Petri ağı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gundoganfa (mesaj | katkılar) İngilizce maddeden "Formulation in terms of vectors and matrices" bölümünü ekledim. |
Gundoganfa (mesaj | katkılar) k Türkçe çeviride oluşan anlam kaymalarıyla ilgili bazı değişiklikler. |
||
1. satır:
{{Öksüz|date=Temmuz 2015}}
Bir '''Petri ağı''' ('''yer/geçiş ağı, yerleşim/geçiş ağı'''
Bazı kaynaklar Petri ağlarının 1939 Ağustos'unda, henüz 13 yaşında olan Carl Adam Petri tarafından, kimyasal prosesleri tarif etmek amacıyla bulunduğunu belirtirler.
UML, BPMN ve EPC gibi endüstri standartlarına benzer şekilde, Petri ağları seçim, tekrarlama, eşzamanlı çalışma gerektiren adımlı prosesler için bir grafiksel notasyon sunar. Fakat bu standartların ötesinde, proses analizi için geliştirilmiş matematiksel teorisiyle ilgili proseslerin çalışmasını matematiksel bir kesinlikte modelleyebilir.▼
▲Petri ağları, UML, BPMN ve EPC gibi endüstri standartlarına benzer şekilde
[[Dosya:Animated Petri net commons.gif|thumb|(a) Petri ağ yörüngesi örneği]]
Satır 9 ⟶ 11:
Bir petri ağı ''yerler, geçişler'' ve ''eğrilerden'' oluşur. Eğriler bir yerden bir geçişe veya bir geçişten bir yere doğru koşarlar. İki yer arasında veya iki geçiş arasında bir eğri olamaz. Geçişe giriş yapan eğri hangi yerden çıkış yaptıysa, bu yere geçişin giriş yeri; Geçişten çıkış yapan eğri hangi yere giriş yaptıysa, bu yere geçişin çıkış yeri denir.
Grafiksel olarak bir Petri ağındaki bir yer ayrık sayıdaki işaretler içerebilir. Bu işaretler ''jeton'' olarak adlandırılır. Jetonların
Bir geçişin giriş yerlerinde yeterli jeton var ise, bu geçiş etkinleştirilmiştir. Eğer bir petri ağındaki bir geçiş etkinleştirilmiş ise ilgili geçiş ''tetiklenebilir'' 'dir.
Etkinleştirilmiş bir geçiş tetiklendiğinde, giriş yerlerinden ihtiyaç duyulan miktarda jeton tüketir ve çıkış yerlerinde üretilmesi gereken miktarda jeton üretilir.
Tetikleme atomiktir. Yani anlık olarak, tek bir seferde gerçekleşir ve yarıda bırakılamaz.
Bir çalışma kuralı tanımlanmadığı sürece, Petri ağlarının çalışması
Tetikleme deterministik olmadığından ve ağda herhangi bir yerde birden fazla sayıda jeton bulunabileceğinden, ''Petri ağları dağıtılmış sistemlerin eşzamanlı davranışını modellemek için uygundur''.
== Resmi tanım ve temel terminoloji ==
Petri ağları basit ağ olarak adlandırılan ağların kapsamını genişleten durum-geçiş sistemleridir.<ref>{{cite book |first1 = G.|last1 = Rozenburg|first2 = J.|last2 = Engelfriet|chapter = Elementary Net Systems|editor1-first = W.|editor1-last = Reisig|editor2-first = G.|editor2-last = Rozenberg|title = Lectures on Petri Nets I: Basic Models - Advances in Petri Nets|volume = 1491|series = Lecture Notes in Computer Science|publisher = Springer|date = 1998|pages = 12–121}}</ref>
'''Tanım 1.''' Bir <math>N = (P, T, F)</math> ağı
# <math>P</math> ve <math>T</math> sırasıyla yerlerin ve geçişlerin ayrık sonlu kümeleridir.
# <math>F \subset (P \times T) \cup (T \times P)</math>
'''Tanım 2.''' Verilen bir ''N'' = (''P'', ''T'', ''F'' ) ağındaki bir konfigürasyon ''C'' kümesiyle gösterilir, öyle ki ''C'' <big>⊆</big> ''P''.
[[Dosya:Petri Net A.jpg|thumb|Aktifleştirilmiş bir geçişe sahip bir Petri ağı]]
Satır 29 ⟶ 37:
'''Tanım 4.''' Bir Petri ağı, ''PN'' = (''N'', ''M'', ''W'' ) formundaki ağdır ve basit ağın kapsamını genişletir, öyle ki:
# ''N'' = (''P'', ''T'', ''F'' ) bir ağdır.
# ''M'' : ''P'' <big>→</big> ''Z'' Z'nin sayılabilir küme olduğu bir yerler ''<u>multiset</u>idir''. M'''''(not:marking)''''', ''konfigürasyon ''konseptini genişletir ve Petri ağlarında genellikle ''işaretleme(jeton dağılımı) ''olarak tanımlanır.
# ''W'' : ''F'' <big>→</big> ''Z'' bir eğri ''<u>multiset</u>idir''. Öyle ki, W'''''(not: weight)''''' her eğrinin üzerindeki sayı(yahut eğrinin ağırlığı) eğri '<nowiki/>''multiplicity'''sinin(multiset içerisinde kaç defa görüldüğünün) bir ölçüsüdür.
Eğer bir Petri ağı, basit ağa eş ise, Z {0,1} sayılabilir kümesi olabilir ve ''P'' 'deki M'nin altındaki 1'e karşılık gelen elemanlar, bir konfigürasyon oluşturur. '''''(not: özetle her yerde en fazla 1 jeton bulunur)'''''. Benzer olarak, eğer bir Petri ağı, bir basit ağ değilse, M ''<u>multiset</u>i'' konfigürasyonların ''non-singleton'' bir kümesi olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda, M, basit ağlardaki konfigürasyon konseptini Petri ağlarına genişletir. '''''(not: özetle basit bir ağda her yer sadece tek bir jeton içerebilirken, Petri ağında böyle bir kısıtlama bulunmamaktadır.)'''''
| |||