Emmy Noether: Revizyonlar arasındaki fark

'''Emmy Noether''' ({{IPA-de|ˈnøːtɐ|lang}}; asıl adı '''Amalie Emmy Noether''';<ref>[[Emmy (given name)|Emmy]] is the ''[[Rufname]]'', the second of two official given names, intended for daily use. Cf. for example the resume submitted by Noether to Erlangen University in 1907 (Erlangen University archive, ''Promotionsakt Emmy Noether'' (1907/08, NR. 2988); reproduced in: ''Emmy Noether, Gesammelte Abhandlungen – Collected Papers,'' ed. N. Jacobson 1983; online facsimile at [http://www.physikerinnen.de/noetherlebenslauf.html physikerinnen.de/noetherlebenslauf.html]). Sometimes ''Emmy'' is mistakenly reported as a short form for ''Amalie'', or misreported as "Emily". e.g. {{Citation | url = http://www.edge.org/documents/archive/edge52.html | author-link = Lee Smolin | first = Lee | last = Smolin | publisher = Edge | title = Special Relativity – Why Can't You Go Faster Than Light? | quote = ...Emily Noether, a great German mathematician...}}.</ref> 23 Mart 1882 – 14 Nisan 1935), [[soyut cebir]] ve [[kuramsal fizik|kuramsal fiziğe]] olan çığır açıcı katkılarıyla bilinen bir [[Almanlar|Alman]] [[matematikçi]]dir. [[Pavel Alexandrov]], [[Albert Einstein]], [[Jean Dieudonné]], [[Hermann Weyl]], [[Norbert Wiener]] ve daha birçok kişi tarafından [[halka (matematik)|halka]], [[alan (matematik)|alan]], ve [[cebir]] teorilerinde devrim yaratan, tarihin en önemli kadın matematikçisi olarak nitelendirilmiştir.<ref name="einstein">{{Citation | last = Einstein | first = Albert | title = Professor Einstein Writes in Appreciation of a Fellow-Mathematician | date = 1 May 1935 | url = http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F70D1EFC3D58167A93C6A9178ED85F418385F9 | publication-date = 5 May 1935 | newspaper = [[New York Times]] | accessdate = 13 April 2008}}. Also [http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Obits2/Noether_Emmy_Einstein.html online] at the [[MacTutor History of Mathematics archive]].</ref>{{Sfn | Alexandrov | 1981 | p = 100}} [[Noether teoremi]], [[simetri]] ile [[korunum yasası|korunum yasa]]ları arasındaki temel bağı açıklar.<ref name="neeman_1999">[[Yuval Ne'eman|Ne'eman, Yuval]]. "The Impact of Emmy Noether's Theorems on XX1st Century Physics", {{Harvnb|Teicher|1999|pp=83–101}}.</ref>

[[Bavyera]]’nın [[Erlangen]] kasabasında [[Yahudi]] bir ailede doğmuştur. Babası matematikçi [[Max Noether]]’dir. Gerekli sınavları geçtikten sonra Fransızca ve İngilizce öğretmeyi planlamıştır ama sonunda babasının ders verdiği [[Erlangen Üniversitesi]]’nde matematik okumuştur. 1907’de [[Paul Gordan]]’ın danışmanlığında tezini bitirdikten sonra Erlangen Matematik Enstitüsünde maaş almadan yedi yıl çalışmıştır. (O zamanlar kadınlar akademik pozisyonlardan dışlanmışlardı). 1915’de [[David Hilbert]] ve [[Felix Klein]] tarafından [[Göttingen Üniversitesi]]nin dünyaca ünlü matematik araştırma merkezi olan, matematik bölümüne katılması için çağrıldı. Fakat üniversite yönetimi tarafından reddedildi ve dört yıl daha Hilbert adına ders vermeye devam etti. Ders verme hakkı 1919’da verildi, bu sayede ''[[Privatdozent]]'' (Germenik üniversitelerde, sahibinin, profesörlük makamına sahip olmaksızın bağımsız olarak ders verebileceği anlamını taşıyan unvan) unvanını alabildi.