Basmacı Hareketi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
36. satır:
Basmacılar [[1921]]'de [[Buhara]]'da da örgütlendiler. Lakay aşireti reislerinden İbrahim Bey gibi [[Buhara Emirliği|Buhara emirine]] bağlı tutucu Basmacılar yenilik yanlısı Cedidcileri de düşmanları sayıyorlardı. [[Enver Paşa]], Hacı Sami ve arkadaşları [[Türkmenistan]]'ı [[SSCB|Sovyetler]]'e karşı ayaklandırmak için [[Ekim]] [[1921]]'de Buhara'ya gittiklerinde İbrahim Bey, [[Jön Türk]] hareketinin önderi olarak [[Osmanlı]] padişahlarının otoritesini sarstığı ve [[II. Abdülhamid]]'in devrilmesini sağladığı gerekçesiyle Enver Paşa'yı tutsak etti. Basmacıları ikna etmeyi başaran Enver Paşa, aşiret reislerinden Devletmend'in desteğiyle örgütlediği Basmacılarla küçük başarılar kazandı; ama [[Ağustos]] [[1922]]'de Belcivan'a (bugün [[Tacikistan]]) çekilmek zorunda kaldı ve orada [[Kızıl Ordu]]'yla girdiği çatışmada öldürüldü. Orta Asya Türklerini bir [[Turan]] bayrağı altında birleştirme ülküsünü gerçekleştiremedi.
Enver Paşa'nın ölümünden sonra arkadaşları Hacı Sami'nin önderliğinde Basmacıları yeniden örgütlediler. Lakay reisi İbrahim Bey'i de yardıma zorlayan Hacı Sami, sayı ve donanım bakımından üstün Kızıl Ordu birliklerine karşı [[Haziran]] [[1923]]'e kadar savaştıktan sonra [[Türkiye]]'den gelen arkadaşlarının tümünü yitirdi; [[Afganistan]]'a geçti. Kızıl Ordu Türkmenistan'ı ele geçirince yakaladığı Basmacı önderlerini idam etti. Bu kez [[Hive Hanlığı|Hive]] Hanı Cüneyd Bey, yönetimindeki Basmacılarla [[1924]]'te [[Hive]]'yi yeniden ele geçirdi, 1927'ye değin mücadeleyi sürdürdü. [[1873]]'ten beri Ruslara karşı direnen ve Rus uyrukluğuna geçmeyi kabul etmeyen Cüneyd Bey, 1927'de Ruslarla barış yaptı ama onların Basmacıları tutukladığını, kendisini de ele geçirmek istediklerini görünce çete savaşını [[1929]]'a değin sürdürdü; bütün [[Karakum Çölü|Karakum]] [[Türkmenler]]i ayaklandırdı. Sonra [[İran]]'a, oradan da [[Afganistan]]'a geçti. Ruslar Buhara'da Şerefeddinof adlı [[Kazan (şehir)|
Basmacı Ayaklanması [[Türkistan]] ulusal dernekleri, partileri; [[Başkurdistan]], [[Buhara Hanlığı|Buhara]] ve [[Hive Hanlığı|Hive]] hükümetleri üyeleri, [[Kırgız]] ve [[Kazak]] aydınları, [[Türkiye]]'den gelen subaylar, [[
== Kaynakça ==
|