Uygur alfabesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
araştırmalarım sonucu uygur alfabesinde 18 harf bulunduğunu ve bunların 14'ünün ünsüz olduğunu öğrendim ve burdaki bilgiyi düzeltme gereği duydum.
Değişiklik özeti yok
Etiketler: tanım değiştirme Görsel Düzenleyici
1. satır:
{{ana|Türk dil alfabesi}}
{{kaynaksız}}
'''Uygur alfabesi''', [[Soğd]] kökenli olup bazı değişikliklerle [[Türkçe]]ye uygulanmıştır. Harf sayısı 18'dir. Bunlardan üçü ünlü, 14'ü ünsüzdür. Sağdan sola doğru yazılır. Z hariç tüm harfler bitiştirilir.
 
====== '''Uygur alfabesi''', [[Soğd]] kökenli olup bazı değişikliklerle [[Türkçe]]ye uygulanmıştır. Harf sayısı 18'dir. Bunlardan üçü ünlü, 14'ü ünsüzdür. Sağdan sola doğru yazılır. Z hariç tüm harfler bitiştirilir.''' ======
[[Dosya:QutadughuBiliq wien p.10.jpg|thumb|250px||"[[Kutadgu Bilig]]" (15.yy), sağdan sola yazılmıştı]]
 
[[Dosya:QutadughuBiliq====== wien p.10.jpg|thumb|250px||"[[Kutadgu Bilig]]" (15.yy), sağdan sola yazılmıştı]] ======
Bu yazı ile kütüphaneler dolusu edebiyat, sanat, din, hukuk konularında kitaplar yazılmıştır. [[Uygurlar]] [[Çin]], [[Hint]] ve [[İran]] kültürlerinin etkisinde kalmış ve çok renkli bir kültür geliştirmişlerdir. Uygurlar kâğıt ve matbaayı ilk kullanan Türk kavmidir. Bilinen en eski metinler 9. yy.’a aittir. Uygur Alfabesi, [[Karahoca Uygur Krallığı]]’nın yıkılmasından sonra da kullanılmıştır. Türklerin Müslüman olmalarından sonra Arap alfabesini almalarına rağmen{{fact}} [[Türkistan]] ve [[Kırım]]’daki Türk devletlerinde Uygur alfabesi kullanılmaya devam etmiştir. [[Timur İmparatorluğu]] ve kollarında bu alfabe kullanılıyordu. {{fact}}
[[Ebu Said Mirza]]’nın 1468’de [[Uzun Hasan]]’a gönderdiği mektup Uygur alfabesiyle yazılmıştı.
 
====== '''Bu yazı ile kütüphaneler dolusu edebiyat, sanat, din, hukuk konularında kitaplar yazılmıştır. [[Uygurlar]] [[Çin]], [[Hint]] ve [[İran]] kültürlerinin etkisinde kalmış ve çok renkli bir kültür geliştirmişlerdir. Uygurlar kâğıt ve matbaayı ilk kullanan Türk kavmidir. Bilinen en eski metinler 9. yy.’a aittir. Uygur Alfabesi, [[Karahoca Uygur Krallığı]]’nın yıkılmasından sonra da kullanılmıştır. Türklerin Müslüman olmalarından sonra Arap alfabesini almalarına rağmen{{fact}} [[Türkistan]] ve [[Kırım]]’daki Türk devletlerinde Uygur alfabesi kullanılmaya devam etmiştir. [[Timur İmparatorluğu]] ve kollarında bu alfabe kullanılıyordu. {{fact}}
[[Osmanlı]] sarayında da [[Uygurca]] bilen kâtipler vardı. Örneğin [[II. Mehmet]]’in [[Otlukbeli Savaşı]]’ndan sonra [[Özbek Hanı]]’na gönderdiği [[zafername]] Uygur alfabesiyle yazılmıştı. Uygur alfabesi 18. yy.’a kadar kullanılmış fakat sonra tamamen unutulmuştur.
[[Ebu Said Mirza]]’nın 1468’de [[Uzun Hasan]]’a gönderdiği mektup Uygur alfabesiyle yazılmıştı.''' ======
 
====== [[Osmanlı|'''Osmanlı''']]''' sarayında da [[Uygurca]] bilen kâtipler vardı. Örneğin [[II. Mehmet]]’in [[Otlukbeli Savaşı]]’ndan sonra [[Özbek Hanı]]’na gönderdiği [[zafername]] Uygur alfabesiyle yazılmıştı. Uygur alfabesi 18. yy.’a kadar kullanılmış fakat sonra tamamen unutulmuştur.''' ======
* [[Eski Uygur alfabesi|'''Eski Uygur alfabesi''']]
* [[K̡ona Yezik̡]] ("Eski yazı" Arap harfleri ile)
* [[UygurK̡ona ArapYezik̡|'''K̡ona YazısıYezik̡''']]''' UEY,("Eski yazı" (Arap harfleri ile 1980 sonra)'''
* [[Uygur PinyinArap Yazısı|'''Uygur Arap Yazısı''']]''' UPNYUEY, (PinyinArap harfleri ile 1960 - 1980 arasındasonra)'''
* [[Uygur SirilPinyin Yazısı|'''Uygur Pinyin Yazısı''']]''' USYUPNY, (KirilPinyin alfabesiharfleri ile 1960 - 1980 arasında)'''
* [[Uygur LatinSiril Yazısı|'''Uygur Siril Yazısı''']]''' ULYUSY, (LatinKiril harflerialfabesi ile 2000 sonra) '''
* [[Uygur Latin Yazısı|'''Uygur Latin Yazısı''']]''' ULY, (Latin harfleri ile 2000 sonra)'''
 
'''Uygur alfabesiyle Uygur döneminde yazılmış yazılı nesirler:'''
# [[Altun Yaruk|'''Altun Yaruk''']]
# '''İki Kardeş Hikayesi'''
# [[Sekiz Yükmek|'''Sekiz Yükmek''']]
 
== Kaynaklar ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Uygur_alfabesi" sayfasından alınmıştır