Feliks Dzerjinski: Revizyonlar arasındaki fark

{{unreferenced|tarih=Nisan 2015}}

[[Dosya:RIAN archive 6464 Dzerzhinsky.jpg|thumb|Feliks Dzerjinski 1918]]

'''Feliks Edmundoviç Dzerjinski''' ([[Lehçe]]: '''Feliks Edmundowicz Dzierżyński''', [[Rusça]]: '''Феликс Эдмундович Дзержинский'''), (d. 11 Eylül 1877, [[Vilna]], [[Rus Çarlığı]] ''{Bugün [[Vilnius]], [[Litvanya]]}'' - ö. 20 Temmuz 1926, [[Moskova]], [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]]), ilk [[SSCB|Sovyet]] [[milis]] örgütü [[Çeka]]'nın şefi olan [[Bolşevik]] önder.

 

== Biyografi ==

[[File:Дзержинский в тюрьмах.jpg|thumb|Dzerjinski 'nin dönemlere göre resimleri . 1909 , 1914 ve 1916 yıllarında çelmiştir .]]

[[Polonya]]lı bir [[soylu]]nun oğlu olan Dzerjinski, [[1895]]'te [[Litvanya Sosyal Demokrat Partisi]]'nin [[Kaunas]] (Kovno) örgütüne girdi. Parti örgütçüsü olarak görevler aldı. [[1897]]-[[1908]] arasında devrimci eylemlerden dolayı Rus çarlık polisince beş kez tutuklanmasına karşın, sürgüne gönderildiği Sibirya'dan her defasında kaçmayı başardı. [[1905 Devrimi]]'ne katılarak [[Polonya-Litvanya Sosyal Demokrat Partisi]]'nin önderleri arasına girdi. [[1906]]'da [[Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi]] (RSDRP) ile birleşmesinde önemli rol oynadı. Daha sonra devrimci çalışmalarını [[Rus Çarlığı]]'nda ve [[Batı Avrupa]]'da sürdürdü. [[1912]]'de altıncı kez tutuklandı ve [[1917]] [[Şubat Devrimi]]'ne değin hapiste kaldı.

{{Ana madde|Çeka}}

Temmuz 1917'de Bolşevik Partisi Merkez Komitesi'ne seçilerek [[Ekim Devrimi]]'nde etkin bir rol oynadı ve Bolşevik ayaklanması sırasında [[Petrograd]] Askeri Devrim Komitesi üyesi oldu. Ekim Devriminin ardından özellikle Bolşevik önderlere karşı oluşan ve [[Lenin]]’in bile ölümden döndüğü suikast dalgasına karşılık olarak kurulan Sovyet gizli polis örgütü [[Çeka]]'nın başkanlığına getirildi. Rusya'da ilk toplama kamplarını kuran Dzerjinski dürüst, ama acımasız bir kişi olarak ün kazandı.

[[Sovyet-Polonya Savaşı]] ([[1919]]-[[1920]]) sırasında [[Kızıl Ordu]], Polonya kuvvetlerinin batıya doğru sürerken Dzerjinski, Bolşevik hükümetin çekirdeği olarak kurulan Polonya Devrimci Komitesi'ne atandı. Sovyet ordusunun geri çekilmek zorunda kalmasından sonra, yeniden Rusya'daki çalışmalara ağırlık verdi. Çeka başkanlığının yanı sıra 1919'da İçişleri Komiseri, 1921'de de Ulaştırma Komiseri oldu. [[1924]]'te [[Josef Stalin|Stalin]]'i kararlılıkla destekledi. Yüksek Ekonomik Konsey başkanlığına getirildi ve [[Politbüro]] aday üyeliğine seçildi. [[1926]]'da Merkez Komite'nin tartışmalı bir oturumunda birdenbire hastalanarak öldü.

[[File:Pogrzeb Lenina1924.jpg|thumb|Feliks Dzerjinski Lenin 'in Cenazesinde ]]