Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı: Revizyonlar arasındaki fark

| style="background:#efefef;" align="center" colspan="2"|

{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"

|}

|-

'''Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı''' (''AGİT''), "Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı" (AGİK) adı altında [[1970]]'li yılların başında soğuk savaş koşullarındaki [[Avrupa]]’nın bölünmüşlüğüne son verilmesi, güvenlik ve istikrarın sağlanması ve katılan devletler arasında bu amaca yönelik işbirliğinin geliştirilmesi düşüncesiyle kurulmuş teşkilattır.

 

 

Bu çerçevede [[1955]]’lerde [[Varşova Paktı]] tarafından yapılan Avrupa güvenliği anlaşma önerisi Batılılar tarafından kabul edilmemiştir. Doğu Blokunun bu yöndeki önerileri 1970’lerin başında [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ile [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|SSCB]] arasında imzalanan [[SALT-I|SALT 1 Andlaşması]] ve Batı [[Almanya]]’nın, [[Polonya]] ve [[Çekoslovakya]] ile olan Doğu sınırlarını tanıması ve Doğu Almanya ile ilişkiye girmeyi kabul etmesi sonucu meydana gelen yumuşama ortamı ile değer kazanmaya başlamıştır. Bu koşullarda Batı Avrupa güvenliği konusunda görüşmelere girişmeyi kabul etmiştir. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı, [[15 Ocak]] [[1973]] tarihinde [[Helsinki]]’de çalışmalarına başlamıştır. İki yılı aşkın bir süre devam eden konferans [[1 Ağustos]] [[1975]]’de [[Helsinki Nihai Senedi]] ’nin 33 Avrupa ülkesi ile ABD ve [[Kanada]] tarafından Devlet ve Hükümet Başkanları düzeyinde imzalanmasıyla sonuçlanmıştır.

 

* Egemen eşitlik ve egemenliğe saygı,

* Kuvvet kullanmaktan veya kuvvet kullanma tehdidinden kaçınma,

* Devletlerin toprak bütünlüğünün korunması,

* Anlaşmazlıkların barışçıl yollardan çözümü,

AGİT’in temelini oluşturan Helsinki Nihai Senedi’nde; katılımcı devletlerin karşılıklı ilişkilerinde izleyecekleri temel ilkelerdir. Bunların başında devletlerin egemen eşitliği, sınırların dokunulmazlığı, içişlerine karışmama, toprak bütünlüğüne ve insan haklarına ve temel özgürlüklere saygı yer almaktadır. İnsan hakları ve temel özgürlüklere saygının, güvenliğinde bir unsuru haline getirilmesi, [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]]’nin ve [[komunizm|komunist sistemin]] çözülmesinde etkili bir araç olmuştur.

 

 

# Avrupa güvenliği ile ilgili sorunlar

Helsinki toplantısından sonra AGİT diplomatik bir konferans olmaktan ileri gitmemiştir. Bu konferansı esnek tutabilmek için daimi bir yapılanmaya gidilmemiş, 1989-1990 yılarında devletler, AGİT organlarının oluşturulması gerektiği üzerinde anlaşmışlardır.

 

 

Nihai Sened “sosyalist” sistemi ortadan kaldırıcı sihirli bir formül taşımamaktadır. AGİT kompleks ve kapsamlı bir sürecin bir unsuru olarak görülmüştür. AGİT’in sağladığı gelişmeler değişen gerçekliğin bir sonucudur. AGİT Varşova Paktı ülkelerinde yaşanan demokratik değişikliklere moral desteği ve siyasi bir platform sağlamıştır.

AGİT geleneksel bloklararası siyasetin geride kalmaya başlamasıyla ortaya çıkan geçiş dönemine uygun, geniş katılımlı, çok boyutlu ve tecrübe edilmiş bir sürece dayanan yeni bir düzenin kurulmasına yardımcı olabilecek bir forum olarak görülmüştür.

 

* http://www.tbmm.gov.tr/agitpa/sil3/osce/www.osce.at/osze/agit.html{{dead link}}