Fiil: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k 88.232.226.233 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, 78.182.61.88 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Méarchlár tarafından oluşturulmuş 23:52, 12 Mart 2015 tarihli sürüm geri getirildi
22. satır:
== Fiil ve yüklem ==
 
Zaman zaman fiil (eylem) ve [[yüklem]] kavramları birbirine karıştırılır. Fiil bir sözcük türü iken<ref name=":0">[http://www.turkceciler.com/Dersnotlari/sozcukturleri.html Sözcük türleri] Türkceciler.com. Erişim: 18 Aralık 2012.</ref> yüklem [[cümlenin öğeleri]]nden biridir. Yüklem öznenin yaptığı işi veya oluşu belirtir. Yüklemlerde fiil bulunma zorunluluğu yoktur.<ref>{{TDK2|yüklem|Dilbilim Terimleri Sözlüğü 1949|18 Aralık 2012}}</ref> [[İsim cümlesi|İsim cümlelerinde]] yüklemler [[isim soylu]] olabilir:
* Hava çok '''soğuk'''. ([[isim soylu]] yüklem)
* Hava birden '''soğudu'''. ([[fiil soylu]] yüklem)
48. satır:
 
== Fiil çatısı ==
[[İsim cümlesi|Fiillerin özne ve (varsa) nesneye göre girdiği şekle ''çatı'' denir. [[İsim cümlesi|İsim cümlelerinin]] yüklemlerinde fiil bulunmadığından çatıdan söz edilemez.]]<ref name="Türkçeciler">[http://www.turkceciler.com/fiiller/fiillerde_cati.html Fiil çatısı] Türkçeciler.com. Erişim: 18 Aralık 2012.</ref>
 
=== Özneye göre ===
3'e Ayrılır.
 
==== Etken - edilgen ====
 
Etken fiillerde eylemin kimin tarafından yapıldığı bellidir:
Yüklemde '''-l''' ve '''-n''' çatı ekleri bulunmayan,
işin kim tarafından yapıldığı bilinen, gerçek özneli fiillere Etken fiil denir. İşin kimin tarafından yapıldığı bellidir:
 
* Çocuklar kapının camını <u>kırmış<u>.
 
Edilgen fiilli cümlelerde işin kim tarafından yapıldığı bilinmez. Fiili edilgen yapan ekler '''-lil''' ve '''-nin''' ekleridir. Böyle fiiler [[yüklem]] olunca işi yapan belli değildir, gerçek özne yerine sözde özne vardır.<ref>{{Web kaynağı
===
 
Edilgen fiilli cümlelerde işin kim tarafından yapıldığı bilinmez. Fiili edilgen yapan ekler '''-l''' ve '''-n''' ekleridir. Böyle fiiler [[yüklem]] olunca işi yapan belli değildir, gerçek özne yerine sözde özne vardır.<ref>{{Web kaynağı
| url = http://www.yenimakale.com/
| başlık = Edilgen Fiiller
Satır 78 ⟶ 74:
* Kapının camı <u>kırılmış<u>.
 
Bu örnekte kırma işinin kim tarafından yaptığı belli değildir. Dolayısıyla ''kırılmak'' fiili, öznesine göre edilgen çatılıdır. ''-lil'' ekini içine alan kırmak, birinci örnekte nesne olan ''kapının camı''nı sözde özne haline getirmiştir.
 
Etken fiillerin yüklem olduğu cümlelerdeki "nesne", fiil edilgen hâle getirilirse "sözde özneye" dönüşür:
 
* Askerler <u>bayrağı</u> göndere çekti. (belirtili nesne)
* <u>Bayrak</u> göndere çekildi. (sözde özne)<ref name=":0" />
 
==== Dönüşlü ====
 
''Dönüşlü fiillerde eylemi yapan özne aynı zamanda ondan etkilenir. Nesne yoktur. Bu fiiller ''-l'' veya ''-n'' eki alırlar ve geçişsizdirler:''
 
* Annem başarılarımla <u>öv'''ün'''üyor<u>.
Satır 143 ⟶ 139:
* Gençler avluda ''çay'' <u>içiyorlar<u>. (belirtisiz nesne, geçişli fiil)
 
Geçişsiz fiiller sadece özne ile ilgili bilgi verir<ref name="TDK2" /> ve nesne almaz.
 
* Küçük çocuk bütün gün <u>uyudu<u>. (geçişsiz fiil)
Satır 232 ⟶ 228:
 
[[Kategori:Morfoloji (dil bilimi)]]
[[Kategori:Fiil soylu sözcükler]] ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fiil" sayfasından alınmıştır