|
Merhaba. Sizlerin de dikkatini çekmiştir ve her zaman görüyorsunuz da bir de şimdi bakar mısınız şablonun şu görüntüsünün{{olgu}} ne kadar yer işgál ettiğine?..<br>
'''Bunu kısaltmaya ne dersiniz?''' ''Örnek:'' <u><sup>[[VP:KG|[kaynak ekle]]]</sup></u> — <u><sup>[[VP:GK|[kaynak yaz]]]</sup></u> — <sup>[[VP:KG|[kaynak gerek]]]</sup> — <sup>[[VP:GK|[kaynak gerekli]]]</sup> — <sup>[[VP:GK|[kaynak belirt]]]</sup> — [[Kullanıcı:Muallim Fatih Erdem|<font color="#008000">'''M.F.E'''</font>]]<sup>[[Kullanıcı mesaj:Muallim Fatih Erdem|<font color="#FF0080">irtibat</font>]]</sup> 00:18, 11 Temmuz 2013 (UTC)
== BÖTE ==
--[[Kullanıcı:Hılal8114|Hılal8114]] ([[Kullanıcı mesaj:Hılal8114|mesaj]]) 13:37, 29 Nisan 2015 (UTC)
'''GİRİŞ'''
Ülkemizde bireylere meslek kazandırma adına en etkin kurumlar üniversitelerdir. Üniversitelerde yürütülen
lisans programları, yetişkinlerin yaşam süreçlerinde yapmak istedikleri mesleği seçmelerine yönelik olarak
meslek alanıyla ilgili donanım sahibi olmalarını ve kişisel bilgi, beceri ve ilgilerine yönelik olarak kendilerini
geliştirmelerini sağlayan mesleki kariyer öncesi programlardır.
Üniversitelere giriş aşamasında yapılan seçimler kadar üniversitede bir programa giriş yapıldıktan sonra meslek
adına bireylerin geçirdikleri yaşantılar da büyük önem taşımaktadır. Bireylerin mesleklerine yönelik olarak
mezun olduklarında devam edebilecekleri iş alanlarını tanımaları, bölümlerinin işlev ve kapsamlarını bilmeleri
ve öz yeterlilikleri doğrultusunda kendilerini nasıl geliştirmeleri gerektiğinin farkına varmaları; bir kariyer planı
oluşturmada kişilere yön veren temel özelliklerdir. Bireyler mezun olduktan sonra kendilerini hangi iş
sektörlerinin beklediğini ve bu konuda lisans süresince neler yapmaları gerektiğinin bilincine varırlarsa, kendileri
için doğru bir kariyer planlaması yapabileceklerdir.
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü (BÖTE), 14 senelik geçmişi olan lisans programlarından
biridir. BÖTE’ lerin kuruluş amacı bilgisayar ve öğretim teknolojisi gibi iki ayrı disiplini birleştirebilmek ve bu
sayede, mezun olacak bireylerin her iki alanda da uzmanlaşabilmesini sağlayabilmektir. Bu bölüm mezunları
ilköğretim öğrencilerine bilgisayar ve bilgisayar kapsamında gelişen yeni teknolojilerle ilgili bilgi ve beceri
kazandırmanın yanı sıra, kamu kurumlarında, özel sektörde, üniversitelerde, devlet ve özel statülü okullarda,
eğitim ve öğretim uygulamalarında teknolojinin en doğru şekilde nasıl kullanılacağını planlayan, hazırlayan,
denetleyen, uygulayan ve değerlendiren kişiler olarak çalışmaktadırlar (Akkoyunlu, Orhan ve Umay, 2005).
BÖTE'nin en temel işlevi, bireylerin tüm yaşam süreçleri boyunca devam ettirdikleri eğitim süreçleri kapsamında
teknolojinin nasıl daha etkili ve verimli kullanılacağı ile ilgili olarak toplumda öncü bir görev almalarını
sağlamaktır. BÖTE Bölümü, bireylerin mezun olduklarında öğretim teknolojileri alanına hem teorik hem de
pratik açıdan hâkim olmalarını sağlayacak kuramsal temelli dersleri ve öğretim teknolojilerinin nasıl
geliştirileceği ve kullanılacağı ile ilgili dersleri kapsamaktadır.
Bireylerin bölüme yeni başladıklarında alacakları dersleri tanımaları, kendi ilgi ve isteklerine yönelik derslere
eğilebilmelerini sağlayacak ve aynı zamanda bireyleri mezun olduktan sonraki iş hayatına hazırlayacaktır. BÖTE
Bölümü lisans programının ilk senesinde; bireylerin program süresince alacak oldukları dersleri tanımaları ve
mezuniyet sonrası çeşitlenen iş alanlarının temel özelliklerini bilmeleri bireylerin tüm lisans dönemi boyunca
kendileri için daha verimli bir süreç geçirmelerini sağlayacaktır. Bu anlamda bölümde yaşanan gelişmeler ile
birlikte Bilişim Teknolojileri Öğretmenliği dışında sağladığı alternatif meslek dalları ile ilgili bireylerde farkındalık
yaratılması gerekmektedir. Çünkü bölümün sunduğu mesleki çeşitlilik ve program içeriğinden haberdar
olmadan bölümde öğrenim görmeye başlayan bireyler, bölüm ile ilgili farklı görüşler içerisine girebilmektedirler.
Çalışma odağı kapsamında alan yazın incelendiğinde, BÖTE Bölümü'nde öğrenim gören bireylerin bölümleri ile
ilgili görüşleri üzerine farklı araştırmaların yapıldığı ve bireylerin, BÖTE Bölümü'nü seçmelerinde birçok faktörün
etkisinde kaldığı görülmektedir (Durdu ve Yıldırım, 2005; Günüç, 2010; Sanalan ve diğerleri, 2009).
Bireylerin öğrenim görmek istedikleri programı seçme nedenleri ve bu programlardan beklentileri bireylerde
öğrenim görecekleri programla ilgili bakış açısı oluşturacaktır. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
104
Öğretmenliği'ni seçen bireylerin hangi nedenlerle bu bölümü seçtikleri, bu programdan neler bekledikleri ve
öğretmen olarak görev yapmaya başladıklarında ne gibi problemlerle karşılaştıkları konusunda araştırmaların
yapılmış olduğu görülmektedir.
Bölümle ilgili mevcut araştırmaların geneline bakıldığında, Bilişim Teknolojileri Öğretmen adaylarından ve görev
yapan Bilişim Teknolojileri Öğretmenleri'nden yola çıkılarak gerçekleştirilmiş birçok araştırmaya rastlamak
mümkündür. Bilişim Teknolojileri Öğretmenleri' nin; teknoloji kullanımı, mesleklerine bakış açıları, meslekten
beklentileri, algıladıkları sorunlar, mesleki kaygıları vb. çalışmaların gerçekleştirilmiş olunduğu görülür.
Arıcı'nın (2007) yapmış olduğu Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Mesleğe
Yönelik Beklentilerle Alanda Çalışan Bilgisayar Öğretmenlerinin Mesleğe Yönelik Algıları isimli çalışmada mesleki
beklenti açısından bireylerin 1. sınıfta en yüksek beklentiye sahip olduğu, bu beklentilerin üst sınıflarda giderek
düştüğü, 3. sınıfta en düşük olduğu ve 4. sınıfta tekrar yükselmesine rağmen 1.sınıftaki kadar olmadığı sonucu
ortaya konmuştur. Çalışmada bireylerin bölüme nasıl bir beklentiyle geldiği ve bu beklentilerin giderek ne
boyutta değiştiği konusunda bilgi verilmiştir.
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri (BÖTE) öğretmen adaylarının mesleklerine ilişkin zihin haritalarının analizinin
yapıldığı çalışmada bireylerin zihinlerinin karışık olduğu, bölümleri ile ilgili kendilerine bir yol çizemedikleri ve
bölümleri ile ilgili bir kavram kargaşasına düştükleri görülmektedir. Ayrıca bireylerin alanlarına karşı ne kadar
dar bir bakış açısına sahip olduklarından ve bölümlerinden dolayı geleceklerine umutsuz baktıklarından
bahsedilmiştir (Karataş, 2010).
Alanyazındaki çalışmalar genel olarak bölümde ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıfta öğrenim gören bireylere
yöneliktir. Bu çalışmalarda; üst sınıflara oranla birinci sınıf öğrencilerinin alanları hakkındaki görüşlerine
yeterince başvurulmadığı görülmüştür. Bölümün sunduğu mesleki çeşitlilik ve program içeriğinden haberdar
olmadan bölümü tercih eden birinci sınıf öğrencileri, bölüm ile ilgili farklı görüşler içerisine girebilmektedirler.
Bölüme yönelik görüşleri ortaya çıkarmak ve öğrencilerin bölümle ilgili düşüncelerini tespit etmek amacıyla
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü birinci sınıf öğrencilerinin bölümlerine ilişkin görüşleri
incelenerek bir ihtiyaç analizi çalışması yapılmıştır.
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin görüşlerinin dikkate alınarak bireylerin ihtiyaç
ve istekleri çerçevesinde farkındalık yaratma çalışmalarının yapılması, BÖTE Bölümü'nün gelişimi açısından
önemli olacaktır. Araştırma kapsamında aşağıda yer alan sorulara yanıt aranmaya çalışılmıştır.
• BÖTE Bölümü öğrencilerinin mezun oldukları liste türünün bölüme yönelik görüşleri üzerinde etkisi var
mıdır?
• BÖTE Bölümü öğrencilerinin mezun oldukları lise türüne göre görüşleri arasında bir farklılık var mıdır?
• Bireylerin BÖTE Bölümü'ne yönelik beklentileri nelerdir?
• Bireylerin beklentilerinin programa ilişkin görüşleri üzerinde etkisi var mıdır?
• BÖTE Bölümü program tanıtımının öğrenci görüşlerinde farklılık yaratmakta mıdır?
'''YÖNTEM'''
''Araştırmanın Modeli''
Bu araştırma, bir içerik analizi çalışmasıdır. Araştırma tarama modeli ile desenlenmiştir.
''Örneklem''
Çalışmanın örneklemini 2011-2012 öğretim yılı güz döneminde Ankara’da yer alan üniversitelerin Eğitim
Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nde öğrenim gören 150 öğrenci oluşturmaktır. 150
öğrencinin cinsiyete göre dağılımı 85 (%56,6) kadın ve 65 (%43,4) erkek şeklinde dağılım göstermektedir.
''Veri Toplama Aracı''
Bölüme yönelik görüşleri ortaya çıkarmak, öğrencilerin bölümle ilgili düşüncelerini tespit etmek amacıyla
“Kişisel Bilgiler”, “Kişisel Görüşler”, “İlgi Alanları”, “Bölüm İle İlgili Görüşler”, “Geleceğe İlişkin Düşünceler”,
“Ders Programı İle İlgili Görüşler” ve “Bilgilendirme Eğitimi İle İlgili Görüşler” başlıklarını içeren açık uçlu bir
anket geliştirilmiştir. Geliştirilen anket, 5 ayrı konu alanı uzmanı tarafından kapsam geçerliliği için
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
105
değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda, anket maddelerinde gerekli düzenlemeler yapılarak,
Ankara’da yer alan üniversitelerin Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 1.sınıfında
öğrenim gören toplam 150 öğrenciye uygulanmıştır.
''Verilerin Analizi''
BÖTE Bölümü birinci sınıf öğrencilerinin bölümlerine ilişkin görüşleri doğrultusunda toplanan nicel verilerin
analizinde istatistiki yöntemler (frekans, yüzde ve çapraz tablo sorgulaması), nitel verilerin analizinde ise
tematik kodlama yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından hazırlanan ankette yer alan her bir bölüm kendi
içerisinde analiz edilmiştir.
'''BULGULAR'''
Bu bölümde, Ankara'da yer alan üniversitelerin Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi
Bölümü'nde öğrenim gören bireylerden anket formaları aracılığıyla toplanan verilerin analizine yer verilmiştir.
Bu çalışma için geliştirilen anketteki ilk 3 soru demografik değişkenlere ilişkin mezun olunan lise türü, cinsiyet
ve tercih sırası bilgilerini içermektedir. Örneklemdeki BÖTE Bölümü öğrencilerinin mezun olduğu lise türünün
bölüme giriş tercih sırasına göre dağılımları çapraz tablo sorgulaması ile yapılmıştır. Buna göre; bölümü 1-5
tercih sırası ile tercih eden 115 bireyden 65‘i Meslek Lisesi mezunu olduğunu belirtmiştir. Bölümü 6-10 tercih
sırası ile tercih eden 30 bireyden 15‘i Meslek Lisesi ve 15'i Anadolu Lisesi mezunu olduğunu belirtmiştir. Bölümü
11-15 tercih sırası ile tercih eden 5 birey ise Genel Lise mezunu olduğunu belirtmiştir. Meslek lisesi
mezunlarının bu bölümü ilk sıralarda tercih etmesinin sebebi; Meslek Lisesi mezunlarının bu bölümü seçerken
üniversiteye giriş sınavında alanlarına yönelik bir bölüm tercih ettiklerinde ek puan almaları olarak gösterilebilir.
Bölümü tercih etme nedeninin mezun olunan lise türüne göre dağılımları çapraz tablo sorgulaması ile
yapılmıştır. Buna göre; Anadolu Lisesi mezunu olan 30 bireyden 10’u "bilgisayarı sevdiği için" diğer 10’u ise "YGS
puanı yeterli olduğu için" bölümü tercih ettiklerini ifade etmiştir. Meslek lisesi mezunu olan 80 bireyden 40’ı
"meslek lisesi çıkışlı olduğu için" bölümü tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Teknik Lise mezunu olan 10 birey
“meslek lisesi çıkışlı oldukları için”, Anadolu Teknik Lisesi mezunu olan 5 birey “Bilgisayar Mühendisliği’ne geçiş
yapabileceğini” düşündüğü için, Genel Lise mezunu olan 5 birey “öğretmen tavsiyesi ile”, Çok Programlı Lise
mezunu olan 5 birey “bilgisayarı sevdiği için”, Anadolu Öğretmen Lisesi mezunu olan 5 birey “YGS puanı yeterli
olduğu için” ve İmam Hatip Lisesi mezunu olan 5 birey ise “tesadüfen” bölümü tercih ettiğini belirtmektedir.
Bireyler tarafından “Okul dışında mesleki gelişiminiz için neler yapıyorsunuz?” sorusuna en sık olarak “Alanla
ilgili kitap/dergi okuma” ve “Programlama dili öğrenme” yanıtları verilmiştir. Mesleki gelişim için herhangi bir
şey yapmadığını ifade eden 75 birey bulunmaktadır.
Bireylerin “Mesleğinizi ilgilendiren veya BÖTE’ nin içinde bulunduğu herhangi bir kurultay, seminer, kongre veya
toplantıya katıldınız mı? Katılma amacınızı belirtiniz.” sorusuna 35 (% 23.3) birey “bilgi edinmek için”, 30
(%19.9) birey “iş imkanlarını öğrenmek için”, 5 (%3.33) birey “çalışanlarda aranan niteliklerin neler olduğunu
öğrenmek için”, 5 (%3.33) birey “kariyer planlaması yapabilmek için” yanıtlarını vermiştir. 75 (%50) birey ise
herhangi bir kurultay, seminer, kongre veya toplantıya katılmadığını belirtmişlerdir. Bireylerinin yarısının bölüm
ile ilgili herhangi bir kurultay, seminer, kongre veya toplantıya katılmama nedeni, bu bireylerin bu tür
etkinliklerden haberdar olmamalarından kaynaklanıyor olabilir.
Bireylerin “Mezun olduktan sonra aileniz hangi mesleği yapacağınızı düşünüyor?” sorusuna 130 (%86.6) birey
“Bilgisayar Öğretmeni”, 5 (%3.3) birey “Özel sektör çalışanı”, 10 (%6.6) birey “Programcı” ve 5 (% 3.3) birey
“Öğretim Görevlisi” yanıtlarını vermiştir. Bireylerin ailelerinin %86.6’sı, mezun olunduktan sonra meslek olarak
bilgisayar öğretmeni olunabileceğini düşünmesi, öğretmenlik dışında bu bölümle ilgili yapılabilecek meslek
kollarını tanımıyor olmalarının bir göstergesi olabilir.
Bireylerin “Mezun olunca nerede, hangi görevi yapıyor olacağınızı düşünüyorsunuz?” sorusuna 50 (%30.3) birey
“Bilgisayar Öğretmeni”, 35 (%23.3) birey “Özel sektör çalışanı”, 10 (%6.6) birey “Öğretim Görevlisi, 5 (%3.3)
birey “Öğretim Teknoloğu” ve 5 (%3.3) birey “Programcı” yanıtını vermiştir. Son olarak 20 (%13.3) birey mezun
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
106
olunca yapacakları görevlerle ilgili karamsar duygularının olduğunu ve 25 (%16.6) birey henüz bir kararı
olmadığını belirtmiştir. Bireylerin %13,3’ünün mezun olduktan sonra herhangi bir iş sahibi olamayacaklarını
düşünmeleri, Böte bölümünün ve geleceğinin yeteri derece vurgulanmamasından ve bölümün hak ettiği değeri
yeterince bulamamasından kaynaklanıyor olabilir. Ayrıca bireylerin %16,6’sının da bu konuda kararsız olması,
bölümün sunduğu iş imkânlarından henüz haberdar olmamalarının bir sebebi olabilir. Bu da bireylerin bölümü
yeni tanımaya başlamalarının bir sonucu olabilir.
Tablo 1: Bireylerin Bölümden Beklentileri İle İlgili Görüşlerinin Frekans ve Yüzde Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f %
Bilişim teknolojileri ders saatinin artırılması 10 % 6.6
Gelecek Öğretmenlik alımlarının artırılması 15 % 10
BÖTE Bölümü’nün öneminin artması 5 % 3.3
Programın geliştirilmesi 10 % 6.6
Temel bilgisayar becerilerinin verilmesi 5 % 3.3
Eğitimde Bilişim Teknolojileri dersinin
kapsamının genişletilmesi 15 % 9.9
Müfredat
Eğitim derslerinin öneminin artırılması 5 % 3.3
Yeni iş alanlarının açılması 30 % 20
İyi maaşlı iş imkanı 25 %16.6
Bölümden Beklentiler
İş
Staj imkanının sağlanması 5 % 3.3
Bireylerin “Bölümden beklentileriniz nelerdir?” sorusuna 10 (%6.6) birey “Bilişim teknolojileri ders saatinin
artırılması”, 15 (% 9.9) birey “Öğretmenlik alımlarının artırılması”, 5 (%3.3) birey “BÖTE Bölümü’nün öneminin
artması”, 10 (%6.6) birey “Programın geliştirilmesi”, 5 (%3.3) birey “Temel bilgisayar becerilerinin verilmesi”,
15 (% 9.9) birey “Eğitimde Bilişim Teknolojileri dersinin kapsamının genişletilmesi”, 5 (% 3.3) birey “Eğitim
derslerinin öneminin artırılması”, 30 (%20) birey “Yeni iş alanlarının açılması”, 25 (%16.6) birey “İyi maaşlı iş
imkanı” ve 5 (%3.3) birey “Staj imkanının sağlanması” yanıtını vermiştir. Son olarak 10 (%6.6) birey gelecek
konusunda endişeli olduklarını belirtirken, 15 (%9.9) birey bölümden beklentileriyle ilgili herhangi bir görüş
belirtmemiştir.
Tablo 2: Bireylerin Bölümdeki Eksiklikleri İle İlgili Görüşlerinin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f %
Öğretmen Danışman hocanın ilgisi 15 % 10
Donanım ve yazılım ders kapsamlarının
artırılması
10 % 3.3 Ders
Müfredatın iyileştirilmesi 35 % 23.3
Bilgisayar laboratuarlarının iyileştirilmesi 5 % 3.3
Bölümdeki
Eksiklikler
Fiziksel Koşul
Bilgisayar sayılarının artırılması 15 % 10
Bireylerin “Bölümde eksik gördüğünüz yönler nelerdir?” sorusuna 15 (%10) birey “Danışman hocanın ilgisi”, 10
(% 3.3) birey “Donanım ve yazılım ders kapsamlarının artırılması”, 35 (%23.3) birey “Müfredatın iyileştirilmesi”,
5 (%3.3) birey “Bilgisayar laboratuarlarının iyileştirilmesi”, 15 (%10) birey “Bilgisayar sayılarının artırılması”
yanıtını vermiştir. Son olarak 70 (%46.6) birey bölümde eksik görülen yönlerle ilgili herhangi bir görüş
belirtmemiştir.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
107
Tablo 3: Bireylerin Bölümde Branşlaşma Olması İle İlgili Görüşlerinin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f %
Uzmanlaşmak istenilen alan seçildiğinde kalitenin artacağının
düşünülmesi
25 %16.6
Üçüncü yarıyıl itibariyle branşlaşmanın yapılarak ilk iki dönemde
temel bilgisayar eğitiminin verilmesi
15 % 10
Özel sektörde iş bulma imkanını artırılacağının düşünülmesi 25 %16.6
Tek bir alana yoğunlaşarak eğitim başarısının artacağının
düşünülmesi
30 % 20
Branşlaşma
Bölüm programının geniş kapsamının seçeneklendirilmesi ile
verimliliğin artırılacağının düşünülmesi
25 %16.6
Bireylerin “Bölümde branşlaşma olması gerektiğini düşünüyor musunuz? Bu konudaki fikirleriniz nelerdir?”
sorusuna 25 (%16.6) birey “Uzmanlaşmak istenilen alan seçildiğinde kalitenin artacağının düşünülmesi”, 15
(%10) birey “Üçüncü yarıyıl itibariyle branşlaşmanın yapılarak ilk iki dönemde temel bilgisayar eğitiminin
verilmesi”, 25 (%16.6) birey “Özel sektörde iş bulma imkânını artırılacağının düşünülmesi”, 30 (%20) birey “Tek
bir alana yoğunlaşarak eğitim başarısının artacağının düşünülmesi”, 25 (%16.6) birey “Bölüm programının geniş
kapsamının seçeneklendirilmesi ile verimliliğin artırılacağının düşünülmesi” yanıtını vermiştir. Son olarak 10
(%6.6) birey bölümde branşlaşma olması gerekmediği konusunda görüş belirtirken, 20 (%13.3) birey herhangi
bir görüş belirtmemiştir.
Tablo 4: Bireylerin Öğretim Teknoloğu ile Görüşlerinin İle İlgili Görüşlerinin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f %
Araştırmacı ve uygulamacı eğitimci 15 % 10
Eğitimde teknolojiyi en yaralı şekilde kullanan kişi 15 % 10
Teknolojiyi kullanarak öğretim etkinliklerini daha iyi nasıl
yapılabileceğini gösteren kimse 15 % 10
Office programlarını hakim olan kişi 5 %3.3
Temel bilgisayar kullanımını bilen ve öğreten kişi
Öğretim Teknoloğu
10 %6.6
BÖTE mezunları 15 % 10
Bireylerin “Öğretim Teknoloğu kimdir?” sorusuna 5 (%10) birey “Araştırmacı ve uygulamacı eğitimci”, 15 (%10)
birey “Eğitimde teknolojiyi en yararlı şekilde kullanan kişi”, 15 (%10) birey “Teknolojiyi kullanarak öğretim
etkinliklerini daha iyi nasıl yapılabileceğini gösteren kimse”, 5 (%3.3) birey “Office programlarını hâkim olan
kişi”, 10 (%6.6) birey “Temel bilgisayar kullanımını bilen ve öğreten kişi”, 15 (%10) birey “BÖTE Mezunları“
yanıtını vermiştir. Son olarak 75 (%50) birey herhangi bir görüş belirtmemiştir. Bireylerin yarısının herhangi bir
görüş belirtmemesi ve yarısına yakın bir kısmının da Öğretim Teknoloğu kavramını doğru bir şekilde ifade
edememesi, bu kavramı bilmediklerinden ya da bu konuda haberdar olmadıklarından kaynaklanmış olabilir.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
108
Tablo 5: Bireylerin Bilişim Teknolojileri Öğretmeni'nin Diğer Bilgisayar Öğretmenliklerinden Farkı İle Görüşlerinin
İle İlgili Görüşlerinin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f %
Bilgisayar ve donanım hakkında bilgi sahibi 15 % 10
Ders içeriklerinin daha genel bilgisayar becerilerini içermesi 10 %6.6
Yenilikleri takip etmesi ve yeniliklere ayak uydurması 10 %6.6
İsminin yazılış olarak farklı olması 5 %3.3
Teknolojik eksiklikleri gideren kişi 10 %6.6
Teknolojiyi öğreten kişi 15 % 10
İlköğretim öğretmeni 10 %6.6
Ortaöğretim öğretmeni 10 %6.6
Birden çok alanda uzmanlık sağlaması 10 %6.6
Bilişim Teknolojileri Öğretmeni’nin
diğer Bilgisayar öğretmenliklerinden
farkı
Öğretim Teknolojilerini içermesi 5 %3.3
Bireylerin “Bilişim Teknolojileri Öğretmenliğinin diğer Bilgisayar öğretmenliklerinden farkı nedir?” sorusuna 15
(%10) birey “Bilgisayar ve donanım hakkında bilgi sahibi”, 10 (%6.6) birey “Ders içeriklerinin daha genel
bilgisayar becerilerini içermesi”, 10 (%6.6) birey “Yenilikleri takip etmesi ve yeniliklere ayak uydurması”, 5
(%3.3) birey “İsminin yazılış olarak farklı olması”, 10 (%6.6) birey “Teknolojik eksiklikleri gideren kişi”, 15 (%10)
birey “Teknolojiyi öğreten kişi “, 10 (%6.6) birey “İlköğretim öğretmeni”, 10 (%6.6) birey “Ortaöğretim
öğretmeni”, 10 (%6.6) birey “Birden çok alanda uzmanlık sağlaması” ve 5 (%3.3) birey “Öğretim Teknolojilerini
içermesi” yanıtını vermiştir. Son olarak 50 (%33.3) birey herhangi bir görüş belirtmemiştir. Bireylerin çoğunun
Bilişim Teknolojileri Öğretmeninin diğer öğretmenliklerden farkını tam olarak ifade edememeleri, Bilişim
Teknolojileri Öğretmeninin görev tanımını bilmediklerinden kaynaklanıyor olabilir.
Tablo 6: Bireylerin Alan Dersleri İle İlgili Görüşlerinin Frekans Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f
AL ML TL ATL GL AÖL İHL ÇPL
Bilgisayar ile ilgili dersler 10 30 10 5 5
Bölüme özgü dersler 5 5
Donanım ve programlama gibi
dersler 25 10 5 5
Görsel programlama ve grafik
animasyon gibi dersler 10 5
Word, Excel gibi dersler 5
Öğretmenlik ile ilgili dersler 10
Alan dersleri
Herhangi bir görüşü olmayanlar 20 20 5
Bireyler “Alan dersleri denilince aklınıza neler geliyor?” sorusuna “Bilgisayar ile ilgili dersler”, “Bölüme özgü
dersler”, “Donanım ve programlama gibi dersler”, “Görsel programlama ve grafik animasyon gibi dersler”,
“Word, Excel gibi dersler”, “Öğretmenlik ile ilgili dersler” yanıtlarını vermiştir. 45 birey ise herhangi bir görüş
belirtmemiştir. Bireylerden gelen yanıtlardan bazıları şöyledir:
5 Çok Programlı Lisesi mezunu birey “Alan İle İlgili Temel Dersler, Bilgisayar Bölümü İçin Paket
Programlama, Açık Kaynaklı İşletim Sistemi”, 5 Meslek Lisesi mezunu birey “Temel Elektronik, Paket
Programlama, Visual Basic”, 5 Anadolu Lisesi mezunu birey “Bir sayısalcının alan dersleri Matematik,
Fizik, Kimya, Biyoloji; sözelcinin Coğrafya, Tarih, Türkçe olur” ve 5 Anadolu Lisesi mezunu birey
“Bilgisayarla İle İlgili Yazılım Kodları” yanıtını vermiştir.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
109
Tablo 7: Bireylerin Üst Dönemde Alınacak Dersler İle İlgili Görüşlerinin Frekans Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f
AL ML TL ATL GL AÖL İHL ÇPL
Web Tasarım 10 50 15 5 5 5
Materyal Geliştirme 5 10 5
Programlama Dilleri 10 40 5 5 5 5
İşletim sistemleri 5 5
Bilgisayar Donanımı 5 15
Ölçme Değerlendirme 5
Eğitim psikolojisi 15
Öğretim İlke ve Yöntemleri 5 10
Uzaktan eğitim 5
Üst dönemlerde alınacak
dersler
Herhangi bir görüşü olmayanlar 15 25 5 5 5
Bireyler “Önümüzdeki dönemlerde ne tür dersler alacağınızı biliyor musunuz?” sorusuna “Web Tasarım”,
“Materyal Geliştirme”, “Programlama Dilleri”, “İşletim Sistemleri”, “Bilgisayar Donanımı”, “Ölçme
Değerlendirme”, “Eğitim Psikolojisi”, “Öğretim İlke ve Yöntemleri”, “Uzaktan Eğitim” yanıtlarını vermiştir. 55
birey ise herhangi bir görüş belirtmemiştir. Bireylerden gelen yanıtlardan bazıları şöyledir:
5 Meslek Lisesi mezunu birey “Veritabanı, Görsel Programlama, Web Tasarımı” , 5 Çok Programlı Lise
mezunu birey “Materyal ve Programlama Dilleri” ve 5 Anadolu Lisesi mezunu birey “Eğitim Teknikleri,
Öğretim İlke ve Yöntemleri, Materyal Tasarımı, Donanım ve Web Tasarımı ” yanıtını vermiştir.
Meslek Lisesi, Teknik Lise, Anadolu Teknik Lisesi ve Çok Programlı Lise mezunlarının BÖTE programında alınacak
dersleri biliyor olmaları, bu bireylerin lise müfredatında BÖTE programında yer alan derslere benzer dersler
almalarından kaynaklanıyor olabilir. Anadolu Lisesi ve İmam Hatip Lisesi mezunlarının genel olarak alınacak
dersleri bilmemesi, lise müfredatında BÖTE programında yer alan derslere yakın herhangi bir alan dersi
almamalarının sonucu olabilir.
Tablo 8: Bireylerin Bölüme Yönelik Bilgilendirme İle İlgili Görüşlerinin Frekans Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f
Bölüm tanıtımı 15
Türü İş alanları 20
Ders içerikleri 5
Kim tarafından Ders öğretmeni 25
Sunu 15
Materyal / Yöntem Video 5
Soru-Cevap 15
Kapsamı az 10
Bilgilendirme süresinin azlığı 5
Bilgilendirme eğitimi alanlar
(35 kişi)
Bilgilendirme içeriği
Yeterli 15
“Bölüme geldiğinizde size bölümle ilgili bilgi verildi mi?” sorusuna evet cevabı veren 35 birey bulunmaktadır.
Bilgilendirme eğitimi ile ilgili sorulara şu başlıklar altında cevap alınmıştır: “Ne tür bir bilgilendirme aldınız?”,
“Kim tarafından verildi?”, “Bilgilendirme verilirken herhangi bir materyal kullanıldı mı?” ve “Bilgilendirme sizce
yeterli miydi?”. Bireylerden bilgilendirmenin ne tür olduğu ile ilgili soruyu “bölüm tanıtımı”, “iş alanları” ve
“ders içerikleri”; bireylerden bilgilendirmenin kim tarafından verildiği ile ilgili soruya “ders öğretmeni” yanıtı
alınmıştır. Bireylerden bilgilendirme verilirken kullanılan materyal ile ilgili soruya “sunu” ve “video” yanıtları
gelmiştir. Ayrıca 15 bireyde herhangi bir materyal kullanılmadığını “soru-cevap” yöntemi ile bilgilendirme
aldıklarını ifade etmişlerdir. Bilgilendirmenin yeterliliği ile ilgili soruya “kapsamı az” ve “bilgilendirme süresinin
azlığı” yanıtları gelmişken 15 birey de bilgilendirmeyi yeterli bulduğunu belirtmiştir.
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
110
Tablo 9: Bilgilendirme Eğitimi Almayan Bireylerin Bilgilendirme İle İlgili Görüşlerinin Frekans Dağılımları
Anket Maddesi Yanıtlar f
Danışman ya da bölüm başkanı tarafından verilmesi 50
Üçüncü veya dördüncü sınıf öğrencileri tarafından
verilmesi Kim tarafından 10
Mezunlar tarafından verilmesi 40
Gelecek konusunda bilgilendirme 40
Karşılaşılabilecek sorunlar hakkında bilgilendirme 20
Bölümün amacı hakkında bilgilendirme 30
İş imkânları hakkında bilgilendirme 25
Ders içerikleri ile ilgili bilgilendirme 20
İçerik
Mesleki gelişimin nasıl yapılması gerektiği konusundan
bilgilendirme 10
Sunu 35
Broşür 5
Afiş 5
Kitapçık 5
Görsel materyaller 30
Video 45
Bilgilendirme eğitimi almayanlar
(115 kişi)
Materyal
Web sitesinde ayrıntılı anlatım 35
“Bölüme geldiğinizde nasıl bir bilgilendirme almak isterdiniz?” sorusuna cevap veren 115 birey bulunmaktadır.
Bilgilendirmenin nasıl olması gerektiği ile ilgili sorulara şu başlıklar altında cevap alınmıştır: “Bilgilendirmenin
kim tarafından verilmesini isterdiniz?”, “Hangi konularda bilgi almak isterdiniz?” ve “Bilgilendirmede tür
materyal kullanılmasını isterdiniz?”.
Bireylerden bilgilendirmenin kim tarafından verilmesi gerektiği ile ilgili soruya “Danışman ya da bölüm başkanı
tarafından verilmesi”, “Üçüncü veya dördüncü sınıf öğrencileri tarafından verilmesi” ve “Mezunlar tarafından
verilmesi” yanıtları alınmıştır. Bilgilendirmenin hangi konularla ilgili olması gerektiği ile ilgili soruya “Gelecek
konusunda bilgilendirme”, “Karşılaşılabilecek sorunlar hakkında bilgilendirme”, “Bölümün amacı hakkında
bilgilendirme”, “İş imkânları hakkında bilgilendirme”, “Ders içerikleri ile ilgili bilgilendirme” ve “Mesleki
gelişimin nasıl yapılması gerektiği konusundan bilgilendirme” yanıtları alınmıştır. Bilgilendirmede kullanılması
istenilen materyal ile ilgili soruya “Sunu”, “Broşür”, “Afiş”, “Kitapçık”, “Görsel Materyal”, “Video” ve “Web
sitesinde ayrıntılı anlatım” cevapları verilmiştir.
'''TARTIŞMA VE SONUÇ'''
Araştırma kapsamında Ankara'da yer alan üniversitelerin Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri
Eğitimi Bölümü birinci sınıfında öğrenim gören toplam 150 öğrencinin bölümlerine ilişkin görüşleri, farklı
değişkenler açısından incelenerek alınan sonuçlar doğrultusunda öğrencilerin bölümlerine yönelik ihtiyaçları
ortaya konmaya çalışılmıştır. Yapılan içerik analizi doğrultusunda;
• BÖTE’nin içinde bulunduğu herhangi bir kurultay, seminer, kongre ve toplantı ile ilgili yeterince bilgi sahibi
olmadıkları,
• Mezun olduktan sonra çalışabilecekleri iş alanlarını tanımadıkları,
• BÖTE Bölümü'nden müfredatın yeniden düzenlenmesi, iş olanaklarının artırılması, yeni iş sahalarının
açılması vb. gibi beklentilerinin olduğu,
• BÖTE Bölümü programında eksikliklerin olduğu,
• BÖTE Bölümü’nde tercih edilen alana göre branşlaşma olması gerektiği,
• Bilişim Teknolojileri Öğretmeni'nin görev tanımını bilmedikleri,
• Öğretim Teknoloğu’nun kim olduğu konusunda fikir sahibi olmadıkları,
Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi
Journal of Research in Education and Teaching
Ağustos 2012 Cilt 1 Sayı 3 ISNN: 2146-9199
111
• Alacakları derslerin ne tür dersler olduğu konusunda yeterince bilgi sahibi olmadıkları,
• Alan derslerinin neler olduğunu bilmedikleri,
• BÖTE Bölümü’ne geldiklerinde çok azının bölümü tanımalarına yönelik bilgilendirme aldıkları
ortaya çıkmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre BÖTE ye gelen bireylerin bölümleri hakkında genel bir bilgiye sahip olmalarına
rağmen, bölümü yeterince tanımadan geldikleri, bireylerden alınan cevaplar sonucunda belirlenmiştir. Bölümün
amacı, bölüm programında yer alan dersler, bölüm ile ilgili kavramlar, çalışma alanları ve mezun olduklarında
toplumdaki statüleri hakkında yeterli bilgileri olmadığı bireylerin ifadelerinde görülmektedir. Bu bilgi
eksikliklerini giderebilmek için bireylere ya programa gelmeden ya da yeni geldiklerinde tanıtım amaçlı bir
eğitim verilebilir. Verilecek olan eğitimin içeriği, bireylerin ihtiyaçlarına göre ve bireylere sorularak
belirlenmelidir. Araştırmada, bireylere bölümle ilgili nasıl bir içerik ve ne tür bir materyal aracılığıyla
bilgilendirme almak istedikleri sorulduğunda, bireyler görsel materyallerle desteklenen, web üzerinde
hazırlanmış bir ortamda eğitim almak istediklerini belirtmişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda uygun eğitim
ortamları tasarlanarak bireylere gerekli eğitim verilebilir.
Bölümdeki akademisyenlere bilgilendirme sırasında büyük görev düşmektedir. Bireylerin bölümü iyi tanımaları,
bölümün misyonunu ve vizyonunu anlayabilmeleri, dersler hakkında gerekli bilgiye sahip olabilmeleri için
akademisyenlerin bu bilgileri aktarma sırasında doğru bir yol izlemeleri gerekmektedir. Ayrıca, ilerleyen
sınıflarda akademisyenlerden bireylere bölümleri hakkında gelecek planlarını oluşturabilmeleri için bir yol
haritası çizmelerinde yardımcı olmaları beklenmektedir.
Araştırmanın diğer bir sonucuna göre, bireylerin BÖTE'nin içinde bulunduğu herhangi bir kurultay, seminer,
kongre veya toplantı gibi etkinliklere katılmadıkları görülmektedir. Bu durum bireylerin kendilerini
geliştirmelerinin önemini kavrayamamalarından ya da etkinliklerden haberdar olamamalarından kaynaklanıyor
olabilir. BÖTE ile ilgili web üzerinden hazırlanacak olan eğitim ortamına duyuru paneli eklenerek bireylerin
etkinliklerden haberdar olmaları ve etkinliklere katılımları sağlanabilir.
Bireylere mezun olduktan sonra nasıl bir görevde yer almak istedikleri sorulduğunda, bireyler gelecekleri ile ilgili
kaygı duyduklarını ve kararsız olduklarını ifade etmişlerdir. Bu durum, BÖTE Bölümü'nün ve geleceğinin yeteri
derecede vurgulanmamasından kaynaklanıyor olabilir. Bölümün tanınması, bireylerin kendilerini daha
donanımlı yetiştirmelerine ve bölümün çalışma sahalarında hedeflenen yere gelmesine yardımcı olacaktır.
Sonuç olarak Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü'ne gelen bireylerin bilgilendirme eğitimleri
aracılığıyla alan hakkında derin bir bilgiye sahip olmaları, kendi gelişimleri ve bölümün yerini bulması açısından
önem taşımaktadır. Bu ve buna benzer bilgilendirme eğitimleri ülkemiz çapındaki her üniversitede yapılabilir.
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü'nün misyon ve vizyonu dikkate alınarak bireylere verilecek
olan tanıtım eğitimleri bölümün günden güne gelişmesini ve değişimlere ayak uydurmasını sağlayacaktır.
Not: Bu çalışma 26-28 Nisan 2012 tarihlerinde Antalya’da 46 Ülkenin katılımıyla düzenlenmiş olan “3rd
International Conference on New Trends in Education and Their Implications”da sözlü bildiri olarak sunulmuş
olup, “Journal of Research in Education and Teaching” Bilim Kurulu tarafından yayınlanmak üzere seçilmiştir.
'''KAYNAKÇA'''
Akkoyunlu, B., Orhan, F., Umay, A. (2005). Bilgisayar öğretmenleri için "bilgisayar öğretmenliği özyeterlik ölçeği"
geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-8.
Altun, E. ve Ateş, A. (2008). The problems and future concerns of computer and instructional technologies
preservice teachers. Elementary Education Online, 7(3), 680-692.
| 