Orojenez: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ömer Berkay (mesaj | katkılar) Gerekçe: + vandalizm amaçlı değişiklik |
|||
1. satır:
{{Dead end|date=Nisan 2015}}
'''Orojenez''', İç kuvvetlerin ortaya çıkma şekillerinden birini ifade eden orojenez terimi dağ oluşumu anlamına gelir. (Oros = dağ; genese = oluşum)<ref>Erinç S. (2002) ''Jeomorfoloji 1." (6.B), İstanbul : Der Yayınevi</ref>
[[Dosya:World geologic provinces.jpg|thumb|right|300px|Dünya'nın jeolojik bölgeleri
== Orojenez devreleri==
Satır 10 ⟶ 12:
* Kaledoniyen Orojenezi: Silüriyen’de ve özellikle bu devrin sonlarına doğru etkinliğini sürdürmüştür. Devoniyen tabakaları Silüriyen üzerinde transgressif ve açılı uyumsuz olarak bulunurlar. İskoçya ve Norveç’te, Kuzey Amerika’nın Göller Bölgesi’nde bu durum gözlenebilir.
* Hersiniyen Orojenezi: Avrupa’da Karbonifer ve Permiyen devirleri boyunca meydana gelmiştir. Triyas tabakaları Üst Paleozoyik oluşuklar üzerinde uyumsuzlukla dururlar. Orta Avrupa masifleri çevresinde ve İrlanda güneyinde durum böyledir.
* Alpin Orojenezi: Jura’da başlayarak Tersiyer sonuna kadar devam etmiş ve kıvrımlanma hareketleri birçok safhada gerçekleşmiştir. Pliyosen yaşlı tabakalar bile bu devrenin son safhasında deforme olmuşlardır; yalnız Kuvaterner tortulları yatay olarak daha yaşlı formasyonları örter.<ref>Ketin İ. (1994) ''Jeoloji Tarihi Boyunca Önemli Orojenez Evreleri''</ref>
Satır 21 ⟶ 23:
Oluşumlarına göre dağlar ikiye ayrılır:
# Orojenik hareketlerle oluşan Dağlar:<br />Orojenez dağ oluşumu demektir. Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak ya da kırılarak engebe kazanır ve sıradağlar oluşur.
## '''Kıvrılma ile:'''<br /> Orojenez sonucu esnek tabakalar kıvrılarak yükselir ve sıradağlar oluşturur.
## '''Kırılma ile:'''<br /> Orojenez sonucu sert tabakalar kıvrılmaz kırılır. Böylece yükselen kısımlar (Horst) sıradağları oluştururken, Alçalan kısımlar Çöküntü ovalarını (Graben) oluştururlar. Horst ve Grabenler arasında ise kırıklar (Fay Hatları) bulunur. Bu yüzden buralar hem deprem alanlarıdır hem de kaplıca kaynaklarının sık görüldüğü yerlerdir. Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar bu şekilde oluşmuşlardır.
# Volkanizma ile oluşan dağlar: Yerin derinliklerindeki mağmanın yerkabuğunun zayıf ve çatlak kısımlarından yer üstüne çıkmasıyla oluşan genelde tek dağlardan ibaret olan dağlardır.
| |||