Azot: Revizyonlar arasındaki fark

'''Azot''' veya '''nitrojen''', [[periyodik cetvel]]de '''N''' simgesi ile gösterilen bir [[element]] olup [[atom numarası]] 7'dir. [[Renk]]siz, [[koku]]suz, [[tat]]sız ve [[atıl]] bir [[gaz]]dır. Azot, [[dünya]] [[atmosfer]]inin yaklaşık %78'ini oluşturur ve tüm [[canlı]] [[doku]]larında bulunur. Azot ayrıca, [[amino asit]], [[amonyak]], [[nitrik asit]], ve [[siyanür]] gibi önemli bileşikler de oluşturur.

 

Azotun 1772'de, onu zehirli hava veya sabit hava olarak adlandıran [[Daniel Rutherford]] tarafından resmen keşfedildiği kabul edilir. Havayı oluşturan maddelerden birinin yanma olayında yer almadığı, Rutherford tarafından biliniyordu. Azot, yaklaşık aynı tarihlerde [[Carl Wilhelm Scheele]], [[Henry Cavendish]], ve [[Joseph Priestley]] tarafından da araştırılmaktaydı. [[Antoine Lavoisier]] de azotu, Yunanca αζωτος (''azotos'') "cansız" anlamına gelen ''azote'' olarak adlandırmıştı. Azot için kullanılan diğer sözcük, ''nitrogène,'' 1790 yılında Fransız kimyager [[Jean Antoine Chaptal]] tarafından, Yunanca "[[sodyum karbonat]]" anlamına gelen ''nitron'' ile, Fransızca "üreten" anlamına gelen ve yine Yunanca kökenli ''gène'' sözcüklerinin bir araya getirilmesiyle ortaya çıktı. Bu sözcük İngilizcede kullanılır oldu ve sonraları pek çok dile girdi.

 

 

== Bulunuşu ==

Azot endüstriyel anlamda, [[sıvı hava]]`nın [[kısmi distilasyon]]u ile ya da gaz halindeki havadan mekanik olarak (basınçlı [[ters osmoz]] yöntemi) elde edilir. Azot, hayvan dışkılarının, [[üre]] ve [[ürik asit]] halinde büyük kısmını oluşturur. Moleküler azot, büyük oranda [[Satürn (gezegen)|Satürn]]'ün [[Doğal uydu|Ay]]'ı [[Titan]]'ın atmosferinde bulunur. Ayrıca, [[yıldız]]lar arası uzayda da varlığı [[David Knauth]] ve arkadaşlarının yaptığı çalışmalarla saptanmıştır.

 

 

Azot tuzları içinde en önemlilerinden biri [[potasyum nitrat]] (veya [[saltpeter]]: [[güherçile]]) olup tarih boyunca [[barut]] yapımında kullanılmıştır. Diğer bir tuz da [[amonyum nitrat]]dır ve [[gübre]] olarak kullanılır. Diğer azotlu organik bileşikler [[nitrogliserin]] ve [[trinitrotoluen]] olup [[patlayıcı]] yapımında kullanılırlar. [[Nitrik asit]] sıvı yakıtlı [[füze]]lerde oksitleyici olarak kullanılır. [[Hidrazin]] ve türevleri füze yakıtlarında kullanılır.

* [[geçirgeç]] (transistör), [[diyot]] ve [[tümleşik devre]] gibi [[elektronik]] bileşenlerin üretiminde,

* paslanmaz çelik üretiminde,

 

'''Sıvı azot''' endüstriyel anlamda ve büyük miktarlarda sıvılaştırılmış havadan distilasyon yoluyla üretilir ve '''LN₂''' şeklinde tanımlanırsa da doğru yazılış şekli '''N₂(l)''' dir. Dondurucu bir sıvı olup canlı dokuyla temas etmesi halinde ani donmaya neden olur. Ortam sıcaklığından uygun şekilde izole edilmesi durumunda, basınç uygulaması gerektirmeyen bir azot gazı kaynağı oluşturur. Suyun donma noktasının çok altındaki sıcaklıklarda kalabilme özelliği (77 [[Kelvin|K]], -196 °[[Celsius (birim)|C]] veya -320 °[[Fahrenheit (birim)|F]]), sıvı azotun çok değişik alanlarda kullanımını mümkün kılar:

(NH₄)₂Cr₂O₇ → N₂ + Cr₂O₃ + 4H₂O

 

 

2NH₃ + 3Ca(OCl) → 3CaCl₃ + N₂ +3H₂O