Zengîler: Revizyonlar arasındaki fark

'''Zengîler''' ([[Arapça]]: '''زنكيون''' Zangiūn), [[12. yüzyıl|12.]] ve [[13. yüzyıl]]larda [[Kuzey Irak]] ve [[Suriye]]'de hüküm sürmüş Türk devletidir. İlk hükümdarı [[I. İmadeddin Zengi|İmadeddin Zengi]]'dir.<ref>C.E. Bosworth, ''The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual (The New Edinburgh Islamic Surveys)'', Edinburgh 2004, ISBN: 978-0748621378. {{ing}}</ref>

[[Musul]]'da Imadeddin Zengi tarafından kurulmuş Zengi Devleti, onun ölümünden sonra oğulları arasında paylaşılmış, I. Seyfeddin Gazi ve Kudbeddin Mevdud Musul Beyliği'ni, [[Nureddin Mahmud Zengi]]'yse HalepHaleb Beyliği'ni yönetmiştir. Zengiler, [[Oğuz Türkmenleri]]nin [[Afşar]] boyundandır.

Zengiler, [[II. Haçlı seferi]]ni etkisizleştirmişler ve İslam dünyasını Haçlıların istilasından korumuşlardır. [[Nureddin Mahmud Zengi]]'nin komutanlarından [[Şirkuh]]'un yeğeni [[Selahaddin Eyyubi]], [[Fatimiler]]e son vermiş, Nureddinin ölümünden sonra da Mısır'da [[Eyyubiler]] devletini kurmuştur.<ref>Kirk Sowell, ''The Arab world: An Illustrated History'', New York 2002, ISBN: 978-0781809900 {{ing}}.</ref>

İmadeddin Zengi [[1144]]'de [[Urfa]]'yı fethetti ve [[I. Haçlı seferi]] sonunda kurulan [[Urfa Kontluğu]]'na son verdi. Urfa'nın kaybedilmesi üzerine Avrupa [[II. Haçlı seferi]]ne hazırlanmıştır. Zengilerin [[Haçlılar]] ile mücadelesi İmadeddin Zengi'nin ölümünden sonra da devam etmiş, HalepHaleb Beyi Nureddin Mahmud Zengi ve ağabeyi Musul Beyi Seyfettin Gazi'yle ve [[1148]]'de ağabeyinin ölümünden sonra yerine geçen küçük kardeşi [[Kudbeddin Mevdud]]'le birlikte hareket etmişlerdir. Zengiler Haçlılara karşı [[İslam]] cephesini birleştirmiş, II. Haçlı seferinin etkisizleştirilmesine çalışmışlardır. Zengilerin bu fedakarlıkları sonucu Haçlılar daha fazla ilerleme imkânı bulamayarak sahil şeridine sıkışıp kalmışlardır.

Nureddin, kısa süreliğine Haçlıların eline geçen Urfa’yı ani bir baskınla [[1146]]’da tekrar fethetti. [[1149]]’da'da [[Antakya Prensliği|Antakya Prensi]] Raymond’u öldürdü. [[Böriler]]in elinden Şam'ı aldı. [[1153]]'te Yukarı Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu ve Suriye’yi tek hakimiyet altında toplayarak sultanlığını ilan eden (Nureddin Mahmud, [[11531157]]'de [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] III. Baudouin’i yenilgiye uğrattı. [[1158]]’de Haçlılara yenildiyse de onları [[1164]]'de Harim’de ağır bir bozguna uğrattı. Mahmud Zengi, [[Esedüddin Şirkuh]] ve Şirkuh'un yeğeni [[Selahaddin Eyyubi]]’yi [[Mısır]]’a göndermiş ve Fatımilerin Haçlılarla işbirliğine girmelerinin ve dolayısıyla Mısır'ın Kudüs Krallığı'nın kontrolüne girmesinin önünü kapamış, bilahare İslam dünyasında ikiliğe sebep olan Fatımi Halifeliği’nin [[1171]]'de yıkılmasını sağlayarak İslam birliğinin gerçekleşmesine önayak olmuştur. Selahaddin Eyyubi, Nureddin Zengi'nin ölümüne kadar Mısır'da naiplik yapmış ve onun emirleri dışına çıkmamıştır.<ref>Claude Cahen (çev. J. Jones-Williams), ''Pre-Ottoman Turkey: a general survey of the material and spiritual culture and history c. 1071-1330'', New York 1968. {{ing}}</ref>

=== ŞecereleriHaleb Beyleri ===

=== MusulŞam Beyleri ===

#* [[I.Nureddin İmadeddinMahmud Zengi]] (1127 1154- 11461174)

#* [[I.Melik SeyfeddinSalih Gaziİsmail Zengi]] (1146 - 11491174)

* [[II. İmadeddin Zengi]] (1171 - 1197)

* [[KudbeddinKutbeddin Muhammed]] (1197 - 1219)

* [[İmadeddin Şehenşah]] (1219 - 1220)

* [[Celaleddin Mahmud]] (1219 - 1220)

* [[Fetheddin Ömer]] (1219 - 1220)

* [[Müzzeddin Sancar Şah]] (1180 - 1208)

* [[Müzzeddin Mahmud]] (1208 - 1241)

* [[Mahmud Melik Zahir]] (1241 - 1250)

{{soyağacı| | | | | | |!| |F|~|~| HLP |~|~|7| |HLP=HalepHaleb Atabeyliği}}

{{soyağacı| | | | | | 1ZN |:| | | | | | | |:| |1ZN=[[I. İmadeddin Zengi|I. Zengi]]<br />1.(1127-1146)}}

{{soyağacı| | 1GZ | | MDD |:| | | | | NRD |:| |1GZ=[[I. Seyfeddin Gazi|I. Gazi]]<br />2.(1146-1149)|MDD=[[Kutbeddin Mevdud|Mevdud]]<br />3.(1149-1170)|NRD=[[Nureddin Mahmud|Nureddin]]<br />ii2.(1146-1174)}}

{{soyağacı| | 2GZ | | 1MS |:| 2ZN | | SLH |:| |2GZ=[[II. Seyfeddin Gazi|II. Gazi]]<br />4.(1170-1180)|1MS=[[I. İzzeddin Mesud|I. Mesud]]<br />5.(1180-1193)|2ZN=[[II. İmadeddin Zengi|II. Zengi]]<br />iv4.(1181-1183)|SLH=[[Salih İsmail Melik|Salih]]<br />iii3.(1174-1181)}}

{{soyağacı| | | | | | 1AS | | | | | | | | | | |1AS=[[I. Nureddin Arslan Şah|I. Arslan]]<br />6.(1193-1211)}}

{{soyağacı| | | | | | 2MS | | | | | | | | | | |2MS=[[II. İzzeddin Mesud|II. Mesud]]<br />7.(1211-1218)}}

{{soyağacı| | | | 2AS | | MHM | | | | | | | | |2AS=[[II. Nureddin Arslan Şah|II. Arslan]]<br />8.(1218-1219)|MHM=[[Nasreddin Mahmud|Mahmud]]<br />9.(1219-1222)}}

{{Kaynakça|1}}