Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
BSRF (mesaj | katkılar)
k yazım hatası
1. satır:
{{Osmanlı İmparatorluğu tarihi}}
{| style="border:0px background-color:#f7f8ff; padding:0px;" align=center
Bu dönemde (1908-1922) İkinci Meşrutiyet (1908-1920) ile başlayıp Saltanatın kaldırılması (1922) kadar devam eder.
|<timeline>
 
DateFormat = dd/mm/yyyy
== İkinci Meşrutiyet 1908-1920 ==
ImageSize = width:1024 barincrement:14 height:auto
24 Temmuz 1908'de yeniden ilân edilmesiyle başlayan ve 21 Aralık 1918'de Mebuslar Meclisi'nin tasfiyesiyle sona eren dönemdir. Abdul Hamid II ve V. Mehmet Reşad Dönemlerini kapsar.
TimeAxis = orientation:hor format:yyyy
=== 1908–1909 Abdul Hamid II ===
PlotArea = left:10 right:10 bottom:80 top:10
==== Girit ve Yunanistan, 1908 ====
Colors =
Girit devrim avantajını kullanarak Yunanistan ile birlik ilan etti.
id:canvas value:rgb(0.97,0.97,0.97)
 
id:white value:rgb(1,1,1)
==== Arnavutlar ve Latin harfleri, 1909 ====
id:subtitle value:gray(0.8)
Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında Arnavut aydınlar Arnavut edebiyat dilini standartlaştırma ve bu okullarda kullanılacak talepleri yapmaya başladı. 1879 yılında İstanbul'da toplum katılımı ile Arnavut yazarları ders kitaplarını düzenlemeye çalıstılar. O zamanda Bulgaristan , Mısır , İtalya , Romanya ve ABD'de Arnavut göçmenler toplumun çalışmalarına destek verdi. Osmanlıda Yunanlar Ortodoks Arnavutların eğitimi ile egemendi, Yunan ve Osmanlı özellikle Arnavutça dilinde eğitim bastırmak istediler. Sorun 1886 yılında Konstantinopolis'in ekümenik Patrik Arnavut yazma okuma ile ulaşanları dinden aforoz tehdit ettimesi ile boyut değiştirdi. Rahipler duaları Arnavutça okununca Allah'ın anlamayacağını savunuyordu.<ref>''Isolationist States in an Interdependent World
id:grid1 value:gray(0.7)
Author Helga Turku Publisher Ashgate Publishing, Ltd., 2009 ISBN 0-7546-7932-2, ISBN 978-0-7546-7932-5 Length 182 pages'' page 64 [http://books.google.com/books?id=ssaBKV1gABYC&lpg=PA63&dq=Albanian%20league%201878&as_brr=3&pg=PA64#v=onepage&q=Albanian%20league%201878&f=false]</ref>
id:grid2 value:gray(0.88)
 
id:black value:rgb(0,0,0)
1909 yılına gelince; Tiran ve Elbassan Arnavutları anayasal harekete katılan ilk gruplar arasında yer aldı . Ancak, Balkanlar'da ulusal sınırları değişen nedeniyle , Arnavutlar marjinalize edilmiş oldular. Sonuç olarak, 1908 yılında Manastır'da toplantı Arnavut aydınlar standart komut olarak Latin alfabesini seçti. İkinci Meşrutiyet sonrası, 1909, Sultan Abdül Hamid II talepleri kabul etti.
id:events value:rgb(0.75,1,0.75)
 
id:mark1 value:rgb(0,0.7,0)
Yeni hükümet, Arnavutların birliğini kırmak için İslami dayanışma çağrısında bulundu. Müslüman din adamları Arap alfabesini empoze etmeye çalıştilar. Arnavutlar bunu zorla "Osmanlaştırma" olarak gördü ve bu kampanyaya teslim olmayı reddetti.
id:mark2 value:rgb(0.7,0,0)
 
id:years value:gray(0.5)
==== 31 Mart Ayaklanması, 1909 ====
id:period1 value:rgb(1,1,0)
{{ana madde|31 Mart Ayaklanması}}
id:period2 value:rgb(1,0.75,0)
İstanbul'da yönetime karşı yapılmış büyük bir ayaklanmadır. Ayaklanmanın bastırılmasından muhalefet hareketi önemli kayıplara uğradı. Bundan sonre Meclis-i Umumi Milli adı altında birlikte toplanan Heyet-i Mebusan ve Heyet-i Ayan'ın 27 Nisan'da II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesini, yerine V. Mehmed'in geçirilmesini kararlaştırdı.
id:otto value:rgb(1,0.75,0)
 
id:Mil value:rgb(1,0.8,0.4)
=== 1909-1918 V. Mehmet Reşad ===
id:Can value:skyblue Legend:Çanakkale_Cephesi
==== Trablusgarp Savaşı (1911) ====
id:Cau value:yellow Legend:Kafkasya_Cephesi
{{ana madde|Trablusgarp Savaşı}}
id:Per value:yellow2 Legend:İran_Cephesi
20. yüzyılın başında Kuzey Afrika'da sadece [[Trablusgarp Eyaleti|Trablusgarp]] Osmanlı egemenliğinde kalmıştı. (Daha önce Cezayir'i ve Tunus'u ve Fas'ı Fransızlar işgal etmiş, Mısır'ı da İngilizler işgal etmişti).
id:Mes value:coral Legend:Irak_Cephesi
 
id:Sina value:magenta Legend:Sina_ve_Filistin_Cephesi
İtalya'nın gelişen sanayisi için hammadde ve pazar arayışı, bunun içinde Osmanlının elindeki Trablusgarp'a asker çıkarmaları.
id:Hic value:claret Legend:Hicaz-Yemen_Cephesi
 
id:Gal value:kelleygreen Legend:Galiçya_Cephesi
Trablusgarp'ı ele geçirmekte zorlanan İtalyanlar Oniki Ada ve Rodos'u işgal ettiler. Bu sırada Balkan Savaşı patlak verince Osmanlı Devleti barış imzalamak zorunda kaldı. İtalyanlarla [[Uşi Antlaşması|Uşi (Ouchy)Antlaşması]] imzalandı.(1911) Antlaşmaya göre Osmanlının kuzey afrikadaki son toprağı olan Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakıldı.
id:Bal value:teal Legend:Balkan_Cephesi
 
BackgroundColors = canvas:canvas
{{multiple image
Period = from:01/01/1914 till:01/08/1920
| align = center
ScaleMajor = unit:year increment:1 start:01/01/1915 gridcolor:grid1
| direction = horizontal
ScaleMinor = unit:month increment:4 start:01/01/1914 gridcolor:grid2
| header = Trablusgarp Savaşı
AlignBars = justify
| width = 150
Legend = orientation:vertical columns:3 left:10 top:60 columnwidth:140
|image1 =Italian siege of Tobruk.jpg
LineData=
|caption1=İtalyan donanması Trablus'u kuşatıyor.
at:14/10/1914 color:powderblue
|image2 =Italian battery near Tripoli.jpg
at:30/10/1918 color:powderblue
|caption2=İtalyanlar Trablus yakınlarında
BarData=
|image3 =Ataturk5.JPG
bar:title_WWI
|caption3=Mustafa Kemal
bar:title_IC
}}
barset:Ic
==== Balkan Savaşları (1912-13)====
bar:title_events
{{ana madde|Balkan Savaşları}}
barset:Bat
Rusya'nın Panslavist politikası ve sıcak denizlere inme düşüncesi doğrultusunda Balkan Devletlerini Osmanlıya karşı kışkırtması sonucu çıkmıştır.
PlotData =
 
width:8
İngiltere, Osmanlı-Almanya yakınlaşmasından rahatsızlık duyuyordu. Çünkü Almanya, hem Avrupa'nın güçlü bir devleti hem de İngiltere'nin sömürgelerine göz diken bir tavırda idi. İngiltere, Almanya tehlikesine karşı daha zayıf durumda olan Rusya'yı kullanmaya karar verdi.
shift:(1,-4)
 
bar:title_WWI from:start till:end anchor:middle text:"[[Osmanlı İmparatorluğu tasfiye dönemi (1908–1922)‎|I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu]]" color:yellowgreen
===== I. Balkan Savaşı =====
bar:title_Ic from:start till:end anchor:middle text:"İç olaylar" color:subtitle
{{ana madde|I. Balkan Savaşı}}
bar:title_events from:start till:end anchor:middle text:"[[I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri|Cepheler]]" color:subtitle mark:(line,white)
Osmanlı'nın Trablusgarp'ta savaşıyor olmasini firsat olarak gorduler ve Rusların kışkırtmasıyla [[Sırbistan]], Yunanistan, [[Karadağ]] ve Bulgaristan aralarında anlaşarak Osmanlı Devleti'ne savaş açtılar.
barset:Ic
* Osmanlı Ordusunun bir bölümü savaştan önce terhis edilmişti. Bu duruma bir de subaylar arasındaki siyasi çekişmeler eklenince Osmanlı Devleti bütün cephelerde yenildi.
from:28/06/1914 till:18/10/1914 color:green text:[[Goeben ve Breslau'nun takibi|Goeben ve Breslau]]
* Makedonya, Batı Trakya, Edirne ve Kırklareli işgal edildi. Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
at:02/08/1914 mark:(line,green) text:[[Osmanlı-Alman İttifakı|Alman İttifakı]]
 
from:30/09/1914 till:01/12/1914 color:orange text:[[Zeytun İsyanı (1914)|Zeytun]]
Sonuçta, Balkanların yeni haritasını belirlemek amacıyla Londra Konferansı toplandı.(1912) Londra Konferansında Osmanlı Devleti [[Midye-Enez çizgisi]]'nin batısında kalan topraklarını kaybetti.
from:20/03/1915 till:25/03/1915 color:orange text:[[Zeytun İsyanı (1915)|Zeitun]]
(Makedonya, Batı Trakya, Edirne, Kırklareli). Ayrıca Bozcada ve Gökçeada Midilli sakız sisam ahikerya ve ipsara limni bozbaba semadirek dışındaki Ege adaları Yunanistan'a geçti.
from:19/04/1915 till:03/05/1915 color:orange text:[[Van İsyanı (1915)|Van]]
 
at:24/04/1915 mark:(line,orange) text:[[1915'te Ermeni aydınların sürgünü|Nisan 24]]
{{multiple image
barset:break
| align = center
from:02/06/1915 till:30/06/1915 color:orange text:[[Şebinkarahisar isyanı|Şebinkarahisar]]
| direction = horizontal
from:29/09/1915 till:20/10/1915 color:orange text:[[Urfa İsyanları|Urfa]]
| header = I. Balkan Savaşı
at:08/06/1916 mark:(line,red) color:Mil text:[[Arap Ayaklanması|Arap]]
| width = 150
barset:Bat
|image1 =Muslim refugees in the initial phase of the First Balkan War.png
from:02/11/1914 till:16/11/1914 color:Cau text:[[Köprüköy muharebeleri|Köprüköy]]
|caption1=Balkan Müslüman vatandaşları
at:04/11/1914 mark:(line,Mes) text:Fao Çıkartması
|image2 =Muhajir.jpg
at:21/11/1914 mark:(line,Mes) text:[[Basra Muharebesi|Basra]]
|caption2=Birinci Balkan Savaşı sırasında Balkanlardan göçen muhacirler, İstanbul,
from:03/12/1914 till:19/12/1914 color:Mes text:Kurma
|image3 =Ioannina liberation 1913.JPG
from:25/12/1914 till:18/01/1915 color:Cau text:[[Ardahan Muharebesi|Ardahan]]
|caption3=Yunanistan Krallığı veliahtı Konstantin'e kılıcı teslim eden Esad Paşa]]
from:29/12/1914 till:02/01/1915 color:Cau text:[[Sarıkamış Harekâtı|Sarikamis]]
}}
from:28/01/1915 till:03/02/1915 color:Sina text:[[Birinci Kanal Harekâtı|1. Kanal]]
 
from:11/04/1915 till:14/04/1915 color:Mes text:Basra
===== II. Balkan Savaşı =====
from:12/04/1915 till:14/04/1915 color:Mes text:[[Şuaybiye Muharebesi (1915)|Şuaybiye]]
{{ana madde|II. Balkan Savaşı}}
from:15/04/1915 till:20/04/1915 color:Per text:[[Dilman Muharebesi|Dilman]]
I. Balkan savaşında en çok toprağı Bulgaristan almıştı. Bu durumdan memnun olmayan Yunanistan, Sırbıstan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan'a savaş açtılar. Bu durumdan faydalanan Osmanlı Devleti de savaşa girerek Edirne ve Kırklareli'yi Bulgarlardan geri aldı.
at:25/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Kumkale Muharebeleri|Kumkale]]
 
at:25/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Seddülbahir Cephesi|Seddülbahir]]
Osmanlı Devleti Bulgaristan ile İstanbul Antalaşması'nı, Yunanistan ile Atina Anlaşmalarını imzaladı.(1913) İstanbul ve Atina Antlaşmalarında Bulgaristan ve Yunanistanda yaşayan Türklere "[[Azınlık]]" statüsü verildi. Balkan Savaşlarından sonra Talat, Cemal ve Enver Paşaların devlet idaresindeki etkinliği arttı.
from:25/04/1915 till:03/06/1915 color:Can anchor:from text:[[Arıburnu Cephesi|Arıburnu]]
{{multiple image
at:28/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Birinci Kirte Muharebesi|Kirte I]]
| align = center
from:06/05/1915 till:08/05/1915 color:Can anchor:from text:[[İkinci Kirte Muharebesi|Kirte II]]
| direction = horizontal
at:04/06/1915 mark:(line,Can) text:[[Üçüncü Kirte Muharebesi|Kirte III]]
| header = II. Balkan Savaşı
from:28/06/1915 till:05/07/1915 color:Can anchor:from text:[[Zığındere Muharebesi|Zığındere]]
| width = 150
from:21/06/1915 till:22/06/1915 color:Can anchor:from text:[[Birinci Kerevizdere Muharebesi|1. Kerevizdere]]
|image1 =BwII kratovo.jpg
from:23/06/1915 till:30/06/1915 color:Cau text:[[Malazgirt Muharebesi (1915)|Malazgirt]]
|caption1=Sırp
from:04/07/1915 till:15/07/1915 color:Cau text:[[Karakilise Muharebesi (1915)|Karakilise]]
|image2 =Greek Artillery Balkans.jpg
from:12/07/1915 till:13/07/1915 color:Cau text:[[İkinci Kerevizdere Muharebesi|2. Kerevizdere]]
|caption2=Yunan
from:06/08/1915 till:20/12/1915 color:Can anchor:from text:[[Anafartalar Cephesi|Anafartalar]]
|image3 =Second_Balkan_War.png
from:06/08/1915 till:13/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Kirte Bağları Muharebesi|Kirte Bağları]]
|caption3=Askeri hareketler
from:06/08/1915 till:12/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Kanlısırt Muharebesi|Kanlısırt]]
}}
from:06/08/1915 till:10/08/1915 color:Can text:[[Conk Bayırı Muharebesi|Conk Bayırı]]
 
at:07/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Kocaçimen Tepe Muharebesi|Kocaçimen]]
==== Parti içi çekişmeler ve Bâb-ı Âli, 1913 ====
at:07/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Kılıçbayır Muharebesi|Kılıçbayır]]
Balkan Savaşı yenilgisinin sonuçlarıyla karşı karşıya kalan Osmanlı ıslahat programı konusunda İngiltere, sınır anlaşmazlıkları konusunda da İran'la arasında doğan sınır sorunlarını çözmeye çalıştı. Bir yandan da hem İttihat ve Terakki'ye karşı gelişen muhalefetle, hem de İttihat ve Terakki içindeki çekişmeler vardı. 23 Ocak 1913 günü [[İsmail Enver|Enver Bey]] ve [[Talat Paşa|Talat Bey]]'in başını çektiği bir grup [[İttihat ve Terakki]] üyesi tarafından hükûmet binası [[Bâb-ı Âli]]'nin basılmasıyla gerçekleştirilmiş [[askerî darbe]]. Bu baskın sırasında [[Osmanlı Harbiye Nazırlığı|Harbiye Nazırı]] [[Nâzım Paşa]] öldürülmüş, [[Sadrazam]] [[Kâmil Paşa]]'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında iktidar İttihat ve Terakki'nin eline geçmiştir. 11 Haziran 1913 günü Beyazıt Meydanı'nda makam otomobilinin içindeyken dönemin uğradığı silahlı saldırı sonucu dört ay on dokuz gün sadrazamlık yapan [[Mahmud Şevket Paşa]] öldürüldü
barset:break
 
from:09/08/1915 till:19/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Sarı Bayır Harekâtı|Sarı Bayır]]
==== 1914 ====
from:09/08/1915 till:10/08/1915 color:Can text:[[Birinci Anafartalar Muharebesi|1. Anafartalar]]
Avusturya-Macaristan Veliahtı Saraybosna'da bir Sırplı tarafından öldürüldü. Bunun üzerine Avusturya Sırbistan'a savaş ilan etti, Rusya Sırbistan'ın yanında yer aldı. Fransa Rusya'yı destekledi. Almanya ve İngiltere'nin de katılmasıyla savaş genişledi.
from:21/08/1915 till:29/08/1915 color:Can text:[[İkinci Anafartalar Muharebesi|2. Anafartalar]]
 
at:21/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Tekketepe Muharebesi|Tekketepe]]
Almanya ve İtalya'nın gelişen sanayileri için hammadde ve pazara ihtiyaç duymaları, bu nedenle İngiltere ve Fransanın sömürgelerine göz dikmeleri, Fransanın 1871'de kaybettiği Alsas-Loren Bölgesini Almanlardan geri almak istemesi, Avusturya-Macaristan imparatorluğu'nun Rusların Panslavist politikasından rahatsız olması gibi nedenlerden dolayı yapılmışltır.
at:28/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Es Sinn Muharebesi|Es Sinn]]
 
from:22/11/1915 till:25/11/1915 color:Mes anchor:from text:[[Ctesiphon Muharebesi|Ctesiphon]]
İtalya savaş başladıktan sonra grup değiştirerek, İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa katılmıştır.
from:07/12/1915 till:29/04/1916 color:Mes anchor:from text:[[Kut'ül Ammare Kuşatması|Kut'ül Ammare]]
 
from:11/01/1916 till:20/01/1916 color:Cau text:[[Erzurum Muharebesi (1916)|Erzurum]]
===== Osmanlının savaşa öcesi kararları =====
from:05/01/1916 till:08/01/1916 color:Mes text:[[Şeyh Sa'ad Muharebesi|Şeyh Sa'ad]]
{{Ayrıca bakınız|Osmanlı-Alman İttifakı|Alman Askerî Misyonu (Osmanlı)}}
at:13/01/1916 mark:(line,Mes) text:[[Vadi Muharebesi|Wadi]]
 
from:10/01/1916 till:19/01/1916 color:Cau text:[[Köprüköy muharebeleri (1916)|Köprüköy]]
[[Balkan Savaşları]]'ndan felaketle ayrılan [[Osmanlı Ordusu]]'na [[1913]] yılında Almanya'dan 42 kişilik bir subay grubu getirilmiş, bu subaylar I. Dünya Savaşı öncesinde orduda düzenlemelerde bulunmuşlardır. Alman subaylardan en çok öne çıkanları [[Liman von Sanders]], [[Erich von Falkenhayn]] ve [[Von der Goltz]]'tur.
from:05/02/1916 till:15/04/1916 color:Cau text:[[Trabzon harekâtı|Trabzon]]
 
at:21/01/1916 mark:(line,Mes) text:[[Hanna Muharebesi|Hanna]]
==== I. Dünya Savaşı (1914-18) ====
at:08/02/1916 mark:(line,Mes) text:[[Dujaila Muharebesi|Dujaila]]
{{Ayrıca bakınız|I. Dünya Savaşı|I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri}}
from:02/06/1916 till:03/06/1916 color:Cau text:[[Erzincan Muharebesi|Erzincan]]
Osmanlının savaşan Askeri Birimler söyledir. Ordular Grupları:[[Şark Ordular Grubu]], [[Kafkas Ordular Grubu]], [[Yıldırım Ordular Grubu]], [[Ordu (askeriye)|Orduları]]: [[1. Ordu (Osmanlı)|1.]], [[2. Ordu (Osmanlı)|2.]], [[3. Ordu (Osmanlı)|3.]], [[4. Ordu (Osmanlı)|4.]], [[5. Ordu (Osmanlı)|5.]], [[6. Ordu (Osmanlı)|6.]], [[7. Ordu (Osmanlı)|7.]], [[8. Ordu (Osmanlı)|8.]], [[9. Ordu (Osmanlı)|9.]], [[Kolordu]]ları: [[1. Kolordu (Osmanlı)|1.]], [[2. Kolordu (Osmanlı)|2.]], [[3. Kolordu (Osmanlı)|3.]], [[4. Kolordu (Osmanlı)|4.]], [[5. Kolordu (Osmanlı)|5.]], [[6. Kolordu (Osmanlı)|6.]], [[7. Kolordu (Osmanlı)|7.]], [[8. Kolordu (Osmanlı)|8.]], [[9. Kolordu (Osmanlı)|9.]], [[10. Kolordu (Osmanlı)|10.]], [[11. Kolordu (Osmanlı)|11.]], [[12. Kolordu (Osmanlı)|12.]], [[13. Kolordu (Osmanlı)|13.]], [[14. Kolordu (Osmanlı)|14.]], [[15. Kolordu (Osmanlı)|15.]], [[16. Kolordu (Osmanlı)|16.]], [[17. Kolordu (Osmanlı)|17.]], [[18. Kolordu (Osmanlı)|18.]], [[19. Kolordu (Osmanlı)|19.]], [[20. Kolordu (Osmanlı)|20.]], [[21. Kolordu (Osmanlı)|21.]], [[22. Kolordu (Osmanlı)|22.]], [[Irak ve Havalisi Genel Komutanlığı|Irak ve Havalisi]], [[1. Kafkas Kolordusu (Osmanlı)|1. Kafkas]], [[2. Kafkas Kolordusu (Osmanlı)|2. Kafkas]], [[Hicaz Kolordusu (Osmanlı)|Hicaz]] olmaktadır. Ayrıca müstahkem mevkiileri: [[Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Çanakkale]], [[İstanbul Boğazı Müstahkem Mevkii Komutanlığı|İstanbul Boğazı]], [[Çatalca Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Çatalca]], [[Edirne Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Edirne]], [[İzmir Müstahkem Mevkii Komutanlığı|İzmir]], [[Erzurum Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Erzurum]], [[Kars Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Kars]] vardır. Ayrıca [[Birinci Kuvve-i Seferiye|1. Kuvve-i Seferiye]], [[Beşinci Kuvve-i Seferiye|5. Kuvve-i Seferiye]], [[Asya Kolordusu|Alman Asya]], [[Afrika Grup Komutanlığı (Osmanlı)|Afrika]], [[Hicaz Kuvve-i Seferiyesi|Hicaz]], [[Kafkas İslam Ordusu|Kafkas İslam]] , [[57. Piyade Alayı (Osmanlı)|57.]] ,[[177. Piyade Alayı (Osmanlı)|177.]], [[Kuva-i İnzibatiye]] oluşturulmuşdur.
at:03/07/1916 mark:(line,Sina) text:[[Romani Muharebesi|Romani]]
 
from:01/07/1916 till:03/07/1916 color:Cau text:[[Muş Muharebesi|Muş]]
 
from:01/07/1916 till:01/08/1916 color:Cau text:[[Bitlis Muharebesi|Bitlis]]
{{multiple image
from:01/08/1916 till:01/08/1916 color:Cau text:[[Oğnut Muharebesi|Oğnut]]
| align = center
at:23/12/1916 mark:(line,Sina) text:[[Megdaba Muharebesi|Magdhaba]]
| direction = horizontal
barset:break
| header = Osmanlı I. Dünya Savaşında
at:09/01/1917 mark:(line,Sina) text:[[Rafa Muharebesi|Rafa]]
| width = 150
at:23/02/1917 mark:(line,Mes) text:[[İkinci Kut Muharebesi|2. Kut]]
|image1=WW1 TitlePicture For Caucasus Campaign.png
from:08/03/1917 till:11/03/1917 color:Mes text:[[Bağdad'ın düşmesi|Bağdad]]
|caption1=Üst: Erzurum; Sol Üst: Rus; Sol Alt: Müslim; Sağ Üst:Osmanlı; Sağ Alt: Ermeni
from:13/03/1917 till:23/04/1917 color:Mes text:[[Samarra Taarruzu|Samarra]]
|image2=G.C. 18 March 1915 Gallipoli Campaign Article.jpg
at:26/03/1917 mark:(line,Sina) text:[[Birinci Battle of Gaza|1st&nbsp;Gazze]]
|caption2=Çanakkale
at:19/04/1917 mark:(line,Sina) text:[[İkinci Gazze Muharebesi|2&nbsp;Gazze]]
|image3=WW1 TitlePicture For Armenian Resistance.png
at:21/04/1917 mark:(line,Mes) text:[[Battle of Istabulat|Istabulat]]
|caption3=
at:01/09/1917 mark:(line,orange) text:[[Cebel Hamlin Muharebesi|Cebel Hamlin]]
}}
at:10/09/1917 mark:(line,orange) text:[[Istabulat Muharebesi|Istabulat]]
===== Rusya ile ilişkiler =====
from:28/09/1917 till:29/09/1917 color:Mes text:[[Ramadi Muharebesi|Ramadi]]
{{Ayrıca bakınız|Kafkasya Cephesi|İran Cephesi}}
from:31/10/1917 till:07/11/1917 color:Sina text:[[Üçüncü Gazze Muharebesi|3&nbsp;Gazze]]
Osmanlı ile ilintili olarak Rus İmparatorluğunu savaşda temel amacı kaynak ve ticaret yollarının kontrolu olmuşdur. Bunun için Boğazlar'ı ve Doğu Anadolu'yu ele geçirmek ve İran (Petrol alanları) üstünde hakimiyetini sağlamak amacını güdüyordu.
at:05/11/1917 mark:(line,Mes) text:[[Battle of Tikrit|Tikrit]]
 
from:08/12/1917 till:26/12/1917 color:Sina text:[[Kudüs Muharebesi (1917)|Kudüs]]
===== İngiliz ve Fransızlarla ile ilişkiler =====
barset:break
{{Ayrıca bakınız|Çanakkale Savaşı|Irak Cephesi|Hicaz-Yemen Cephesi|Sina ve Filistin Cephesi}}
from:26/03/1918 till:27/03/1918 color:Mes text:[[Han El Bağdadi Eylemi|Han El Bağdadi]]
Osmanlı ile ilintili olarak İngilizler ellerinde bulunan sömürgelerin korunması, deniz yollarının kontrol altında tutulması, küresel şirketlerin hakimiyeti ve en önemlisi Ortadoğu Enerji Koridoru'na sahip olmak stratejileri gütmişdir.
at:22/04/1918 mark:(line,orange) text:[[Serdarabad Muharebesi|Sardarapat]]
 
at:15/05/1918 mark:(line,orange) text:[[Karakilise Muharebesi (1918)|Kara Killisse]]
===== İç olaylar =====
at:15/06/1918 mark:(line,orange) text:[[Baş Abaran Muharebesi|Baş Abaran]]
{{Ayrıca bakınız|Arap Ayaklanması|Ermeni isyanları (I. Dünya Savaşı)}}
from:26/07/1918 till:14/08/1918 color:Cau text:[[Bakü Muharebesi (1918)|Bakü]]
1916 yılında, Osmanlı hakimiyeti altındaki Arapların başlattığı [[Arap Ayaklanması]] veya bağımsızlık mücadelesi. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına [[Ermeni Ulusal Hareketi]]nin örgütleri [[Ermeni milisleri]] (partizan gerilla müfrezeleri) ile karşı faliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan [[Ermeni Gönüllü Tugayları]]na katılmişlar.
from:19/08/1918 till:21/08/1918 color:Sina text:[[Megiddo Muharebesi (1918)|Megiddo]]
 
from:23/09/1918 till:30/09/1918 color:Mes text:[[Şarkat Muharebesi|Şarkat]]
 
barset:break
{{I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri zaman çizelgesi}}
at:13/11/1918 mark:(line,black) text:[[İstanbul'un İşgali|İstanbul]]
 
at:15/05/1919 mark:(line,black) text:[[İzmir'in İşgali|İzmir]]
== Paylaşımı, 1918-1922 ==
</timeline>
=== 1918-1922 VI. Mehmed ===
|}<noinclude></noinclude>
8 Ekim 1918'de savaşın kaybedileceğinin anlaşılması üzerine Talat Paşa başkanlığındaki İttihat ve Terakki kabinesi istifa etti. Yerine Ahmet İzzet Paşa başkanlığında bir kabine kuruldu ve bu kabine savaşı bitiren Mondros Mütarekesi'ni 30 Ekim 1918'de imzalandı. Ahmet İzzet Paşa'nın "artçı" kabinesinin de sadece 25 gün süren iktidardan sonra istifası üzerine Padişah diplomat Ahmet Tevfik Paşa'yı 13 Kasım'da sadrazamlığa getirdi.
 
==== Mondros Mütarekesi 1918 ====
{{Ana madde|Mondros Mütarekesi}}
I. Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile [[Mondros Mütarekesi]] imzalanmışdır. Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey Limni adasının Mondros Limanı'nda Agamemnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanmıştır.
 
==== İstanbul'un İşgali 1918 ====
{{Ana madde|İstanbul'un İşgali}}
İtilaf Devletleri 13 Kasım 1918'de İstanbul"u işgal etti.
 
{{multiple image
| align = center
| direction = horizontal
| header = İstanbul'un İşgali
| width = 150
|image1=RHS Lemnos.jpg‎
|caption1=[[Kilkis (zırhlı)|Kilkis]] Yunan zırhlısı
|image2=Dead of a Turkish soldier Sehzadebasi raid.jpg
|caption2=İngiliz askerleri tarafından öldürülen asker.
|image3=SultanahmetMitingi.jpg
|caption3=Sultanahmet Mitingi
}}
 
==== Sevr Antlaşması 1920 ====
{{Ana madde|Sevr Antlaşması}}
10 Ağustos 1920'de İtilâf Devletleri ile Osmanlı hükümeti arasında Sevr Antlaşması imzalanmışdır.
 
{{multiple image
| align = center
| direction = horizontal
| header = Sevr Antlaşması
| width = 150
|image1=SevresOttoman1927.JPG
|caption1=Sevr Osmanlı haritası
|image2=First_republic_of_Armenia-west_boarders_by_Woodrow_Wilson.png
|caption2=Doğu detaylı
|image3=StraitsSevres.gif
|caption3=Batı detaylı
}}
==== Saltanatın kaldırılması 1922 ====
{{Ana madde|Saltanatın kaldırılması|}}
1 Kasım 1922'de Türkiye Büyük Millet Meclisi "Türkiye Büyük Millet Meclisinin, hukuku hâkimiyet ve hükümraninin mümessili hakikisi olduğuna dair" 308 numaralı kararname ile [[Saltanatın kaldırılması]] gerçekleşmişti
 
{{multiple image
| align = center
| direction = horizontal
| header = Saltanatın kaldırılması
| width = 150
|image1=Sultan's Lancers.jpg
|caption1=[[Türk Kurtuluş Savaşı İç Cephesi]] ve [[Kuva-yi İnzibatiye]]
|image2=Sultanvahideddin.jpg
|caption2=Sultan Vahideddin
|image3=First_TBMM.gif
|caption3=Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri
}}
 
== Dönemin Sultanları ==
{{multiple image
| align = center
| direction = horizontal
| header = Tasfiye Dönemi
| width = 100
|image1=Sultan_Abdul_Hamid_II_of_the_Ottoman_Empire.jpg
|caption1=[[Abdülhamit II]]
|image2=Sultan_Mehmed_V_of_the_Ottoman_Empire.jpg
|caption2=[[Mehmet V]]
|image3=Sultan_Mehmed_VI_of_the_Ottoman_Empire.jpg
|caption3=[[Mehmet VI]]
}}
 
== Referanslar ==
{{reflist}}
== Kaynaklar ==
 
{{Şablon:Osmanlı konuları}}
{{Türk Kurtuluş Savaşı}}
 
[[Kategori:Osmanlı Devleti dağılma dönemi| ]]
[[Kategori:Ülke dağılmaları]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]