Osmanlı İmparatorluğu'nda sahne sanatları: Revizyonlar arasındaki fark

{{çalışma}}

Osmanlı'da sahne sanatları, [[Osmanlı Devleti]] bünyesindeki [[tiyatro]], [[sinema]], [[müzik]], [[dans]], [[opera]], [[gölge oyunu]] gibi sahnede icra edilen sanat türlerinin genel adıdır.

 

== Tiyatro ==

[[Dosya:Güllü Agop.jpg|küçükresim|[[Güllü Agop]]]]

Osmanlı Sarayı yabancı topluluklar vasıtasıyla batı tiyatrosunu Türk halkından daha önce benimsemiştir. Halkın tiyatro ile tanışması [[Tanzimat Dönemi]]'nde olumuştur. Tiyatro oyunları yabancı yazarlardan çevrilmiş, Türk yazarları da oyun yazmaya başlamıştır. Çağdaş Türk tiyatrosuna ilk öneli adım 1860'ta yapılan [[Gedikpaşa Tiyatrosu]]'dur. 1861'de bu mekanı kiralayan [[Güllü Agop]], 1868'de [[Osmanlı Tiyatrosu]] adlı bir topluluk kurdu. 1870'te [[Sadrazam Ali Paşa]] İstanbul'un çeşitli bölgelerinde Türkçe oyunlar sergiletti. İbrahim Şinasi'nin yazdığı Şair Evlenmesi(1860) ilk özgün Türk oyunudur Gelişma aşamasındaki milli tiyatro eserlerinin en ünlüsü [[Namık Kemal]]'in [[Vatan Yahut Silistre]] (1873) adlı yapıtıydı. [[Musaphizade Celal]]'in [[Osmanlı toplumu]]nu eleştirdiği oyunlar da halen sergilenmekte olan önemli eserlerdi. İlk dönem tiyatrocuları olan Ermeni oyuncular yanında [[Ahmed Fehim]] gibi Müslüman Türk oyuncular da yetişti. [[Namık Kemal]], [[Ahmed Mithat Efendi]], [[Abdülhak Hamid]], [[Recaizade Mahmut Ekrem]], [[Ahmed Vefik Paşa]] önemli oyun metinleri yazdılar. [[Abdülmecid]] 1858'de [[Dolmabahçe Sarayı]]'nın etrafında bir saray tiyatrosu, [[2.Abdülhamid]] de 1889'da [[Yıldız Sarayı]]'nın bahçesinde bir tiyatro salonu yaptırdı. [[Mardiros Mınakyan]] ve [[Tomas Fasulyeciyan]]'ın katkılarıyla tiyatronun kurumsallaşması sağlandı. Bu dönemde [[tuluat]] adlı, batı tiyatrosunun konukları ve tipleriyle geleneksel tipleri birleştiren bir tür gelişti. Ortaoyunu ustalarından [[Kavuklu Hamdi]]'nin önderliğinde 1875'te [[kanto]]yla birlikte gelişti. 1914'te [[Darülbedayi]] kuruldu. İlk Türk-Müslüman kadın sanatçı Afife Jale'de sahneye 1920'de Darülbedayi'de çıktı.<ref>http://www2.aku.edu.tr/~asengul/makale/tiyatro_ed.html</ref><ref>http://tiyatro.balikesir.edu.tr/tiyatro_turk.htm</ref>