Erozyon: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Sr.aydemir (mesaj | katkılar)
→‎Nedenleri: Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği
23. satır:
== Nedenleri ==
[[Dosya:Work aboveground - mine 02.jpg|thumb|150px|Bitkiler, erozyonu engellemede önemli yer tutar]]
Erozyon oluşumunun nedenleri bazı doğal unsurlardır. Diğer bir söylemle erozyon tabiatın kuruluşundan bu güne kadar gerçekleşen ve tabii bir olaydır. Doğal yolla gerçekleşen bu erozyon [[tabiat]] tarafından toprak oluşumu ile dengelenebilmektedir. Ancak doğal yolla gerçekleşen erozyon insanların etkisiyle tabiatın karşılayamayacağı oranda artabilmektedir. Bu şekildeki erozyona "hızlandırılmış erozyon" denilir.<ref name="Tema Vakfı- Çevre Kütüphanesi"/><ref name="KKTC Orman Dairasi Müdürlüğü">[http://www.kktob.org/odm/Erozyon.htm Hızlandırılmış Erozyon] KKTC Orman Dairesi Müdürlüğü</ref> Erozyonun tanımından da anlaşılacağı gibi erozyonun en önemli nedeni, toprağın aşınıp taşınmasına etki edebilecek faktörlerin etkisinin arttırılmasıdır. Bitki örtüsü yönünden zayıf toprakların taşınımı oldukça kolaydır.<ref name="Ontario tarım bakanlığı/ Kanada">[http://www.omafra.gov.on.ca/english/engineer/facts/87-040.htm Toprak Erozyonunun sebep ve etkileri (İngilizce)] Ontario tarım bakanlığı / Kanada</ref> [[Rüzgâr]],yüzey akışa geçmiş [[yağış]] ve sulama suları, [[yerçekimi]]nin eğim ile birleşerek toprağı taşıyabilmesi bitki örtüsünün varlığı ile yakından ilgilidir. Bitki örtüsü topraktaki eğime rağmen toprak parçalarının önünde set oluşturarak taşınımını engelleyebilir. Rüzgârın ve yağmur damlalarının etkisini azaltarak aşınımı ve taşınımı yavaşlatabilir. Erozyonun en önemli sebeplerinden bir taneside bilgisizliktir. Özellikle [[tarım]] yapılan arazilerde, bilinçli olunmadan erozyonun artması sağlanmaktadır. Tarımsal arazilerde [[anız]]ların yakılması kısa vadeli ürün artışına sebep olur. Bunun sonucunda yeterli bilgi sahibi olmayan çiftçi anızları yakarak toprak yapısı ve toprakta yaşayan canlılara zarar vererek dolaylı yollarla erozyona sebep olabileceği gibi., Eğimeğim yönünde tarlasını sürerek toprağın yerçekimi, su veya rüzgarın etkisiyle taşınımına sebep olabilir. Orman yangınlarıda doğal bitki örtüsü ve yaşayan organizmaların yok olması ile erozyonun artışına sebep olmaktadır.<ref name="1bilgi web sitesi">[http://www.1bilgi.com/cevre-bilimleri/3585/erozyonun-nedenleri.html Erozyonun nedenleri] 1bilgi Web Sitesi</ref> Özellikle dağlık alanlardaki [[orman]]ların yanarak yok olması erozyonu daha fazla etkiler.<ref>Maurizio Merlo, Lelia Croitoru. ''Valuing Mediterranean forests: towards total economic value'' (2005), CABI, [http://books.google.com/books?id=gQ4XcwOZ-YYC&pg=PA55&dq=erosion+forest+fires&hl=en&ei=5rXKTrz7I4ib-gaftZUy&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=8&ved=0CFgQ6AEwBw#v=onepage&q=In%20the%20northern%20Mediterranean%20countries%2C%20soil%20erosion%20is%20due%20mainly%20to%20forest%20fires%20resulting%20from%20land%20abandonment%20by%20private%20owners%20and%20lack%20of%20on-site%20protection.%20&f=false sf. 55]</ref> Erozyon yağışın dışında mevcut [[akarsu]], [[dere]] veya [[göller]] ile de gerçekleşebilir. Örneğin akarsular, suyun aşındırma gücü sayesinde toprağı aşındırarak bir başka yere taşıyabilirler. Yoğun yağışlar sonrasında taşkınların olması ile de toprak taşınabilir. Suyun aşındırma gücü oldukça fazladır. Örnek olarak deniz tabanındaki taşların büyük bir kısmı yuvarlak şekillidir. Bunun sebebi taşların yeterince sert olmaması değil, suyun aşındırma gücünün oldukça yüksek olmasıdır. [[Toprak bünyesi|Toprağın bünyesi de]] erozyonun başlıca nedeni olabilmektedir. Kumsallarda rahatlıkla görebildiğimiz [[kum]] bünyeli topraklar erozyona dayanıksızlıkları nedeniyle erozyona neden olabilir.
 
== Toprak oluşumu ve erozyona etkileri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Erozyon" sayfasından alınmıştır