Mehdî (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Hükümdar bilgi kutusu
| adı = '''Mehdi''' <br>Ubeydullah El Mehdi
| başlık = '''[[Fatımiler|Fatımi Halifesi]]'''
| resim = [[Dosya:Calif al Mahdi Mahdiyya 926 CE.jpg|250px|<br/>Mehdi döneminde 926'da darp edilen altın "Mehdiye" ]]
8. satır:
| tam adı = '''Ebû Muhammed ‘Ubayd Allâh ibn el-Huseyn el-Medhî Bil-Lâh'''
| önce gelen = Kurucu
| sonra gelen = [[Kaim (Fatımi)|
| hanedan = [[Fatimiler|Fatimi]]
| babası = [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh]]
20. satır:
{{Batıniyye|collapsed=1}}
'''Mehdi''' veya '''Ubeydullâh El Mehdî''' veya tam Arapca adıyla '''Ebû Muhammed ‘Ubeydallâh bin el-Huseyn el-Mehdî Billâh''' (Arapça: عبيد الله بن الحسين المهدي) (d. [[31 Temmuz]], [[873]] - ö. [[3 Mart]] [[934]]) [[Fâtımîler Hâlifeliği]]'nin kurucusu, [[İslam tarihi]]nde tek Şii Halifeliği ihdas edicisi ve Mısır ve Kuzey Afrika'nın çok büyük bir kısmında [[Fâtımîler]] hanedanı hükümdarı.
Ubeydullah El Mehdi 881'de ölen [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh ''(Hüseyin ibn-i ʿAhmed)'']] adı ile bilinen [[İsmâililer]]'in gizlenen imamı olan babasının ölümünden sonra [[İsmâ‘îl’îyye]] [[İslam mezhepleri|Mezhebi]]'nin [[İmâmlar|imâm]]lığına geçti. <ref> [http://www.ismaili.net/histoire/history04/history429.html Ismaili Tarihi: ''Radi Abdullah (225-268/840-881)''] {{ing}}</ref>.
64. satır:
Ubeydullah el Mehdi önce Ağlabi saray şehri olan [[Rakkada]]'yi merkezi yapmıştı. Sonradan Kayravan'dan 20 km kadar güney-doğuda olan bir sahilde kendi hükümdarlığı başşehri olarak kendi adını taşıyan [[Mehdiye]] adlı bir şehir kurdurdu. Bu şehrin mevkii Gabes Körfezi üzerinde (günümüzde [[Susa]] ve [[Sfaks]] arasınsa bulunan) Endülüs'lu coğrafyacı el Bekri'nin sözleri ile denizi doldurma suretiyle elde edilen "suni bir platform" olan, yaklaşık 1.5 km< uzunlukta ve 0.75 km genişlikte küçük bir yarımada idi. Yeni şehrin sadece iki kale kapısı bulunmakta idi ve gayet kalın ve önce 8 (sonradan 8 daha eklenmiş) kulesi bulunan sarp surları vardı. Kale içinde saray, büyük evler, dükkanlar, depolar ve camiler bulunmaktaydı. Bu yarımadanın güney kısmına 916'da [[Mehdiye Büyük Camiii]] inşa edilmişti. Yedi yıl süren inşaat çalışmalarından sonra Ubeydullah el Mehdi yeni başkentinde 20 Şubat 921'de yapılan büyük bir törenle ikametini nakletti. Bu şehrin nüfusu beklenenden çok çabuk büyüdü ve daha Halife hayatta iken nüfus şehir surları içine sığmaz oldu ve Ubeydullah el Mehdi bu şehrin yanına Zavıla adlı bir peyk şehir de inşaa ettirdi.
Yeni kurulan Mehdiye başkenti bir deniz limanı olup Mısır'a denizden bir istila hareketine üs olmaya gayet elverişli idi. 919'da veliaht El-Kaim, komutasında bir Fatımiler ordusu ile ikinci bir Mısır seferi yaptı. Yeni kurulan donanma da bu sefere katıldı. 5 Nisan 914'de ayrılan ordunun öncüleri 9 Temmuz 914'de İskenderiyye önlerine yetişti. El-Kaim İskenderiye'ye girmeden şehir kenarından geçerek Mısır içinde buluan Abbasiler valilik merkezi Fustat'a gitmeye karar verdi. Fakat Abbasiler filosuna karşı, Fatımi ordusunu destekleyen Fatımiler filosu, içinde gayet deneyimli Bizans asıllı denizciler de bulunmasına rağmen, [[Rosetta]]'da yaptığı bir deniz savaşında mağlup düştü. Böylece Fatımiler ordusu için iaşe ve erzak tedariki imkansızlaştı. Fatımiler ordusu Fustas yakınlarına ilerledi ama Emir Munis komutasındaki Abbasiler ordusu birlikleri ile yapılan nisbeten ufak çarpışmalarda Fatımiler birlikleri arka arkaya yenildiler. Bunun üzerine bu ikinci Mısır seferinde de El-Kaim Fatımiler ordusunu Barka (Bingazi)'ye doğru geri çekmek zorunda kaldı. ▼
▲919'da veliaht El-Kaim, komutasında bir Fatımiler ordusu ile ikinci bir Mısır seferi yaptı. Yeni kurulan donanma da bu sefere katıldı. 5 Nisan 914'de ayrılan ordunun öncüleri 9 Temmuz 914'de İskenderiyye önlerine yetişti. El-Kaim İskenderiye'ye girmeden şehir kenarından geçerek Mısır içinde buluan Abbasiler valilik merkezi Fustat'a gitmeye karar verdi. Fakat Abbasiler filosuna karşı, Fatımi ordusunu destekleyen Fatımiler filosu, içinde gayet deneyimli Bizans asıllı denizciler de bulunmasına rağmen, [[Rosetta]]'da yaptığı bir deniz savaşında mağlup düştü. Böylece Fatımiler ordusu için iaşe ve erzak tedariki imkansızlaştı. Fatımiler ordusu Fustas yakınlarına ilerledi ama Emir Munis komutasındaki Abbasiler ordusu birlikleri ile yapılan nisbeten ufak çarpışmalarda Fatımiler birlikleri arka arkaya yenildiler. Bunun üzerine bu ikinci Mısır seferinde de El-Kaim Fatımiler ordusunu Barka (Bingazi)'ye doğru geri çekmek zorunda kaldı.
Bu sefer Halife Ubeydullah el Mahdi İfrikiye'nin doğusundaki Mağrip arazilerinde uğraşmak zorunda kaldı. 922'de bu Mağrip arazilerine eline geçirmek için bir askeri sefer gönderdi. Bu arazilerde kendi bağlı bir emirlik kurdurdu ama bu atanan emir bu arazileri kontrol edemedi. İberik yarımadasındaki Kurtuba'daki [[Endülüs Emevileri]] bu bölgenin kuzeyinde ve Fas'daki [[İdrisiler]] bu bölgenin batısında ayaklanmalar çıkartarak Fatımilerin bu bölgeyi tümüyle ellerine geçirmelerin mani oldular.
Ubeydullah el Mehdi 4 Mart 934'de Mehdiye şehrinde vefat etti. Yerine Fatımiler Halifesi olarak oğlu [[Kaim (Fatımi)|El-Kaim-Bi-Amrillah]] geçti.
==Ayrıca bakınız==
* [[Fatımi Devleti|Fatımiler]]
== Kaynakça ==
Satır 85 ⟶ 87:
{{s-bef|before=Kurucu}}
{{s-ttl|title=[[Fatımiler|Fâtımî Halifesi]]|years=909 - 934}}
{{s-aft|after=[[Kaim (Fatımi)|El-Kaim
{{s-rel|sh}}
{{s-bef|rows=3|before = [[Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)|Razî Abdullâh]]<br/> <small>[[İsmâ‘îl’îyye]] [[İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmı]]</small>}}
{{s-ttl|rows=3|title = Onbirinci [[Mustâ‘lîyye]]/[[Nizâr’îyye]] <br/>[[Şîʿa]] [[İsmâ‘îlî]] [[İmâmlar|İmâmı]] |years = 881 - 934}}
{{s-aft|after = [[Kaim (Fatımi)|El-Kaim
{{end}}
| |||