Kozmoloji: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
DenizOner (mesaj | katkılar)
→‎Çağdaş kozmoloji anlayışı ve gelişmeler: Görecelilik değil, doğrusu "Görelilik" olmalı
DenizOner (mesaj | katkılar)
60. satır:
=== Büyük Patlama ve kozmik mikrodalga arka plân radyasyonu ===
 
[[Edwin Hubble]]'ın gözlemleri, gök adalar hakkında daha fazla bilgi ortaya çıkarmış ve Evren'in genişlediğini kanıtlamıştır.<ref name="s76" /> Hubble'nin keşfi, (Evren genişledikçe) galaksilerin hızının uzaklıklarıyla birlikte artmasını keşfetmiş olmasına dayanıyordu. [[Georges Lemaître]] ise Evren'in "kozmik yumurta"dan (nasıl) genişlediğini açıklayan teorik fikirler ortaya atmıştır. Bu teori evrenin kökenini açıklamak için bugün sıklıkla kullanılan büyük patlama teorisinin ilk ortaya çıkışıdır; "Büyük Patlama" ismi ise ilk kez İngiliz astrofizikçi [[Fred Hoyle]] tarafından kullanılmıştır ki kendisi, Evren'in kökenine dair büyük patlamadan oldukça farklı (başlangıç noktası olmayan sonsuz) bir Evren modeli içeren sabit durum kozmolojisi<ref>sf.1078. ''Encyclopedia of Science''.</ref>) savını savunduğu için bu tabiri biraz da alaycı bir ifade ortaya atmıştır.<ref>sf.486-487. ''New dictionary of the history of ideas''.</ref><ref name="Disney" /> Hoyle, aynı zamanda yıldızların içinde meydana gelen nükleosentezi de tanımlamış olan kişidir. Daha sonraları, Evren'in ve Evren'le bağıntılı olarak zaman ve üç boyutlu uzayın büyük bir patlama sonucu ortaya çıktığını öngören Büyük Patlama Kuramı lehine, [[Kozmik fon radyasyonu|kozmik arka plan radyasyonun]] gözlenmesi ve [[kuasar]]ların keşfi gibi çeşitli gözlemsel kanıtların bulunması sonucu bilim dünyası tarafından bu teori genel kabul görmüştür.<ref>sf.487. ''New dictionary of the history of ideas''.</ref> Aynı zamanda bu keşifler sabit durum kozmolojisinin de büyük patlama karşısındaki çöküşünü hazırlamıştır. Bu kozmolojide Evren, uzay ve zamanda değişim göstermiyordu. Nitekim isminin "Sabit Durum Kozmolojisi" ([[İngilizce|İng.]] ''{{lang|en|steady state theory}}'') olması da bu temele dayanmaktadır. Sabit Durum Kozmolojisi, özellikle 20. yüzyılda popülerleşmiş olsa da daha sonra belirtildiği gibi yeni keşifler sayesinde Büyük Patlama Kuramı karşısındaki konumunu kaybetmiş ve yerini ona bırakmıştır. Bununla birlikte son yıllarda yapılan çeşitli gözlemler ve elde edilen bulgular, Büyük Patlama Kuramı açısından çeşitli soru ve sorunlara yol açmış, bu soru ve sorunların hepsine 2007 yılı itibariyle bir yanıt getirilememiştir<ref name="s76" /> ve meselelerin çoğunluğu hâlen yoğun tartışma konusudur. Nitekim fiziksel evren bilimi, birçok bilinmeyen alan ve sorun içeren bir daldır. Genel olarak kabul gören evren bilimi modelinin ([[İngilizce|İng.]] ''{{lang|en|Lambda-Cold Dark Matter}}'' veya kısaca ''LCDM'') sahip olduğu 18 parametrenin 17'si bağımsızken bunlardan sadece 13'iü gözlemsel bilgi ile uyum arz etmektedir.<ref name="Disney" />
[[Dosya:Wilson penzias200.jpg|[[Arno Penzias]] (öndeki) ve [[Robert Wilson]] (soldaki); arkalarındaki yapı [[kozmik mikrodalga arka plan radyasyonu]]nu keşfetmelerine olanak kılan antendir.|thumb|left|250px]]
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kozmoloji" sayfasından alınmıştır