Vikipedi

Gaz türbini: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.172 değişiklik
k Seçkin içerik şablonları kaldırılarak ilgili tanımlar Vikiveri'ye aktarıldı
1. satır:
[[Dosya:Jet engine turkish.svg|thumb|320px|Tipik bir gaz türbinli jet motoru şekli]]
'''Türbin motorları''', pistonlu motorlarda olduğu gibi yakıt ve hava yakar ama pistonu aşağı yukarı hareket ettirmek yerine türbin denilen bir grup fan palini yüksek hızda döndürür. Türbin motorları ilk olarak [[II. Dünya Savaşı]] sırasında uçaklarda kullanıldı. Türbin motorlarının birçok çeşidi vardır. En yaygın olanı turbofan motordur.
'''Gaz türbini''', yanma ile açığa çıkan [[ısı]] enerjisini mekanik enerjiye çevirmeye yarayan bir [[makine]]dir.
 
Bir gaz türbini basit olarak 5 bölümden oluşur:
== Türleri ==
=== Turbofan motor ===
Bu tip motorlar jet yolcu uçaklarında, askeri kargo uçaklarında ve diğer birçok jet uçağında kullanılır. En ünlülerinden biri de Rolls Royce RB211-535'tir. Bu büyük ve güçlü turbofan motor, bir İngiliz şirketi olan Rolls Royce tarafından yapılmıştır. Tek bir motor 19.200 kilogramlık bir itki üretir. Bu güç 50 tane binek otomobilin üretebileceği toplam güçten daha fazladır. Bu motor Tupolev Tu204 gibi birçok modern jet yolcu uçağına yerleştirilmiştir.
 
* [[Hava Alığı]]
Turbofan motorların havayı bölüştürme özelliği vardır. Motora giren hava bir kısmı yanma bölümüne, bunun 10 katı kadar da yangeçit kanallarına girer. Yangeçit kanallarına giren hava motorun soğumasını sağlar. Motorun ürettiği gücün %75'i yangeçit kanalları sayesinde oluşur. Çalışma şekli: Motorun ön bölümünde çapı 2 metreye ulaşan bir fan bulunur. Bu fanın palleri alaşımdan yapılmıştır. Görevi havayı motorun içine çekmektir. Motorun içine giren toplam havanın 11'de 1'i motorun göbeğine girer. Bu hava bir dizi fan tarafından sıkışrırılır ve yanma odasına gider. Yanma odasına gelen hava dışarıdaki havanın 30 kat [[basınç|basınca]] ulaşmıştır. Burada yakıtla karıştırılır ve motorun arkasındaki pervaneleri çok yüksek hızlarda çevirerek motora itki sağlar.
* [[Kompresör]]
* [[Yanma odası]]
* [[Türbin]]
* [[Nozul]]
 
Emiş ucundan emilen hava, kompresör tarafından basıncı artırıldıktan sonra, yanma odasında, içine yakıt püskürtülmek suretiyle yakılır. Yanma sonucu yüksek [[basınç]] ve sıcaklığa (entalpiye) kavuşan hava, türbin kanatlarına çarparak türbini döndürür.
=== Turbojet motor ===
Bu tip motorlar türbin motorlarının en basitidir. İtki sıcak gazların motorun arkasından dışarıya verilmesiyle sağlanır. Turbojetler çok yüksek hız sağlamalarına karşın gürültülüdürler ve çok fazla yakıt tüketirler. Hızlı jet uçaklarında kullanılırlar. Mesela Concorde 4 tane Olympos 593 turbojet motor kullanmaktadır.
 
Uçak motoru olarak kullanılan gaz türbinlerinde türbin yalnızca kompresörü çalıştıracak kadar [[enerji]] üretir ve yüksek enerjili hava (ve yanma sonucu açığa çıkan diğer gazlar) türbinden büyük bir basınç ve hızla atmosfere çıkarak uçak için gereken itme etkisini oluşturur.
=== Turboprop motor ===
Bu tip motorların, motorun yarattığı itkinin çoğunu bir pervaneyi döndürmek için kullanılan fazladan bir türbini vardır. Turboproplar diğer türbin motorlarına göre daha az yakıt tüketirler, çok daha sessizdirler ama saatte 800 km hızın üstüne çıkamazlar. Mesela Foker F27'nin 2 adet turboprop motoru vardır.
 
Üretilen enerji diğer uygulamalarda bir şaftı çevirmek için de kullanılır. Bu tip gaz türbinlerinde türbin bıçakları çok daha fazla sayıdadır ve türbine aktarılan kinetik enerji kompresörü çalıştırmak için gereken enerjiden çok daha fazladır. Türbinin şaftı döndürmesi ile elektrik enerjisi üretilebilir ya da tren, gemi, hatta bazı otobüs ve tanklar hareket ettirilebilir.
[[Kategori:Tepkili motorlar]]▼
 
[[Uçak]] motorları [[içten yanmalı motor]]lara göre düşük verimli olsa da güç/ağırlık ve güç/hacim oranları bilinen motorların en yükseği olduğu için tercih edilirler.
 
Gaz türbinleri için kullanılan yakıt önemli değildir önemli olan yanma odasın da yüksek basınçlı havayı elde edebilmektir. Uçak yakıtı olarak motorin tercih edilmez çünkü motorin, düşük sıcaklıklarda parafin kristallerinin oluşumu nedeniyle saydamlığını ve akışkanlığını kaybeder. Bunun yerine [[kerosen]] gibi soğukta akışkanlığını yitirmeyen petrol ürünleri tercih edilir. Gaz türbinlerinin verimini artırmak için tekrar ısıtma (reheat), [[eşanjör]] (heat exchanger) vb. kimi yöntemler kullanılabilir. Ayrıca havadan daha iyi termo-mekanik özellikleri bulunan kimi gazlar [[enerji santralleri|enerji üretim tesislerinde]] türbinleri çevirmek için kullanılabilirler.
 
{{commons|Gas turbine}}
{{Pistonlu Motor Çeşitleri}}
 
== Dış bağlantılar ==
[http://jenerator.name.tr GazTürbini]
 
{{makine-taslak}}
 
▲[[Kategori:TepkiliGaz türbinli motorlar| ]]
[[Kategori:Norveçli icatları]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gaz_türbini" sayfasından alınmıştır