Kâbil: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
+kaynaksız
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k düzeltme
62. satır:
| website =
}}
'''Kâbil''' ''([[Farsça]]:'' '''کابل''', <small>- Kābol</small>), [[Afganistan]]'ın [[başkent]]i ve en büyük şehridirşehri.
 
Aynı zamanda ülkenin [[Kabil Vilayeti]]'nin de yönetim merkezi olan kent ülkenin doğusunda yer alır. 2011 yılı resmi rakamlarına göre [[banliyö]]leriyle birlikte 3,9 milyona yaklaşan nüfusuyla sadece ülkenin değil [[Orta Asya|Merkezi Asya]]'nın da önemli merkezleri arasındadır.
68. satır:
Ülkenin ticari ve kültürel merkezi olan kent [[Hindukuş Dağları]] içinde [[Kabil Nehri]] boyunca ilerleyen dar bir [[vadi]]de [[deniz seviyesi]]nden 1800 metre [[yükseklik]]te kurulmuştur. Kabil, kuzeyde Hindukuş Dağları'ndaki geçitlere bağlanan yolları ve güneyde Pakistan'a uzanan [[Hayber Geçidi]]'ni denetlemesine olanak veren elverişli konumuyla stratejik bir kenttir. Ayrıca şehrin, ülke içinde [[Kandahar]], [[Herat]] ve [[Mezar-ı Şerif]], ülke dışında ise [[Celalabad]] üzerinden [[Peşaver]] ile iyi bir karayolu bağlantısı vardır.
 
Kabil'in önemli ticari ürünleri; taze ve kurutulmuş meyve, fındık, Afgan kilimleri, deri ve koyun derisi, iç giyim ve mobilyadır. Başlıca sanayi ürünleri ise; pamuklu ve yünlü dokuma, besin ürünleri ve mermerdir. Kabil'de çok sayıda tarihsel yapı ve Babür'ün mezarı bulunur. Keza onun adını taşıyan bahçeden başka birçok park ve bahçe kenti süsler ki 1978 işgalinden önce de günümüzde de şehrin büyük turizm potansiyeli vardır. Fakat [[Sovyet-Afgan Savaşı|Ruslar'laRuslarla savaşın]] başladığı 1978 yılından beri şehrin ekonomik faaliyetleri önemli ölçüde azalmıştır. Son yıllarda, özellikle 2001 yılından sonra [[Hamid Karzai]] döneminde bu konuda bir canlanma olduğu görülmektedir.<ref>[http://www.experiencefestival.com/a/Kabul_-_Reconstruction/id/594323 experiencefestival.com]</ref>
 
Kabil, 3.500 yıllık tarihiyle, Güney ve Orta Asya ticaret yolları üzerindeki stratejik konumu için pek çok devletin savaş alanı olmuş ve sürekli el değiştiren gözde bir şehirdir. [[Afganistan'ın işgali|1978 yılındaki Rus]] ve [[Afganistan Savaşı|2001 yılındaki ABD işgali]] ise yakın tarihte görülebilen örneklerindendir.
75. satır:
Kentin geçmişi 3.500 yıl önceye kadar dayanır ki MÖ 1500 yıllarında kurulduğu bilinmektedir. Türkçede ''Kâbil'' (a uzatılarak ve ince okunur) olan ismin aslı ''Kâbul'''dur. Şehrin adı tarihte; [[Hindular]]'ın kutsal kitapların­dan [[Rig Veda]]'da ''Kubha'', [[Batlamyus]]'un kitaplarında ''Kophen nehri kenarında Kabolitler'in 'Kaboura' şehri'' ve Çin seyahatnamelerinde ''Kao-fu'' şekille­rinde geçer. 6. ve 7. yüzyıllarda kent [[Orta Asya]]'nın en önemli kentiydi. 13. yüzyılda Moğol kükümdarı [[Cengiz Han]] kenti ele geçirdi. 1504'te [[Hint-Türk İmparatorluğu]]'nun kurucusu [[Babür]], Kabil'i alarak devletine başkent yaptı. Kent, 1738'de İran hükümdarı [[Nadir Şah]] tarafından alınıncaya kadar Hint-Türk İmparatorluğu'nun egemenliğinde kaldı. 1747'de [[Ahmed Şah Abdali]] bölgede ilk bağımsız Afgan devletini kurdu. Kabil 19. yüzyılda iki kez İngilizler'in eline geçti.
 
1978'de [[Ruslar]] tarafından alınan kent, Ruslar'ın ağır bir hezimetle 1988'de geri çekilmesinden sonra 2001 yılında ABD tarafından [[Usame Bin Ladin]]'in bu ülkede örgütlenmesi bahane edilerek işgal edildi. Ülkede ABD destekli bir hükümethükûmet kurulmasına rağmen şehrin kontrolü ve güvenliği halen BM tarafından sağlanmaktadır.
== Kardeş şehirleri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kâbil" sayfasından alınmıştır