Örnekleme (istatistik): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Yazım hataları ve genel düzenlemeler, değiştirildi: Rasgele → Rastgele (13), Laboratuar → Laboratuvar |
|||
30. satır:
=== Mekanik örnekleme ===
=== Yargısal örnekleme ===
55. satır:
== Rasgele örnekleme ==
'''Rasgele örnekleme''' ''olasılık örneklemesi'' olarak da adlandırılır.<ref name="ISIS">
''Rasgele örnek'' bulma ve kullanma için istenilen özellik:
: "Her bir anakütle elemanının belirli olasılıkla örnekde bulunmasıdır."
Bundan açıktır ki istenilen özellik doğrudan doğruya örneğin anakütle için ''temsilci'' olması değildir. ''Temsilci'' olma prensibine ''rasgele örnekleme'' biraz dolaylı olarak varmaktadır.
''Belirli olasılık'' teriminin tanımlanmasına göre değişik türlü
Ancak ''rasgele örnekleme''ler için sınıflandırma (gösterilen olasılık dağılımına göre yapılmamakta) daha pratik olarak nasıl rastgele olmanın sağlanma yöntemine dayanılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre ''rasgele örnekleme'' sınıfı içinde şu değişik örnekleme tipi mevcuttur:
68. satır:
# [[Küme örneklemesi]]
# [[Çok aşamalı örnekleme]]
# Eşli
=== Basit rasgele örnekleme ===
74. satır:
{{anamadde|Basit rasgele örnekleme}}
'''Basit
Bu prensibi uygulamak için şu aşamalar uygulanır:
104. satır:
Küme örneklemesi iki aşamada yapılır:
* Birinci aşamada çok iyi belirlenmiş kümeler tespit edilir. Her iyi belirlenmis kümeye bir kod numarası verilir. Bütün kod numaraları içinden basit rastgele örnekleme ile küçük sayıda 'kümeler örneği' seçilir. Örneğin, bir üniversite 35 tane bölümden oluşmuşsa ve her bölüme ait öğrenci üyeler iyice tespit edilmişlerse; her bir bölüm kodlanır ve diyelim 8 tane bölüm bu 35 bölümden basit
* İkinci aşamada her bir örneğe giren küme içinde bulunan bütün anakütle elemanları üzerinde gözlem yapılır. Yani her örnek küme için tam sayım yapılır. Örneğin, ilk aşamada seçilmiş olan 8 bölümdeki her öğrenci elemanlarınin tümüne gözlem uygulanır.
Doğal olarak, tüm anakütle çerçevesi seçilmediği için zaman ve para maliyetleri tam sayımdan düşük olur. Dikkat edilirse bu çeşit örneklemede
Ancak küme örneklemesi, her bir kümenin diğer kümelere benzediğine ve sadece kendine has karakteri olan bir veya birkaç kümenin bulunmadığı varsayımına dayanır. Gerçekte bu varsayım her zaman ancak yaklaşık olarak doğru olacak ve bazı belirlenen kümeler kendine has karakter arz edecektir. Bu nedenle küme örneklemesinin yayılımı ayni anakütle için alınabilecek basit rastgele örneklemeden daha fazla olacaktır ve örneklemeden sonra elde edilecek kestirimler veya yapılan sınamalar daha az tutarlı olacak ve daha fazla yanlı olma olasılığı taşıyacaklardır.
115. satır:
{{ana|Çok aşamalı örnekleme}}
'''Çok aşamalı örnekleme''' ''küme örneklemesi''nin biraz daha karmaşık bir şeklidir. ''Küme örneklemesi'' için ''basit rasgele örnek'' olarak seçilmiş kümeler gerekmekte ve seçilen kümeler içinde tamsayım yapılması önerilmektedir. Bu tamsayım (ya parasal veya diğer kaynak kullanımına göre) çok maliyetli ve hatta imkânsız bile olabilir. İki aşamalı örneklem için birinci aşamada (aynı küme örneklemesi gibi) ''basit rasgele örnekleme'' ile belirli sayıda küme seçilir. Bundan sonra ikinci aşamada kullanılan çerçeveler ilk aşamada seçilmiş kümeler olur. Her seçilmiş küme için ''basit rasgele örnekleme'' uygulanıp tüm küme haciminden daha ufak sayıda örnekleme girecek elemanlar seçilir. Nadir hallerde ikiden fazla aşama da uygulanabilir. Bunda ilk aşama küme seçmektir; ondan sonraki aşama veya aşamalarda gittikçe birbiri içine girmiş alt-küme, alt-alt-küme vb. seçmek amaçtır ve en son aşamada ise seçilmiş alt-alt..-küme içinden basit
=== Eşli rasgele örnekleme ===
'''Eşli
Bu çeşit olasılık örneklemi bulmak özellikle şu iki halde çok uygundur:
* Araştırıcı birbirine doğal veya diğer özel karaktere göre eşli olan elemanları bulmuştur. Bu eşli elamanlar yeni bir araştırma sorunu incelemek için örneklenmeleri ''eşli
* Bir vasıf veya değişkene göre örnek elemanları üzerine iki defa ölçüm uygulanır; ikinci uygulama birinci örneğe özel bir sağıltım uyguladıktan sonra yapılır. Bu çeşit ölçüme ''tekrarlanan ölçümler'' adı verilir. İkinci ölçüm için örnek seçimi ''eşli rasgele örnekleme'' yöntemine göre yapılır. Örneğin, bir grup 1500m koşucusuna özel bir antrenman usulu tatbik etmeden önce ve ettikten sonra elde edilen koşu zamanı ölçümleri.
130. satır:
<!-- Bu [[Örnek (olasılık)]] -->
Matematik olarak '''rasgele örnekleme''' daha formel bir şekilde tanımlanır. ''X'' [[olasılık dağılımı]] ''F'' olan verilmiş bir [[rassal değişken]] olsun. ''n''=1, 2 ,3,... büyüklüğü olan bir
Bir örnek somut şekilde, her bir denemede aynı miktar ölçülürse ''n'' tane denemeyi temsil eder. Örneğin, biz üniversite öğrencilerini boyu ile ilgili isek ''X'' bir öğrencinin boyu olur ve <math>n</math> tane öğrenci boyu ölçümlenir ve <math>X_i</math> ''i''-inci öğrencinin boyunu ifade eder. Fakat (bir sıra ölçülebilir fonksiyondan oluşan) bir rassal değişkenler örneği ile bu rassal değişkenlerin gerçekleşmelerini (yani rassal değişkenin almış olduğu değerleri) kavramsal olarak ayrı tutmak gerekmektedir. Diğer bir deyişle, <math>X_i</math> i-inci denemedeki ölçmeyi temsil eden bir fonksiyon olmakta ve <math>x_i=X_i(\omega)</math> gerçekte yapılan ölçmelerden elde edilen sayılar olmaktadır.
| |||