim 2008 | yayımcı = International Herald Tribune | tarih = 15 Ocak 2007 }}</ref><ref>{{Web kaynağı| url = http://www.nytimes.com/2007/01/16/business/worldbusiness/16hong.html?_r=1&adxnnl=1&oref=slogin&adxnnlx=1223096967- jxRe7RBZnPxsu4jaitdWgw | başlık = Hong Kong and Shanghai Duel for Financial Capital | erişimtarihi = 3 Ekim 2008 | yayımcı = New York Times | tarih = 16 Ocak 2007 }}</ref> Pekin, [[2008 Yaz Olimpiyatları]]'na ev sahipliği yapmıştır.
 
== Beijing Kelimesininkelimesinin Anlamıanlamı ==
"Beijing", birçok Uzak Asya ülkesindeki isimlendirme geleneğine benzer şekilde "kuzey başkenti" anlamına gelir. Buna benzer isme sahip diğer kentler arasında Çin'de "güney başkenti" anlamına gelen [[Nanjing]]; "doğu başkenti" anlamına gelen Japonya'daki [[Tokyo]], Vietnam'daki [[Hanoi]]'nin eski adı [[Đông Kinh]]; "başkent" anlamına gelen Japonya'daki [[Kyoto]] ve Güney Kore'deki [[Seul]]'un eski adı [[Gyeongseong]] yer alır.
 
== Tarih ==
[[Savaşan Krallıklar Zamanı]]nda (İ.Ö.IVMÖ 4.-III3. yy.yüzyıl) ''Ci'' adıyla, Yenler'in başlıca kentiydi. [[Şu Huangdi]] zamanında yıkıldı (İ.Ö. 226). [[Han Hanedanı]] döneminde ''Yen'' adıyla yeniden kuruldu. [[Kuzey Çin]]'in geri kalan bölümü gibi İ.S.MS IV4.-VI6. yüzyıl arasında [[bozkır halkları]] tarafından işgal edildi ve Mujonglar'ın başkenti haline geldi (350-357). Sueiler (581-618) ve Tanglar (618-907) döneminde Kuzey Çin'in, Moğollar'dan daha tehlikeli hale gelen Kuzeydoğu Halklarına karşı başlıca kalesiyidi. Çinli aile Hou Çin'in Çitanlar'a bıraktığı (936) kenti Çitanlar 938'de Güney'in başkenti yaptılar (Nancing). Kenti 1122'de Curçenler işgal ettiler, Songlar'a bıraktılar (1123), yeniden aldılar (1125) ve 1153'te Merkez'in başkenti ve başlıca ikametgahları haline getirdiler.
 
[[Cengiz Han]]'ın [[Moğol İmparatorluğu|Moğollar]]ı kenti 1215'te alarak yıktılar. 1260'ta [[Kubilay Han]] bölgeye yerleşti ve kentin kuzeydoğusunda yeni bir kent kurdurdu (1264-67); ''Tai du'' (Çince, "Büyük Başkent") ya da ''Hanbalık'' ("Han kenti"). Çin'in merkezi olan bu kent [[Marco Polo]]'nun büyük hanla görüştüğü ve anılarında ''Cambaluc'' adını verdiği kenttir. Pekin'i büyük kanala bağlayan (XIII13. yy.yüzyıl sonu) bir kanal, başkente [[Yangzi]] yoluyla pirinç getirilmesini sağlıyordu. Nancing'i başkent yapan (1368-1416'ya doğru) ilk [[Ming Hanedanı|Ming]] İmparatoru Pekin'e Beiping ("Kuzey Başkenti") adını verdi. Üçüncü Ming İmparatoru [[Yonglı]] (1403-1424) bu kente yerleşerek adını Beijing'e çevirdi ve [[Yasak Kent]] ile [[Gökyüzü Tapınağı]]'nı kurdu. [[Ciaşing]], bunlara [[Tarım Tapınağı]]'nı yaptırdı ve kenti yeniden başkent durumuna getirdi. Kent 1928'e kadar başkent olarak kaldı. [[Qing Hanedanı|Mançu]]lar'ın zaferinden kısa süre önce yakılan (1644) Pekin geleneksel ölçülere göre yeniden kuruldu ve yeni hanedan tarafından güzelleştirildi (Göksel Barış Kapısı, Yüce Uyum Sarayı, kentin kuzeybatısında yazlık saray). XVII17. ve XVIII18. yy'lardayüzyıllarda [[Kangşi]] (1662-1722) ve [[Çienlong]] (1736-1796) dönemlerinde, güneybatı kesiminde misyonerler (özellikle Cizvitler) ve Avrupalı teknisyenler yaşıyordu.
 
1860'ta, [[II. Afyon Savaşı]] sırasında [[Fransa|Fransız]]-[[Birleşik Krallık|Britanya]] seferinde yaz sarayının yanmasından sonra Pekin'deki yabancı temsilcilerin oturduğu ayrıcalıklı bir semt kuruldu. Bu temsilciliklere [[Boxer Ayaklanması|Boxerlar]]ın silahlı saldırısı (Haziran 1900), kente, 1901'de uluslararası bir garnizon yerleştirilmesine yol açtı. İmparatorluğun yıkılmasından (1912) sonra "Savaş Ağaları"nın eline geçen Pekin'i [[Kuomintang]]çılar işgal ettiler (1928) ve yeniden ''Beiping'' diye adlandırdılar (başkent [[Nancing]]'e nakledilmişti). [[Japon İmparatorluğu|Japon]]ları'ın ele geçirdiği (Temmuz 1937) kent, 1945'e kadar onların desteklediği bir hükümet tarafından yönetildi. Ocak 1949'da [[Çin Komünist Partisi|komünistler]] tarafından yeniden ele geçirildi. 1 Ekim 1949'da da [[Tiananmen]]'de Mao Zedong tarafından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşu ilan edildi, aynı zamanda eski adını aldı ve yeniden başkent oldu.
[[Dosya:Beijing Olympics 2008.jpg|thumb|left|Pekin'de düzenlenen [[2008 Yaz Olimpiyatları]] Açılış Töreni.]]
1950'lerde eski şehrin dışına doğru büyümeye başlayan şehir, kuzeyde konut alanları, batıda da ağır sanayi yerleşmeleriyle çevrelendi. 1960'larda [[Pekin metrosu|metro]] ve [[İkinci Çevre Yolu (Pekin)|İkinci Çevre Yolu]] inşaatları için şehir surlarının bir kısmı yıkıldı. [[Çin Kültür Devrimi|Kültür Devrimi]] sırasında, 18 Ağustos 1966 günü ise Pekin'de, Mao'nun başkanlık ettiği ve bir milyon kişinin katıldığı bir açık hava toplantısı yapıldı. Nisan 1976'da, Dörtlü Çete ve Kültür Devrimi'ne karşı Tiananmen Meydanı'nda toplanan geniş bir halk topluluğu zorla dağıtıldı. Aynı yılın ekim ayında Dörtlü Çete tutuklandı ve Kültür Devrimi sona erdirildi.
 
121. satır:
 
=== İklim ===
Pekin'de, ılıman kuşakta görülen karasal bir [[muson iklimi]] hüküm sürer. Kışlar, Moğolistan Platosu'ndan gelen Sibirya hava kütlelerinin etkisiyle uzun, soğuk ve kurak geçer. En soğuk ay olan ocakta ortalama sıcaklık -4 °C'yi bulur. Yaz aylarında genellikle güneybatıdan Kuzey Çin'e giren sıcak ve nemli hava yağışlara yol açar. Yıllık yağış miktarının (635&nbsp;mm) büyük bölümü bu mevsimde düşer. Temmuz ortalama 26 °C ile en sıcak aydır.
 
== Yönetim ==
132. satır:
[[Kıta Çini]]'nin ilk [[sanayi sonrası toplum|sanayi sonrası]] kenti olan Pekin, hizmet sektörünün (üçüncül sektör) gayri safi yurtiçi hasılasındaki (GSYİH) yüksek payıyla Çin'in en gelişmiş kentlerinden biridir. [[Fortune Global 500 listesi]]'ndeki 41 şirkete evsahipliği yapan Pekin, bu listede [[Tokyo]]'nun arkasından ikinci sıradadır. Ayrıca en büyük Çin şirketlerinin 100'den fazlası Pekin'de yer alır.
 
Finans en önemli endüstrilerden biridir. 2007 sonu itibariyle Pekin'de bulunan 751 finans kuruluşu, tüm ülkenin finans gelirinin yüzde 11.,6'sına (aynı zamanda şehir GSYİH'sının yüzde 13.,8'i) denk gelen, 128.,6 milyar [[Renminbi (Yuan)|RMB]] gelir yarattı. 2010 yılında Pekin'in nominal GSYİH'sı 1.37 milyar RMB'ye ulaşarak, bir önceki yıla oranla yaklaşık yüzde 10'luk artış gösterdi. 2009 yılında, Pekin'in birincil (tarım, madencilik), ikincil (inşaat, imalat) ve üçüncül (hizmet) sektörleri sırasıyla 11.,83 milyar RMB, 274.,31 milyar RMB ve 900.,45 milyar RMB değere ulaştı. Kişi başına düşen kentsel harcanabilir gelir, bir önceki yıla göre yüzde 8.,1'lik reel artış göstererek 26,.738 yuan oldu. 2005 yılında Pekin2in kentli ve kırsal sakinlerinin [[Engel Yasası|Engel Katsayısı]] 2000 yılına göre sırasıyla yüzde 4.,5'luk gerilemeyle 31.,8 ve yüzde 3.,9'luk gerilemeyle 32.,8'e ulaştı.
 
Son yıllarda gayri menkul ve otomotiv sektörlerindeki hızlı büyüme devam etmektedir.
 
== Eski Yapılaryapılar ==
[[Dosya:Forbidden City Courtyard.jpg|thumb|right|Yasak Şehir]]
Asıl Pekin kenti temelde surlarla çevrili iki kentten oluşur: Kuzeydeki İç Kent (Kabaca Dadu) adlı Moğol kentinin bulunduğu yeri kaplayan "Tatar Kenti" ile güneydeki Dış Kent ([[Ming Hanedanı]] döneminde inşa edilen "Çin Kenti"). İç Kent sınırları içinde kalan eski İmparatorluk Kenti'nin bir parçası olan "Yasak Kent"te İmparatorluk Sarayı yer alır.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Pekin" sayfasından alınmıştır