Azîz (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

}}

'''Aziz''' veya '''El-Aziz Billah''' tam adı '''Ebu Mansur Nizar El-Aziz Billah''' ([[Arapça]]: {{Arap Yazısı|أبومنصور نزار العزيز بالله|ar}}) (d. 10 Mayıs 955 Rakada, [[Kayravan]], [[Kuzey Afrika]] - ö. 14 Ekim 996), 19 Aralīk 976 - 14 Ekim 996 arasında beşinci [[Fatımi]] [[halife]]si.

{{Şiilik|collapsed=1}}

{{Batıniyye}}

== Yaşamı ==

Babası dördüncü Fatimiler halifesi [[Muizz (Fatımi)|Ebu Temim el-Muizz]]'in büyük oğlu ve veliahtı olan Abdullah daha babası 19 Aralīk 976 tarihinde ölmeden önce vefat etmişti. Halife El-Muizz öldüğü zaman ikinci oğlu olan Ebu Mansur Nizar El-Aziz Fatimiler ordu komutanı olan [[Cevher Es-Sikilli]]'nin desteği ile Fatimiler beşinci halifesi olarak 21 yasında tahta çıkartıldı. Halifelik döneminde Fatimiler Devleti güney [[Akdeniz]] kıyılarında doğuda Filistin ve Suriye'den batıda [[Atlas okyanusu]] kıyılarına kadar erişmekteydi. [[Hicaz]]'da bulunan kutsal Müslüman şehirleri olan [[Mekke]] ve [[Medine]] de bu dönemde Fatimiler egemenliği altında bulunmaktaydılar.

 

 

===Alptekin ile mücadele===

Abbasiler halifesi ordusunda Türk asıllı kölemen askerleri Bağdad'a hakim olan [[Büveyhoğulları]]ına 973'de isyan edip Bağdad'ı ellerine geçirmişlerdi. Bu Türk asıllı orduların komutanı "Sebük Tekin" idi.<ref>Bu Türk asıllı Abbasiler ordusu komutanı Sebuk Tekin, i977–997 yılları arasında ilk [[Gazne Devleti]] sultanı olarak hüküm süren [[Sebük Teğin]] ile karıştırlmamalıdır.</ref> Bagdad'da gercek devlket idarecisi olan Buveyhilerin hükümdarı olan İzz El-Devle'yi Bağdad'dan [[Vasit]]'e kaçmaya zorlamışlar ve onu Vasit'te kuşatmaya almışlardı. Bu Türk asıllı Abbasiler ordusu askerlerinin komutanı olan [[Sebük Tekin]] bu kuşatma sırasında öldü. Yerine bu orduda ikinci komutan olan Alptekin, ayaklanmacı ordusunun komutanlığını eline geçirdi. Buveyidler ana merkezleri olan İran'dan Bağdad'da destek için gönderdkleri takviye ordusu ile ilerleyip Alptekin'in ordusu ile 975'de "Sirvan Nehri Muharebesi"'ne giriştiler. Bu muharebede Alptekin ve ayaklanmacı Türk asıllı ordu yenildi. Yenik ordu Irak'tan kaçıp Suriye'ye girdi ve [[Humus]] şehrini ellerine geçirdiler.<ref name="kennedy">Kennedy, Hugh N. (2004), ''The Prophet and the Age of the Caliphates: The İslamic Near East from the 6th to the 11th Century''' (Second ed.). Harlow, UK: Pearson Education Ltd. ISBN 0-582-40525-4.</ref>

 

 

===Hamdaniler ve Bizans Imparatorluğu ile mücadeleler===

982'de halifeliğinin son dönemlerinde Halife El-Aziz kuzey Suriye'yi ülkesine katmak hedefiyle [[Halep]]'de bulunan [[Hamdaniler]] üzerine askeri hucumlar başlattı. Bu hucumlar nispeten başarılı olmakla beraber Hamdanilerinin Hristiyan Bizans İmparatorluğu'ndan destek aramaların yol açtı. Zamanının büyük askeri ve kültürel güçlerinin başında olan Bizans Imparatorluğu ile Fatimiler arasindaki bu anlaşmazlık gittikçe büyüdü. Ortaya çıkan savaş durumu ta [[Hakim (Fatimi)| El-Hakim Bi-Emrullah]]'in halifelik dönemine kadar çözümü sağlanamayan çatışmalara yol açtı.

 

 

==Gelişmeler==

Fatımi Halifesi El-Aziz Billah döneminde yeni kölemen gulam askerlerinden askeri birlikler kurulmasına başlandı. Fatımiler'in İfrikiye'den getirdikleri Berber aşiretlerinden topladıkları askeri birlikler Suriye ve Filistin'de Karmetiler üzerine açılan askeri seferlerde büyük başarılar kazandılar. Bu başarıları örnek sayan El-Aziz Türk asıllı kölemen askerlerinden oluşan askeri birlikler kurmaya başladı.

 

 

Halife El-Aziz Billah döneminde [[dava]], yani Şii İsmaili mezhebini yaymak, amacı ile İsmaili dailerinin Çin'e ulaştıkları bildirilmektedir.<ref>Sawayd, Samy S. (2006) ''Historical dictionary of the Druzes: Historical dictionaries of people and cultures Cilt:3'', Scarecrow Press ISBN= 0810853329 </ref>

 

== Kaynakça ==

 

==Dış bağlantılar ==

* [https://en.wikipedia.org/wiki/Al-Aziz_Billah İngilizce Wikipedia "Al-Aziz Billah" maddesi] {{ing}}

* Sawayd, Samy S. (2006) ''Historical dictionary of the Druzes: Historical dictionaries of people and cultures Cilt:3'', Scarecrow Press ISBN= 0810853329 {{ing}}

{{s-reg|}}

{{s-bef|before=[[Muizz (Fatımi)|El-Muizz Li-Dinillah]]}}

{{s-aft|after=[[Hakim (Fatımi)|El-Hakim Bi-Emrillah]]}}

{{s-rel|sh}}