Ebü'l-Berekât Bağdâdî: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Alibaz (mesaj | katkılar)
k dogum ölüm tarihleri
Arinna'l (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
'''(1076-1166)'''
 
'''Ebu'l-Berekât Bağdâdi''', [[12. yüzyıl]]da [[islam felsefesi]]nin en etkili filozoflarından biri olmasına rağmen, çok fazla tanınmamış düşünürlerdendirbir düşünürdür. OrtaçağdaOrtaçağ'da ve sonrasında Batı düşüncesinde bilinen bir filozof olmamıştır.
 
==Yaşamı==
Ebu'l Bağdadi'nin asıl adı ''Hibetullah'''tır, [[Yahudi]] bir ailenin çocuğu olarak [[Bağdat]]'da dünyaya gelmiştir. Daha sonra müslümanMüslüman olmuştur. Zamanında [[Abbasi]] [[halife]]si [[Müktefi Billah]] ile iyi ilişkileri olduğu sanılmaktadır.
 
==Felsefesi==
Ebu'l Berekat, bazı kaynaklarda filozof olarak [[İbn Sina]]'dan ve hatta [[Arsisto]]'dan bile üstün görülür. İslam felsefesinde, [[Meşşâîlik|Meşşaililere]] karşı eleştiriler yöneltmiş, [[İşrakilik|İşraki okulunu]] görmezden gelmiş, özgün düşünceler üretmiş ve esas olarak [[kelâm felsefesi]]nin gelişmesine etki etmiştir. [[Fahrüddin Râzi]] ve [[Nasîr Tûsî]] gibi kelam felsefecileri, kendi rasyonel düşünce sistemelerini Gazâli'nin kuşkuculuğuna karşı kouryabilmek için Ebu'l Berekat'ın fikirlerinden destek almışlardır. Bu sebepten kelamcılar arasında sayılmaktadır, ancak çalışmalarının özgünlüğü kelamcıların sınırlarını çok aştığı da kabul edilir.
 
Bilimler sınıflaması, mantık sistemi, bilgiye getirdiği açıklama biçimlerinde zamanını aşan ve özellikle daha sonra (özellikle ortaçağdan sonra) ortaya çıkacak olan felsefi yönelimlere benzer argümanlara sahip olduğu görülür. Zihin bilimleri (mantık, matematik, astronomi), duyu bilimleri (doğa bilimleri) ve akıl bilimleri metafizik, ilahiyat) olarak düzenlediği bilim ve bilgi alanını, felsefi sisteminin dayanağı yapar Berekat ve bütün görüşlerini bu temel üzerinde yükseltir. Bu ayrımlar kısmen Aristotales[[Aristoteles]]'in metafiziğinin eleştirel yeniden eleştirel değerlendirilmesidir.
 
Metafizik sisteminde Bağdadi, akılcı bir filozof olmasına rağmen, [[olasılık]] kavramını işin içine sokmuştur, ancak bunu farklı bir şekilde anlamlandırır. Gazali'nin eleştirel kuşkuculuğunu sistemi için kabul edilemez bulur. Onun arayışı, [[teorik]] akılda insanı duyu verilerinin olasılıksal belirsizliğinden kurtaracak ve zihinsel bir [[sezgi]] ile ile diedile ulaştıracak yolu bulmaya yöneliktir. O bu yolun [[akıldışı]] bir sezgi ile mümkün olduğunu öne sürmektedir ki, böylece hem meşşailikten hem de işrakilikten ayrı bir yol tutmuş olmaktadır.
 
Ebu'l Berekat, kategoriler alanını, düşünceye ait olanlar ve varlığa ait olanlar şeklinde iki alana ayırmaktadır; buna göre örneğin zaman ve mekanmekân düşünceye ait kategorilerdir ve nitelik, etki gibi kategorilerse varlığa ait kategorilerdir. [[Filozof]] bu kategorileri sisteminde açıklıyor ve temellendiriyor. Özellikle [[zaman]] konusunda önemli felsefi açıklamalar getirir. Zamanın ve mekanınmekânın sonsuzluğunu öne sürer ve bununla birlikte yaradılışın başı ve sonu olmadığını savunur.
 
Bunlara bağlı olarak insan bilgisini, doğrudan doğruya bildiğimiz şeyler (öze ait bilgiler) ve duyular yoluyla bildiğimiz bilgiler (araza ait bilgiler) şeklinde iki bölüme ayırmaktadır. Tanrı bilgisini, araza ait bir bilgi olarrakolarak temelledirirtemellendirir, çünküona göre Tanrı'nın özünü ve sıfatlarınıasıfatlarını asla bilemeyeceğizdirbilemeyeceğiz.
 
Ebu'l Berekat, kategoriler alanını, düşünceye ait olanlar ve varlığa ait olanlar şeklinde iki alana ayırmaktadır; buna göre örneğin zaman ve mekan düşünceye ait kategorilerdir ve nitelik, etki gibi kategorilerse varlığa ait kategorilerdir. Filozof bu kategorileri sisteminde açıklıyor ve temellendiriyor. Özellikle [[zaman]] konusunda önemli felsefi açıklamalar getirir. Zamanın ve mekanın sonsuzluğunu öne sürer ve bununla birlikte yaradılışın başı ve sonu olmadığını savunur.
 
Bunlara bağlı olarak insan bilgisini, doğrudan doğruya bildiğimiz şeyler (öze ait bilgiler) ve duyular yoluyla bildiğimiz bilgiler (araza ait bilgiler) şeklinde iki bölüme ayırmaktadır. Tanrı bilgisini, araza ait bir bilgi olarrak temelledirir, çünkü Tanrı'nın özünü ve sıfatlarınıa asla bilemeyeceğizdir.
==Kaynak==
*''İslam Felsefesi'', [[Hilmi Ziya Ülken]], [[Cem Yayınları]].