|
2- İlk kez milli sınırlardan bahsedilmiş ve Mondros Ateşkes Antlaşmasının imzalandığı anda Türk vatanı olan topraklarının parçalanamayacağı açıklanmıştır.<br>3- Toplanış şekli bakımından bölgesel olmasına karşın aldığı kararlar bakımından milli bir kongredir.<br>4- İlk defa geçici bir hükümetin kurulacağından bahsedilmiştir.<br>5- Erzurum Kongresi Sivas kongresine bir ön hazırlık çalışması niteliğindedir.<br>6- İlk kez başkanlığını Mustafa Kemal'in yaptığı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti oluşturuldu. Bu Temsil Heyeti bir hükümet gibi görev yapacaktır. ( Temsil Heyeti'nin görevi TBMM'nin açılmasına kadar devam edecektir)<br>7- Erzurum Kongresinin bir önemi de Batı Anadolu'da Yunan kuvvetlerine karşı mücadele eden Kuva-yi Milliye üzerinde büyük moral etkisi yaptı.<br>8- Erzurum Kongresi Mustafa Kemal'in sivil olarak görev aldığı ilk yerdir.Bölgesel bir kongredir
== Alınan Kararların Orijinali (Osmanlı Türkçesi) ==
# Trabzon vilayeti ve Canik sancağıyla Şark vilayetleri adını taşıyan Erzurum, Sivas, Diyarbekir, Elaziz, Bitlis vilayeti ve bu saha dahilindeki bağımsız vilayetler, hiçbir sebep ve bahaneyle diğerlerinden ve Osmanlı camiasından ayrılmak imkânı düşünülmeyen bir bütündür. Mutluluk ve felakete tam olarak katılmayı kabul ve mukadderatı hakkında aynı amacı benimser. Bu bölgede yaşayan bütün Müslüman unsurlar diğerlerine karşı fedakârlık hissiyle dolu ve ırkî ve sosyal durumlarına riayetkâr öz kardeştirler.
# Osmanlı Vatanının tamamiyeti ve istiklâl-i millimizin temini ve makam-ı saltanat ve hilafetin masuniyeti için, Kuvâ-yı Milliyye’yi âmil ve irâde-i miliyye’yi hakim kılmak esastır.
# Her türlü işgal ve müdâhale, Rumluk ve Ermenilik teşkili gayesine matûf telâkkî edileceğinden, müttehiden müdâfaa ve mukaavemet esası, kabul edilmiştir. Hâkimiyet-i siyâsiyye ve muvâzene-i içtimâiyyeyi muhill olacak sûrette, anâsırı Hırıstiyâniyye’ye yeni bir takım imtiyâzat îtâsı kabûl edilmeyecektir.
# Hükûmet-i merkeziyye’nin bir tazyîk-i düvelin karşısında, buraların terk ve ihmâl iztirârında kalması ihtimaline göre, makam-ı hilâfet ve saltanata merbûtiyeti ve mevcudiyeti ve hukuk-ı milliyyeyi kâfil tedâbîr ve mukarrerât ittihaz olunmuştur.
# Vatanımızda ötedenberi birlikte yaşadığımız anâsır-ı gayr-ı müslimenin kavânîni devleti Osmâniyye ile müeyyed hukuk-ı müktesibelerine, tamâmiyle riâyetkârız. Mal ve can ve ırzlarının masûniyeti, zaten muktezay-ı diniyye, an’anât-ı milliyye ve esasatı-ı kanûniyyemizden olmakla, bu esas kongremizin kanâat-i umûmiyyesiyle de teeyyüd eylemiştir.
# Düveli İtilâfiyye’ce, Mütâreke’nin imza olunduğu 30 Teşrinievvel 334 (Ekim 1918) tarihindeki hudûdumuz dahilinde kalan; ve her mıntıkasında olduğu gibi, Şarkî-Anadolu Vilâyetleri’nde de, ekseriyyeti kaahireyi İslâmlar teşkîl eden; ve harsî, iktisâdî tefavvuku Müslümanlar’a ‘aid bulunan; ve yekdiğerinden gayrikaabili infikâk özkardaş olan din ve ırkdaşlarımızla meskûn Memâlikimiz’in, mukaasemesi nazariyyessinden bilkülliyeye sarfinazarla; mevcûdiyyetimize, hukuuki târihiyye, ‘ırkıyye, dinniyemize ri’âyet edilmesine; ve bunlara mugaayir teşebbüslerin, tervic olunmamasına; ve bu sûretle, tamâmiyle hakk ve ‘adle müstenid bir karâra, intizâr olunur.
# Milletimiz insânî, ‘asrî gaayeleri tebcîl; ve fennî, sınâî, iktisadî hâl ve ihtiyâcımızı takdir eder. Binâen’aleyh, Devlet ve Milletimiz’in, dahilî ve haricî istiklâli; ve Vatanımız’ın Tamâmisi Mahfuz kalmak şartiyle, Altıncı Mâdde’de musarrah hudud dahilinde; milliyet esâslarına ri’ayetkâr ve Memleketimiz’e karşı istilâ emeli beslemiyen herhangi bir Devlet’in: Fennî, sınâ’i, iktisâdî mu’avenetini memnuniyyetle karşılarız. Ve bu şerâit ‘adile ve insaniyyeyi muhtevî bir Sulh’unda, ‘acilen takarruru, selâmeti beşer ve sükûni alem nâmına, ahassi âmâli milliyemizdir.
# Milletler’in kendi mukadderâtını, bizzât ta’yin ettiği bu târihî devirde, Hükümeti Merkeziyyemiz’in de irâdei milliyeye tâbi’ olması zarûrîdir. Çünki, irâdei milliyyeye gayrimüstenid herhangi bir Hey’eti Hükümetin, (Millet Meclisinden kuvvetini almayan)’ indî ve şahsî mukarrerâtı, Millet’çe mutâ olmadıktan başka, haricen de mu’teber olmadığı ve olmıyacağı, şimdiye kadar mesbûk ef’al ve netayic ile, sâbit olmuştur.Binâen’aleyh, Millet’in içinde bulunduğu halî zucret ve endişeden kurtulmak çârelerine bizzat tevessülüne hâcet kalmadan, Hükümeti Merkeziyyemizin Meclisi Milli’yi heman ve bilâifatei an toplanması; ve bu suretle, Mukadderâtı Millet ve memleket hakkında ittihaz eyliyeceği bilcümle mukarrerâtı, Meclisi Milli’nin murâkabesine ‘arzetmesi mecbûrîdir.
# Vatanımızın mâ’ruz kaldığı âlâm ve hâdisât ile, ve tamâmen ‘ayni maksadla vicdân-i milliden doğan (Trabzon Muhâfazai Hukuk-ı Milliyye Cemiyyeti”, “Viyâyâtı Şarkiyye Hukuukı Milliyye Cemiyyeti”, Diyarbekir Muhafazai Vatan” adlarındaki Cem’iyyetlerin İttihâd ve İttifâfından hâsıl olan kütlei ‘umûmiyye, bu kerre, Şarkî-Anadolu Müdâfaai Hukuuk Cemiyyeti ünvaniyle tevsim olunmuştur.İşbu Cem’iyyet, her türlü fırkacılık cereyanlarından külliyen ‘aridir. Bilcümle İslâm Vatandaşlar, Cem’iyyetin A’zayi Tabî’yyesindendir.
# Kongre tarafından müntehab bir “Hey’eti Temsiliyye” kabûl, ve köyler’den bil’itibâr Vilâyât Merâkizi’ne kadar, mevcut Teşkîlati Milliyye, tevhîd ve te’yid olunmuştur.<ref>http://www.tbmm.gov.tr/kultursanat/yayinlar/yayin059/059_00_006.pdf sayfa:38</ref>
==<nowiki/>==
== Kongre binası ==
|
