Antarktika: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Sralp2 (mesaj | katkılar)
71. satır:
Yunancada ''Arktos'' (''ἄρκτος'') “ayı” anlamına gelmektedir. [[Kuzey yarım küre]]de görülebilen [[Büyük Ayı|Büyük ayı]] takım yıldızına verilen addır. Kuzeydeki yerleri işaret etmek için “Ayının yanındaki” anlamında ''Arktikos'' (''ἀρκτικός'') kullanılmaktadır.<ref name=Liddell>{{Kitap kaynağı|yazar=Liddell, Henry George|yazar2=Scott, Robert|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Da)rktiko%2Fs1|eser=Antarktikos|başlık=A Greek–English Lexicon|editor=Crane, Gregory R.|seri=Perseus Digital Library|yayıncı=Tufts University|accessdate=29 Aralık 2014}}</ref> Sözcük günümüze [[Arktik]] (''Arctic'') olarak gelmiştir. Dünyanın bilinen kuzey bölümünü dengelemek için güneyde olması gerektiği düşünülen henüz bilinmeyen topraklar için de ''Arktos''’un zıttı olarak ''Antarktikos'' (''ἀνταρκτικός'') adı kulanılmıştır. [[Birleşik sözcük|Birleşik]] ve eril bir ad olan ''Antarktikos'' [[Yunancanın romanizasyonu]] ile [[Latince]]ye dişil versiyonu olarak ''Antarktiké'' biçiminde geçmiştir.<ref name=Liddell>{{Kitap kaynağı|yazar=Liddell, Henry George|yazar2=Scott, Robert|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%239514|eser=Antarktikos|başlık=A Greek–English Lexicon|editor=Crane, Gregory R.|seri=Perseus Digital Library|yayıncı=Tufts University|accessdate=29 Aralık 2014}}</ref> “Kuzeyin karşıtı, güneye ait olan” anlamındadır.<ref name=Hince>{{Kitap kaynağı|yazar=Hince, Bernadette|url=http://books.google.com/?id=lJd8_owUxFEC&pg=PA6&lpg=PA6&dq=antarctica+opposite+of+north+greek|başlık=The Antarctic Dictionary|yayıncı=CSIRO Publishing|sayfa=6|isbn=978-0-9577471-1-1|yıl=2000}}</ref> Günümüzde kullanılan [[Antarktik]] (''Antarctic'', ''Antarctique'') adının kökeni budur. M.S. Birinci yüzyıldan itibaren ve coğrafi keşifler dönemi boyunca güneydeki bilinmeyen donmuş toprak kütlesini tanımlamak için kullanılmıştır.<ref name="nls">{{web kaynağı | url=http://digital.nls.uk/bartholomew/highlights/antarctica.html | başlık=The Bartholomew Archive | yayıncı=National Library of Scotland | erişimtarihi=29 Aralık 2014}}</ref> Günümüzde ise [[Güney kutbu]], Antarktika kıtası, [[Antarktika buz sahanlıkları listesi|buz sahanlıkları]], çevre sular, [[Antarktik Yakınsama|Yakınsama]] alanı, [[Güney Okyanusu]] ve buralardaki [[Antarktik ve Subantarktik adalar listesi|adalardan]] oluşan [[Dünyanın kutup bölgeleri|kutup bölgesi]]ni tanımlamaktadır. Okunuşundaki ilk /k/ ya da yazılışındaki ilk ‘’c’’ etimolojik nedenlerle yazıma eklenmiş, orta çağda okunmadan telaffuz edilirken, daha sonraları yazıldığı gibi okunur hale gelmiştir.<ref name=Crystal>{{Kitap kaynağı|yazar=Crystal, David|başlık=The Fight for English|yayıncı=Oxford University Press|yıl=2006|sayfa=172|isbn=978-0-19-920764-0}}</ref><ref name=Harper>{{Web kaynağı|yazar=Harper, Douglas |başlık=Antarctic|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=antarctic&allowed_in_frame=0|eser=Online Etymology Dictionary|erişimtarihi=29 Aralık 2014}}</ref>
Bugünkü coğrafi kullanımından önce, “Antarktik” adı kuzeyin karşıtı anlamında başka yerler için de kullanılmıştır. Örneğin 16. yüzyılda Fransızlar tarafından [[Brezilya]]’da kurulan kısa ömürlü bir koloniye "''[[Antarktik Fransa|France Antarctique]]''" denilmiştir.
[[Dosya:S-polar-chart.jpg|200px|right|thumb|[[John George Bartholomew]] tarafından çizilen Antarktika haritası, 1886.]]
 
"Antarktik" adının geçirdiği serüvenin bir uzantısı olarak '''Antarktika''' adı ilk kez [[İskoç]] coğrafyacı ve haritacı [[John George Bartholomew]] tarafından [[Okyanus bilimi]]nin öncülerinden Sir [[John Murray]]’ın bir makalesi<ref name="Murray 1886">{{dergi kaynağı | başlık=The exploration of the Antarctic Regions | yazar=Murray, John | dergi=Scottish Geographical Magazine | sayı=9 | yıl=1886 | cilt=2 | sayfa=527-548}} Derginin online versiyonu (ücretli): [http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14702548608521108?journalCode=rsgj19#.VKDeeV4gU|başlık=Scottish Geographical Magazine]</ref> için 1886 yılında çizdiği haritada kullanıldı. Haritada kıta toprakları ''Antarctica'' olarak isimlendirilmişti. Bu harita daha sonra çizilen [[Antarktika haritacılığı|haritalardaki]] kullanımın temelini oluşturdu, kıta için Antarktika adının kullanımı giderek yaygınlaştı ve 1920’lerde bütünüyle kabul gördü.
<ref name="nls">{{web kaynağı | url=http://digital.nls.uk/bartholomew/highlights/antarctica.html | başlık=The Bartholomew Archive | yayıncı=National Library of Scotland | erişimtarihi=29 Aralık 2014}}</ref> <ref name="CAIRT">{{dergi kaynağı | ay=Temmuz | url=http://www.nls.uk/media/1008031/cairt13.pdf | başlık=John George Bartholomew and the naming of Antarctica | yazar=Woodburn, Susan | dergi=CAİRT:Newsletter of the Scottish Maps Forum | sayı=13 | yıl=2008 | ISSN=1477-4186 | Erişimtarihi=29 Aralık 2014 | Editör=D. Webster | Yayıncı=National Library of Scotland}}</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Antarktika" sayfasından alınmıştır