Tezkire: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
k +düzen, değiştirildi: hikaye → hikâye (2) |
||
10. satır:
16.yy'da yaşayan Latifi ([[1491]]-[[1582]]) şiirleri de bulunmasına rağmen edebiyatımızda tezkiresiyle ünlü bir yazardır. Latifi tezkiresinde 310 şaire yer vermiştir. Latifi tezkiresinde şair ve sanatçıları objektif olarak değerlendirmemiştir. Latifi tezkiresi bu yönüyle edebi tenkit örneğidir. Latifi’nin 1546’da tamamlayıp Kanuniye sunduğu kendi adıyla anılan tezkiresi, 1896’da Tezkiretü’ş-Şuara adıyla yayınlanmıştır. Tezkiretü’ş-Şuara süslü nesir şairidir.
"Latîfî gibi tezkirecilerin eserlerinde bilinçli başvurdukları ortak bir tavır vardır. Bu tavır, Osmanlı şairlerini ve toplumunu, klişe ifadelerle överken,
"Tezkireciye göre sadece şairler, sultanlar, müderrisler, şeriat hükümlerini belirlemek ve uygulamakla sorumlu olan kadılar değil, şeyhler ve dervişler de oldukça ahlâksız ve sahtekârdırlar. Müslüman toplumlarda özellikle şeyh ve veli kişilerin örnek hayatları ibret için yazılır. Çoğunlukla Oryantalistlerin (ve her nedense Latîfî'nin) Osmanlı şeyhlerinin hayatlarında görebildiği faziletli bir hayat yoktur. (Bilakis anlattığı anekdotlar, şeyhlerden tiksindirecek sahnelerle doludur.) Bunun sebebi ise: Oryantalizmin Anadolu ve Balkanları Türkleştiren ve İslamlaştıran TEKKE KÜLTÜRÜNE veya DERVİŞLERE karşı bir HINCI vardır. 18. ve 19. asırda Batılı dînî ve siyasî güç, Türklerin bu gücünü veya mânevî dinamiğini, ellerinden almak istemiştir. Bunun için Avrupalı her milletten binlerce sahte derviş, imam, şeyh, zanaatkâr ve bilim adamı yetiştirilmiştir. Latîfî gibi tarih, biyografi ve menkıbe yazarlarının bu hususta Oryantalistlerle ağız birliği etmesi, oryantalist zihniyete malzeme sunması asla tesadüf değildir. (...) Latîfî'nin Şeyh Rûşenî'nin biyografisinin merkezine yerleştirdiği bu olaya muhtemelen 18. asırdan itibaren sistemli bir şekilde dejenere edilmeye çalışılan (Balkanlar'daki) tekkelerde bile rastlanması zordur. Eğer kolay olsaydı, Oryantalist kültür ikliminin yerli ürün ve temsilcileri, bugün bile, yani sosyal hayattaki bu kadar dejenerasyondan sonra, sahte şeyh üretme işine girişmezlerdi."
(Lâtifi'de Oryantalizmin Parmak İzleri: Latîfî'nin Türk ve İslam Büyüklerini Anekdotlar Vasıtasıyla Değersizleştirme Gayreti-Prof. Dr. Menderes Coşkun,Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu)
|