Anayasal Demokrat Parti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nebra (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Peykbot (mesaj | katkılar)
k düzen
1. satır:
'''Anayasal Demokrasi Partisi''' veya '''Kadetler''', [[Rusya İmparatorluğu]]nda liberal bir siyasi partiydi. Parti üyelerine ''Kadetler'' denilirdi. Bu isim partinin [[Rusça]] isminin kısaltmasından ileri gelir; K-D ([[Rusça]]sı: Конституционная Демократическая партия) harflerinden oluşan parti adının kısaltmasının Rusça okunmasıdır. Kadetler ismi, Rus İmparatorluğunda askeri okul öğrencilerine verilen kadet ismiyle karıştırılmamalıdır. Partinin teorik hattını Konstantin Kavelin’in eserleri çizmiştir. Tarihçi ve siyasetçi [[Pavel Milyukov]] partinin varlığı süresince tek lideri olmuştur. Kadetler özellikle teknokratlar ve sanayiciler tarafından destek görmüştür. [[Ekim Devrimi]]nden sonra yasadışı ilan edilmiş ve kapatılmıştır.
 
== TarihçesiTarihçe ==
 
=== Radikal geçmişi (1905-1906) ===
16. satır:
Kadetler, Dumadaki faaliyetleri sonucu dini özgürlükler, basın özgürlüğü ve sendikal haklar konularında kimi anayasal girişimlerde bulunmuşsa da bu kararların neredeyse tamamı parlamentonun üst kanadından veya doğrudan Çar tarafından veto edilmiştir. Anayasal düzenleme girişimlerinin başarısızlığa uğraması partinin önerdiği barışçıl değişim yolunun etkisizliğini gözler önüne serecek ve devrimci partilerin elini kuvvetlendirecektir.
 
1910 yılına gelindiğinde Çarlık hükümeti yeniden Ruslaştırma harekâtına başlayacak ve özellikle azınlık uluslarının haklarını askıya alarak otonomi verilmiş bölgelerde doğrudan egemenlik kuracaktır. Bu karardan en çok etkilenen bölge kuşkusuz Finlandiya olacaktır. Bu siyasete karşı çıkan ve destekleyen Kadetler parti içinde bölünmenin yaşanmasına neden olurlar. Destekleyen Kadetlerin lideri durumundaki Pyotr Struve idi. Ayrıca destek verilen monarşinin akılalmaz uygulamalarından birisi olan 1912 [[Lena Katliamı]] sonrasında da partiden ayrılmalar başalr. Kadetlerden Dumaya katılmanın bir yanlış olduğunu savunarak baskıcı bir rejimde herhangi bir reformun gerçekleşemeyeceğini savunanlar çıkacaktır.
 
=== I. Dünya Savaşı ===
 
Parti içindeki görüş ayrılıkları [[I. Dünya Savaşı]]nın patlak vermesiyle beraber ikinci plana atılır. Kadetler savaşa koşulsuz destek verirken, savaş süresince Çarlık hükümetinin siyasetinin takipçisi olacaktır. Savaşın ilk dönemlerindeki milliyetçilik havası sönümlenirken Rus Çarlık Ordusunun cephedeki başarısızlıkları sonucunda Kadetler hükümeti orduyu iyi idare edememekten ötürü eleştirirler. Duma’da milliyetçi bir muhalif blok oluşturan Kadetler için dönüm noktası 1916 yılı Ekim ayında Milyukov’un hükümeti vatan hainliğiyle suçladığı konuşma olacaktır<ref>Cephedeki felaketi geriye çevirmeye çalışan saray yanlısı bir başka grup da Çariçe’ye yakınlığıyla bilinen ve imparatorluk ordularının komutasına bile müdahale etmeye başlayan Rasputin’i ortadan kaldırmaya karar verir. Prens Yusupov önderliğindeki grup [[Rasputin]]’i öldürmeyi başarsalar da kötü gidişe dur diyemeyeceklerdir. </ref>.
 
=== 1917 Şubat Devrimi ===
28. satır:
=== Geçici Hükümet iktidarının sonu ===
 
Kadetlerin Geçici Hükümetteki durumu Milyukov’un İtilaf Devletlerine verdiği savaşa devam etme sözünün kamuoyuna 26 Nisan 1917 günü yansımasıyla hükümet krizi yaşanır. Yıllardır süren savaştan bıkan ve artık barış isteyen halk bu siyasete karşı çıkınca Milyukov istifa edecek ve Geçici Hükümette kabine krizi yaşanacaktır. Kriz SR’ların kabineye dahil edilmesiyle aşılsa da savaşa devam kararı Geçici Hükümetin Çarlık hükümetinden pek de farklı olmadığını halka gösterecek ve Sovyet iktidarına destek büyüyerek artacaktır. Kadetler [[Aleksandr Kerenski]] hükümetlerinde yeralsa da artık önemli mevkilerde bulunmamaklardadır. Kadetler özellikle SR’lar için bir başağrısı haline gelmekte ve Geçici Hükümetin patron yanlısı yanının ifşası için Bolşevikler için iyi bir propaganda kozu olmaktaydı. [[Ekim Devrimi]] ile birlikte 25-26 Ekim 1917 akşamı iktidarı ele geçiren Bolşevikler önce Kadet ve diğer anti-Bolşevik partilerin gazetelerini kapatarak işe başlarlar.
 
=== Rus İç Savaşı ve tasfiye (1918-1940) ===
48. satır:
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
 
 
== Konuyla ilgili yazılan eserler ==
* Melissa Stockdale. "The Constitutional Democratic Party" in Russia Under the Last Tsar, edited by Anna Geifman, Blackwell Publishers Ltd, 1999, ISBN 1-55786-995-2 s.164-169
 
 
{{1917 Rus Devrimi}}