Fiyort: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Ferdiayran (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) kDeğişiklik özeti yok |
||
2. satır:
[[Dosya:Sognefjord, Norway.jpg|thumb|right|200px|[[Sognefjorden]], [[Norveç]]]]
[[Dosya:Trolltunga – Hordaland, Norveç.jpg|thumb|Trolltunga – Hordaland, Norveç]]
'''Fiyort''', denizin [[buzul]] vadilerini basması sonucunda oluşan ve çoğunlukla iç kesimlere kadar sokulan ince, uzun, genellikçe çok derin ve kenarları çok dik
Buzul aşındırması U biçiminde vadileri oluşturduğundan fiyortlar çoğunlukla bu biçimdedir. U'nun alt kesimi su altında kaldığından, fiyortların duvarları su kıyısından dikey olarak yüzlerce metre yükseğe çıkabilir ve kıyı yakınlarında da su derinliği birkaç yüz metreyi bulabilir. Dünyanın en büyük çavlanlarından bazıları, bu tür fiyortların üstünden dökülen küçük akarsularca oluşturulur. Fiyortların genellikle kıvrımlı kanalları ve bazen de keskin köşeleri vardır. Tabanı buzul döküntüleriyle kaplı olan vadi çoğu durumda içerilerdeki dağlara kadar uzanır. Vadinin tepesinde bazen küçük bir buzul kalıntısı bulunur. Özgün vadiyi oluşturmuş olan akarsu, buzun ortadan kalmasından sonra çoğunlukla üst vadinin tabanında yeniden ortaya çıkar ve fiyordun ağzında bir delta yaratmaya başlar. Ancak asıl fiyordun sarp kıyılarında, pek eğimli yamaçlarında, tarım yapılamaz. Topraklar verimli olmadığı gibi iklim de elverişli değildir; vejetasyon dönemi kısa sürer.Ayrıca gemiler için doğal barınak işlevine sahip fiyordlar genellikle gemiciliğin, balıkçılığın gelişmesi açısından da önemlidir. Norveç ekonomisinde deniz teciminin ,balıkçılığın bir numara yer tutmasında fiyordların birinci derecede önemi bulunmaktadır.<ref name="FİYORT"> Güney, E, 2011, Yerbilim 2 jeomorfoloji, Literatür Yayınları, Yay.No.618, İstanbul. </ref>
|