|
Louis-Auguste Blanqui, [[İtalyan]] asıllı bir babayla [[Fransız]] bir annenin sekiz çocuğundan biri olarak 1805 Şubat’ında [[Fransa]]'da dünyaya geldi.
Louis-Auguste Blanqui, [[İtalyan]] asıllı bir babayla [[Fransız]] bir annenin sekiz çocuğundan biri olarak 1805 Şubat’ında [[Fransa]]’da dünyaya geldi. Babası az çok siyasete bulaşmış, hatta bu yüzden on ay kadar hapis yatmış bir devlet memuruydu. Louis Aguste, 1818-1824 yılları arasında yoğun bir eğitimden geçti: [[Yunanca]], [[Latince]], coğrafya ve tarih okudu. Okul arkadaşları arasından belirgin bir biçimde ayrılmıştı. Bu dönemde, [[Paris]]’te iktisat öğretmenliği yapan ağabeyi Adolphe babasına yazdığı bir mektupta “bu çocuk dünyayı şaşkına çevirecek” diye yazdı. Oldukça kalabalık sayılacak Blanqui ailesinden ismi en çok bilinen Louis Auguste oldu ve onun küçük adı unutulup kısaca “Blanqui” diye anıldı. Hatta bu adla anılan siyasi akım uzun süre ve [[Fransa]] sınırlarını aşarak yayıldı. ▼
==Gençliği==
Blanqui, hevesle ve heyecanla üzerine kapandığı kitaplardan ondokuz yaşında başını kaldırarak adeta bir isyan teknisyeni olarak hayata atıldı. Uzun sayılabilecek ömründe pek çok örgüt kurdu;uzun yıllar hapiste yattı; çatışmalarda, barikatlarda birkaç kez kılıç, birkaç kez de mermi yarası aldı; hiçbiri onu durduramadı. Her zaman barut kokusunu, kitap ve mürekkep kokusuna tercih etti. Tüfek onun eline divitten daha fazla değdi.
▲Louis-Auguste Blanqui, [[İtalyan]] asıllı bir babayla [[Fransız]] bir annenin sekiz çocuğundan biri olarak 1805 Şubat’ında [[Fransa]]’da dünyaya geldi. Babası az çok siyasete bulaşmış, hatta bu yüzden on ay kadar hapis yatmış bir devlet memuruydu. Louis Aguste, 1818-1824 yılları arasında yoğun bir eğitimden geçti:; [[Yunanca]], [[Latince]], coğrafya ve tarih okudu. Okul arkadaşları arasındanile belirginarasında birki biçimdeilişkiside ayrılmıştı. Bu dönemde, [[Paris]]’te iktisat öğretmenliği yapan ağabeyi Adolphe babasına yazdığı bir mektupta “bu çocuk dünyayı şaşkına çevirecek” diye yazdı. Oldukça kalabalık sayılacak Blanqui ailesinden ismi en çok bilinen Louis Auguste oldu ve onun küçük adı unutulup kısaca “Blanqui” diye anıldı. Hatta bu adla anılan siyasi akım uzun süre ve [[Fransa]] sınırlarını aşarak yayıldı.
==Yaşamı==
Blanqui, küçük yaşta tanıştığı kitaplara olan düşkünlüğünü terk etmediyse de, kitap kurtlarını, akademik tartışmalara, yahut "az riskle muhalif siyaset yapmaya meraklı olanları küçümseyip, onları aşağılamaktan hiç geri durmadı; onlardan da çoğu zaman aynı karşılığı gördü. Blanqui’nin bu refleksi, onunla temas kurup görüşmek için, pek çok girişimde bulunan [[Marx]] ile görüşmeye yanaşmamasında besbelli hatırı sayılır bir rol oynadı.
1831 yılında, pek çok yoldaşındanarkadaşından farklı biçimde oldukça uzun yaşamış olarak ölen Blanqui, uzun ömrü boyunca [[Fransa]] tarihinin en önemli siyasal başkaldırılarına tanık oldu. Belki de bu gelişmelerin Blanqui’nin hayatına tesadüf eden nesnel gelişmeler olmadığını vurgulamak daha doğru. Çünkü 1824’ten 1881‘e kadar [[Fransa]]’da devlete karşı yönelen her eylemin bir ucunda şu ya da bu şekilde Blanqui ya da onun etkisindeki bir örgüt vardı. ▼
Bunların ilk çaplı örnekleri, 1830’ların başında [[ Noel Babeuf|Babeuf]]’un emanetçisi Buonarroti ile birlikte örgütledikleri ve yargılandıkları eylemlerdi. Genç yaşta vurularak ondan ayrılan yakın yoldaşı Barbes ile tanışmaları da bu dönemde oldu. Blanqui, Barbes'le birlikte, önce Aileler Derneği, sonra Mevsimler Derneği adlı örgütlerde yer aldı. [[Komünistler ]] birliği’ne dönüşen örgüt bu ikicinin içinden çıkacaktı. ▼Uzun Bir Devrimci Yaşam
Blanqui ve Barbes’in birlikte ünlendikleri asıl eylem ise 12 Mayıs 1839’da bir Pazar günü Mevsimler Derneği’nin hükümet binasını iki gün süreyle işgal ederek ünlendiği eylemdi. Bu eylem, Blanqui’nin namlusuna kızıl bir mendil bağladığı tabancasını ateşlemekle başlamıştı. Barbes, aynı eylemde başka yoldaşlarıyla birlikte yaralı olarak tutsak düştü. Kısa sürede bastırılmış olsa da, Blanqui başta olmak üzere, geride kalanların faaliyetleri nedeniyle [[Paris]] polisini altı ay boyunca terleten bu eylem, aynı zamanda, Haklılar birliği çatısı altındaki [[Alman]] Blanquistlerin Blankizmden uzaklaşarak [[Marksizm]]'e yaklaşmalarında önemli bir dönemeç oldu. ▼▲1831 yılında, pek çok yoldaşından farklı biçimde oldukça uzun yaşamış olarak ölen Blanqui, uzun ömrü boyunca [[Fransa]] tarihinin en önemli siyasal başkaldırılarına tanık oldu. Belki de bu gelişmelerin Blanqui’nin hayatına tesadüf eden nesnel gelişmeler olmadığını vurgulamak daha doğru. Çünkü 1824’ten 1881‘e kadar [[Fransa]]’da devlete karşı yönelen her eylemin bir ucunda şu ya da bu şekilde Blanqui ya da onun etkisindeki bir örgüt vardı.
==Paris Komünü ve Blankizm==▼
▲Bunların ilk çaplı örnekleri, 1830’ların başında [[Babeuf]]’un emanetçisi Buonarroti ile birlikte örgütledikleri ve yargılandıkları eylemlerdi. Genç yaşta vurularak ondan ayrılan yakın yoldaşı Barbes ile tanışmaları da bu dönemde oldu.Blanqui, Barbes'le birlikte,önce Aileler Derneği, sonra Mevsimler Derneği adlı örgütlerde yer aldı.Komünistler birliği’ne dönüşen örgüt bu ikicinin içinden çıkacaktı.
Ama Blanqui’nin ve Blankistler'in hedeflerinehedefine en çok yaklaşmalarıyaklaştığı an, 1871 [[Paris Komünü]] deneyimideneyim sırasında oldu. Bu deneyim BlankizminBlanqui'nin hem üstünlüklerininüstünlüklerini, hem de zaaflarınınzaaflarını en çıplakçarpıcı bir biçimde ortaya çıkmasını sağladı. Ama bu sınav, aynı zamanda yeni yeni şekillenmekte olan [[Marksist]] [[Komünizm]]'in zaaflarının da göze göründüğü bir ayna oldu. ▼
[[Paris]]’in kuşatılması ve [[Burjuvazi]]'nin teslimiyetçi konumu karşısında [[Marx]], ”ayaklanmak çılgınlık olur “ demişti. Blankistler Blanqui ise zaten böyleçılgın bir çılgınlığa koşullanmışlardıkişilikti. Peşpeşe saldırılarlaBlanqui ve arkadaşları, arka arkaya düzenledikleri saldarılarla hükümethükümeti alaşağı etmeye kalkıştılarkalkıştı. Bunlardan ikincisinde 66 yaşındaki Blanquiyaşında tutuklandı. [[Komün]]’ün zaferiyle sonuçlanan üçüncüsünü hapishaneden izlediizlemek zorunda kaldı. Hapiste olmasıAma bu durum [[Komün]] kurulduktan sonra 18. bölgeden komün delegesidelege seçilmesine engelmani olmadı. ▼▲Blanqui ve Barbes’in birlikte ünlendikleri asıl eylem ise 12 Mayıs 1839’da bir Pazar günü Mevsimler Derneği’nin hükümet binasını iki gün süreyle işgal ederek ünlendiği eylemdi. Bu eylem, Blanqui’nin namlusuna kızıl bir mendil bağladığı tabancasını ateşlemekle başlamıştı.Barbes, aynı eylemde başka yoldaşlarıyla birlikte yaralı olarak tutsak düştü. Kısa sürede bastırılmış olsa da, Blanqui başta olmak üzere, geride kalanların faaliyetleri nedeniyle [[Paris]] polisini altı ay boyunca terleten bu eylem, aynı zamanda, Haklılar birliği çatısı altındaki [[Alman]] Blanquistlerin Blankizmden uzaklaşarak [[Marksizm]]'e yaklaşmalarında önemli bir dönemeç oldu.
DüşmanFransa, özellikle de Blanqui’nin işlevini yakından bilen [[Thiers]] elindeki tutsağın değerini biliyordu. Blanqui’nin tutuklandığını öğrendiğinde “Hele şükür! En tehlikelisini ele geçirdik” demiş ve rehinelerle takas edilmesi yönündeki girişimler karşısında da "[[ KomüneKomün]] e Blanqui’yi aideiade etmek, onu koca bir silahlı birlikle donatmaktan daha tehlikelidir “ diyerek buna karşı koymuştu. [[Paris Komünü]] ise iktidarı boyunca elindeki tutsaklarla Blanqui’yi takas etmek için türlü girişimlerde bulunduysa da düşmanı razı edemedi. Sonuçta 30.000 komünarıkomüncüyü, ellerindeki iki generali öldürmelerini bahane ederek kurşuna dizen [[Versailles]] birlikleri bunların hiçbirine Blanqui’yi değişmediler; kendi açılarından haklı oldukları açıktı. ▼▲Paris Komünü ve Blankizm
Gerçekleşmesinde belirli bir rol oynadıkları ve yaşatmak için akıl almaz fedakarlıklara katlandıkları halde, [[Paris Komünü]]’nün yenilgisi en çok Blanqui ve Blankizme olan ilgiyi zedeledi. ▼▲Ama Blanqui’nin ve Blankistler'in hedeflerine en çok yaklaşmaları, 1871 [[Paris Komünü]] deneyimi sırasında oldu. Bu deneyim Blankizmin hem üstünlüklerinin, hem de zaaflarının en çıplak biçimde ortaya çıkmasını sağladı. Ama bu sınav, aynı zamanda yeni yeni şekillenmekte olan [[Marksist]] [[Komünizm]]'in zaaflarının da göze göründüğü bir ayna oldu.
==Ölümü==
▲[[Paris]]’in kuşatılması ve [[Burjuvazi]]'nin teslimiyetçi konumu karşısında [[Marx]], ”ayaklanmak çılgınlık olur “ demişti.Blankistler ise zaten böyle bir çılgınlığa koşullanmışlardı.Peşpeşe saldırılarla hükümet alaşağı etmeye kalkıştılar. Bunlardan ikincisinde 66 yaşındaki Blanqui tutuklandı. [[Komün]]’ün zaferiyle sonuçlanan üçüncüsünü hapishaneden izledi.Hapiste olması 18. bölgeden komün delegesi seçilmesine engel olmadı.
Bununla birlikte, Blanqui hayatının son yıllarında herhangi bir isyana katılmadı; [[Avrupa]]’da Blanqui'nin damga vurduğu son büyük eylem [[Paris Komünü]] oldu. 1879’dan sonra sık sık sağlık sorunlarıyla boğuştuğu halde Blanqui çeşitli gazeteler yayınlamaktan vazgeçmedi. Bu dönemde yayınladığı gazetelerden en ünlüsü “Ne Tanrı Ne Efendi“ adını taşıyordu.
Ölümünden üç gün önce katıldığı bir işçi toplantısında üç renkli [[Fransız]] bayrağını renginin kızıl olması gerektiğini savunan tek kişi oydu. Yine böyle bir tartışmanın ardından öfkeli bir biçimde evine döndüğünde hararetli bir sohbet sırasında ani bir beyin kanaması geçirdi, anlamsız birkaç cümle söyledikten sonra öldü.
▲Düşman, özellikle de Blanqui’nin işlevini yakından bilen [[Thiers]] elindeki tutsağın değerini biliyordu. Blanqui’nin tutuklandığını öğrendiğinde “Hele şükür! En tehlikelisini ele geçirdik” demiş ve rehinelerle takas edilmesi yönündeki girişimler karşısında da [[Komüne]] Blanqui’yi aide etmek, onu koca bir silahlı birlikle donatmaktan daha tehlikelidir “ diyerek buna karşı koymuştu.[[Paris Komünü]] ise iktidarı boyunca elindeki tutsaklarla Blanqui’yi takas etmek için türlü girişimlerde bulunduysa da düşmanı razı edemedi.Sonuçta 30.000 komünarı, ellerindeki iki generali öldürmelerini bahane ederek kurşuna dizen [[Versailles]] birlikleri bunların hiçbirine Blanqui’yi değişmediler; kendi açılarından haklı oldukları açıktı.
▲Gerçekleşmesinde belirli bir rol oynadıkları ve yaşatmak için akıl almaz fedakarlıklara katlandıkları halde, [[Paris Komünü]]’nün yenilgisi en çok Blanqui ve Blankizme olan ilgiyi zedeledi.
Blankizm’in Ayırdedici Çizgileri
Blanqui ve taraftarlarının eylemleri, çoğu kez önceden örgütlenmiş, yetiştirilmiş, silahlandırılmış örgüt militanlarıyla sınırlı eylemlerdi. Donanımları yetersiz olduğunda karakolları basıp silahlanmayı tercih ederlerdi. 1839’da da böyle olmuştu, 1871’de iktidarın ele geçirilmesi de yine onların bu yönelişleri sayesinde oldu.
[[Proletarya diktatörlüğü]] ve proleter devrimi kavramları esas olarak bu akımın kavramları olduğu halde Blanqui ve takipçileri, daha çok [[1789 Fransız Devrimi]]’nin sürdürülmesi ve varması gereken sonuçlarına vardırılması hedefine yakın duruyorlardı. Bu bakımdan 1789’da erken bir çıkışı temsil eden [[Noel Babeuf|Babeuf]]'ten esinlenmekle beraber siyasal bakımdan [[Jakobenler]]'e ondan daha yakın duruyorlardı.
Nitekim, her ne kadar Blanqui’nin kimi tutum ve refleksleri aksi yönde olduysa da dar kadro eylemlerine koşullanmış Blankistlerin eylemlerinin geniş yığınlarda yankı bulup bulmaması onları fazla ilgilendirmiyordu; başarısızlık da onları yıldırmıyordu. Her başarısız eylemin ardından muhakkak bir yenisi geliyor, dağıtılan bir örgütün yerine daima bir yenisi kuruluyordu.
Çoğu kez, adları [[Anarşistler]]'le birlikte anılan blankistlerin onlardan asıl ayrıldığı nokta da burasıdır.[[Liberal]] [[Burjuva]] ideolojisinin radikal bir uzantısı olan ve bazen bireysel silahlı eyleme, bazen kitlesel başkaldırılara yakınlaştığı gibi çoğu zaman da apolitik bir [[ütopya]]cılığın çerçevesinde duran anarşist akımlar aslında Blankizme en uzak noktadadır. Zira, değişik dönemlerde ya da değişik coğrafyalarda deişik vurguları öne çıksa da Blanquizmden esinlenen akımların değişmeyen ortak özellikleri anarşistlerin en uzak durdukları özelliklerdir.Blanquistler, gizli ve sıkı disiplinli bir örgüte; kendi başlarına ama örgütlü bir tertip olarak başvurdukları silahlı eyleme ve devlet iktidarını ele geçirip kendi amaçları doğrultusunda kullanma hedefine her zaman tutku ve ısrarla bağlı oldular. [[Proleter]] yığınlara tapınmaktan ne kadar uzak oldularsa bireye tapınmaktan da o kadar uzaktılar; onların kutsallığı örgütleriydi; bu da [[Anarşistler]]'in tam karşıtı bir noktada durmalarına işaret ediyordu.
Blanqui, sayısız kere çıktığı yargıç önünde mesleği sorulduğunda kısaca “[[proleter]]” diye yanıtlardı. Ama aile kökeni bakımından olduğu gibi yaşamı boyunca da Blanqui için [[proleter]] sıfatı ancak mülkiyetten yoksunluk bakımından anlamlı olur. Onun için daha çok, [[proleterya]] için ve onun yerine örgüt kuran, devrim tasarlayan, eylem yapan bir tür devrim teknisyeni demek daha uygun düşer.
Blanqui'de tıpkı selefi Babeuf gibi Makyevelli’nin “Pren” tipi ile ortaya koyduğu pragmatik siyaset anlayışıyla oldukça ilgilenmiş, hiçbir zaman siyaseti küçümseyen ve iktidar kavramından kaçan bir tutuma sıcak bakmamıştır. Aksine, Blanquizmi asıl ayırdeden, siyaseti öne çıkaran vurgularıdır.Benzer bir biçimde siyaseti kitle eylemlerinden üstün tutma iddiasındaki lassalcılardan ayrıldıkları nokta ise onların [[oportünizm]]'in aksine devlete karşı devrimci bir tutum benimsemeleridir.
O zaman [[Anarşistler]]i, genel grevi bir fetiş haline getirirken ve Lassacılardan siyasi pazarlıkları greve üstün tutarken Blanquistler “grev, devrimci eylemin araçlarından sadece biridir ama barikat da bir başka ve hepsinden daha güçlü bir araçtır.” diyorlardı. [[Federalizm]]'e kesinlikle karşı, iktidarın tek elde toplanmasından yanaydılar; ama bu iktidarı ne düşmanla paylaşmaya hazırdılar ne de onunla pazarlığa girişmeye. Bu nedenle Blanquistler [[Paris Komünü]] sırasında, [[Prudon]]cu [[Anarşistler]]ler den çok [[Marksistler]]'e ve [[Jakobenler]]'e yakın durdular.
Blanqusitlerle [[Marksistler]]'in Kısa Süren Yakınlaşması
Hatta [[Komün]] deneyimi, Blanquistler'i [[Enternasyonal]] içinde [[Bakunin]]ciler'e karşı [[Marksistler]]'le yan yana durmaya yöneltti. Önceleri, [[Enternasyonal]]’in iç tartışmaları ile ilgilenmeyen Blanquistler, [[Bakunin]]’e karşı kavganın kızıştığı [[La Haye Kongresi]]'nde [[Marx]] ve yoldaşlarının yanında aktif olarak yer aldılar.
| 