Mutezile: Revizyonlar arasındaki fark

'''Mu'tezile''' ([[Arapça]]: '''المعتزلة'''), [[İtikadî mezhepler|İslam dininde bir itikadi mezhep]]. Mu'tezile, kelime olarak (i'tezele sözcüğünden türeyerek) "ayrılanlar, uzaklaşanlar, bir tarafa çekilenler" anlamına gelir. [[Büyük günâh]] işleyen kimsenin [[iman]] ile [[küfür]] arası bir mertebede olduğunu söyleyerek [[Ehl-i Sünnet]] [[âlim]]lerinden [[Hasan-ı Basrî]]'nin (ö. 110/728) dersini terk eden [[Vâsıl bin Atâ]] (ö. 131/148) ile ona uyanların oluşturduğu mezhep bu isimle anılır.<ref name="dinahlak">[http://www.dinahlak.com/index.php?option=com_content&task=view&id=912&Itemid=1"İTİKADİ MEZHEPLER-2-Mu'tezile", Din Ahlak Eğitimi Portalı.] URL erişim tarihi: 16 Haziran 2007</ref><ref name="dunyadinleri">[http://www.dunyadinleri.com/mutezile.html "Mu'tezile Mezhebi", dunyadinleri.com] URL erişim tarihi: 16 Haziran 2007</ref> Mu‘tezile ise kendini "ehlü'l-adl ve'ttevhîd" ("adalet ve tevhid ehli") diye adlandırır.<ref name="dinahlak"/><ref name="dunyadinleri" /> Mu'tezile mezhebinden olan [[kişi]]ye ''Mu'tezili'' denir. Özellikle [[kader]] ve [[kaza]] konularındaki yorumları ve [[inanç]]ları nedeniyle [[İslam dini]]ndeki diğer [[mezhepler]]den ayrılmışlardır; ama yine de [[İslâm dini]]nin çoğunluğunu oluşturan [[mezhep]]lerden, [[Ehl-i Sünnet]], Mu'tezile'yi İslam dışı saymamaktadır. [[Akıl]]cı bir mezhep olan Mu'tezile, [[mantık]] kurallarıyla çelişir gördüğü [[âyet]] ve [[hadis]]leri [[Ehl-i Sünnet]]'ten farklı biçimde yorumlamış ve bu yorumlarında [[akıl|akl]]a öncelik vermiştir. Nitekim Mu'tezile mezhebi, gerek [[akıl|akl]]a fazla değer vermesi ve özellikle de [[Abbâsîler]] döneminde [[felsefe]] ile girdiği yakın ilişkiler dolayısıyla barındırdığı [[felsefi]] [[metot]] ve [[görüş]]leri nedeniyle fazlasıyla eleştirilmiştir. Özellikle de [[nass]] ([[ayet]] veya [[hadis]]) ile akılın çeliştiği noktalarda sıklıkla nassı [[akıl|akl]]a uygun gelecek şekilde yorumlamaları diğer [[mezhepler]]de büyük tepki uyandırmıştır. Modern zamanlardaki bazı araştırmacı ve İslam tarihçileri de Mu'tezile mezhebini akla verdiği önem ve metotları bakımından, çeşitli hususlarda ''[[rasyonalist]]'' olarak tanımlanabilirtanımlar.<ref>[http://www.akaid.net/itikat/itikadi_firkalar.htm "İtikadi Fırkalar", akaid.net] URL erişim tarihi: 16 Haziran 2007</ref> Mu'tezile mezhebinin kendi içinde barındırdığı beş esası vardır, bu esasların ilki olan ve İslâm dininin de ilk esası olan [[tevhid]]in bu beş esasın temeli olduğunu öne sürerler.<ref name="dunyadinleri"/> Bazı cemaat ve mezhepler bu düşünceye karşı çıkmıştır.