Vikipedi

Cerrah Mehmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Zeytinkentli (mesaj | katkılar)
2 değişiklik
Değişiklik özeti yok
24. satır:
'''Cerrah Mehmed Paşa''' (d. ? - ö. Ocak [[1604]]) [[III. Murat]] ve [[III. Mehmet]] saltanatları döneminde sadrazamlığa kadar yükselmiş (9 Nisan 1598 - 6 Ocak 1599) tarihleri arasında yaklaşık onbir ay sadrazamlık görevi yapmış bir Osmanlı tabibi ve paşasıdır.
 
== Cerrah Mehmed Paşa Kimdir? ==
==Yaşamı==
Mehmed Paşa’nın nereli olduğu ve kaç yılında doğduğu hakkında herhangi bir malumat bulunmamaktadır. Bildiğimiz kadarıyla Enderun'da yetişti. Hasoda’da cerrahlık eğitimi aldı. Şehzade Üçüncü Murad’ın sancakbeyliği sırasında 14 yıl Manisa’da bulundu.Sultan İkinci Selim Han’ın vefatından sonra şehzade ile İstanbul’a hareketetti. Mehmed Paşa’nın şehzadeliği yıllarında padişah ile yakınlığı kendisini daha iyi ifade etmesini sağladı. 1578’de Kaptan-ı Derya Piyâle Paşa’dan dul kalan Hâce Gevherî Memluk Sultan’la evlendi. Muhtelif vazifelere tayin edilen Mehmed Paşa 1581'de Rumeli Beylerbeyliği makamına tayin edildi. Bir yıl sonra Boyalı Mehmed Paşa’nın yerine dördüncü, 1584'te de üçüncü vezir oldu. Şubat 1587'de azledildi, fakat aynı yılın haziran ayında eski vazifesine geri getirildi. 1589'da Gence Seferi sonrası 100 dirhem gümüşten 500 akçe kesilmesi gerekirken, 2000 adet ayarı düşük (zuyuf) akçe kesilmesi üzerine sipahi­lerin ayaklanması sonucu Sadrazam Siyavuş Paşa,  Şeyhülislâm Şeyhi Efendi ve Vezir İbrahim Paşa ile birlikte vazifesinden azle­dildi.
 
Mehmed Paşa, Sultan Üçüncü Mehmed Han’a hatasını affettirdi ve 29 Ocak 1593'te yeniden dördüncü vezirliğe tayin edildi. 1596'da Eğri seferi dolayısıyla Belgrad'da bulunan ordunun zahiresini temine memur edildi. 4 Mart 1596'da Eğri Kalesi kuşatmasına
[[Enderûn]] mektebinde yetişmiştir. Hasoda ağalarından iken Şehzade Mehmet'i sünnet etmekteki mahareti sebebiyle isim yapmis. Enderûndan cikmasi ile yeniçeri ağalığı gorevine atanmistir. Daha sonra kubbe veziri olmuştur. Ikinci vezir iken [[9 Nisan]][[1598]] Sadrazam [[Hadım Hasan Paşa]]'nın idam edilmesi üzerine sadrazam tayin edilmiştir.<ref name="uzuncarsili">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.358</ref>
katıldı.  Bundan sonra ikinci vezir ve sadaret kaymaka­mı oldu. 9 Nisan 1598'de Hadım Hasan Paşa'nın azli üzerine sadarete getirildi. Sekiz ay yirmi yedi gün sadaret vazifesini yürüten Mehmed Paşa 1599’da vazifesinden azledildi. Kısa süre sonra yeniden ikinci vezirlik makamına tayin edildi.
 
Sadrazam Yemişçi Hasan Paşa görevinden azledildikten (19 Eylül 1603) sonra divanda muktedir ve faal bir kimsenin bulunmaması sebebiyle sadaret makamı 12 gün boş kaldı. Sultan Üçüncü Mehmed Han hayatının son günlerinde bu makama Yavuz Ali Paşa’yı tayin etti. Ali Paşa İstanbul’a gelmeden Sultan Üçüncü Mehmed Han vefat etti. Yeni padişah Sultan Birinci Ahmed Han babasının yaptığı atamada bir değişiklik yapmadı. İkinci vezir olan Cerrah Mehmed Paşa sadaret kaymakamlığına tayin edildi. Paşa nikris hastalığına müptela olduğundan arz günlerinin haricinde Dîvân-ı Hümâyun’a gidemez oldu. Öyle ki paşa kendi tertip ettiği ikindi divanına dahi Muvakkı‘-i Sultânî Hamza Paşa’yı çıkararak gelen şikâyetleri onun vasıtasıyla dinliyordu. Mehmed Paşa’nın durumunun her geçen gün daha da kötüye gitmesi nedeniyle bu vazife kendisinden alındı ve yerine Kasım Paşa kaymakamlığa getirildi. Mehmed Paşa 10 Ocak 1604’te vefat etti ve yaptırdığı caminin haziresindeki türbeye gö­müldü.
İngiliz Elçisi Lallo'nun hatıralarına gore [[III. Mehmed]]'in halası ile evlenmiştir.
 
'''Yaşayan Mehmed Paşa'''
Sadrazam iken ilerleyen nikris hastalığından muzdarip oldugundan dolayı bir muddet sonra sahsen sadrazamlik islerine bakamayip bir yardimci ile is gormesi gerekmistir. Bu, Sultan III. Mehmed tarafindan uygun gorulmeyip [[6 Ocak]] [[1599]]'da sadrazamliktan azledilmistir. Yerine [[Damat İbrahim Paşa]] ucuncu defa sadrazam yapilmistir.<ref name="uzuncarsili"/>
 
Mehmed Paşa yaptırdığı hayır eserleriyle ismini günümüzde de yaşatan ender
Bundan sonra bir muddet daha yasayan Cerrah Mehmet Paşa Ocak 1604'da (Hicri Saban 1012'de) vefat etmistir. Gunumuzde İstanbul'da ismini tasiyan [[Cerrahpaşa, Fatih|Cerrahpaşa]] semtinde yaptirdigi Cerrah Pasa Kulliyesi'nin camii avlusunda bulunan türbesine defnedilmistir.
şahsiyetlerdendir. İstanbul'da Aksaray'dan Kocamustafapaşa'ya giden yol üzerinde ve Mehmed Paşa’ya izafeten “Cerrahpaşa” adıyla meşhur semtte Mimar Dâvud Ağa'ya bir cami türbe, medrese, sebil, çeşme, şadırvan ve çifte hamamdan oluşan bir külliye inşa ettirdi. 1908’de kapanan hamam bakımsızlıktan yıkıldı.
 
'''Neden Öyle Denildi?'''
Kendi ismini tasiyan semtte kendi ismini tasiyan, vakfiyesi 1594 (Hicri 1003) tarihi tasiyan Cerrah Mehmed Pasa Camiden, medrese, mektep, sebil, çeşme, şadırvan, dershane ve çifte hamamdan olusan bir kulliyesi bulunmaktadir.<ref> [http://www.fatihmuftulugu.gov.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=147:cerrahmehmetpasa&catid=56:tariyi-camilerimiz&Itemid=67 "Fatih Muftulugu" websitesinde "Cerrah Mehmed Pasa Camii" maddesi]</ref>
 
Tarihler 1582’yi gösteriyordu. Osmanlı Devleti tahtında Sultan Üçüncü Murad Han bulunuyordu. Padişah Osmanlı tarihinin en uzun ve gösterişli şöleni olarak kabul edilen bir düğünle şehzade Mehmed’i sünnet ettirecekti. 55 gün geceli gündüzlü devam etmiş olan bu düğünde fakir fukara çocukları, saraydaki içoğlanlar ve devlet adamlarının çocukları da sünnet edilmişti.
==Kaynakça ==▼
{{Kaynakça}}
 
Gelibolulu Mustafa Âlî’nin anlattığına göre “düğünün son günlerinde şehzadenin sünnetine sıra gelmiş, sabah erkenden hamam hazırlanmıştı. Hamam, sünnetten önce vücudun yumuşaması ve temizlik için önemliydi. Şehzade hekimbaşının da dâhil olduğu maiyetiyle hamamda gerekli işlemleri yapıp, temizlendikten sonra buradan ayrılmıştı. Sıra şehzadenin sünnetine gelmişti. Cerrah Mehmed Paşa bu küçük ameliyeyi bizzat yaptı. Kullanmış olduğu malzemeleri şehzadenin annesi Safiye Sultan’a ve babaannesi Nurbanu Sultan’a atlın tepsiler içinde göndermekle sabırsızlıkla ve endişe içinde bekleyen iki sultana sünnet ameliyesinin zararsızca yapılmış olduğunun müjdesini veriyordu. Padişah ücret olarak Cerrah Paşa’ya 10 bin altın ihsanı suretiyle ödemiş, valide sultan Nurbanu Sultan da ayrıca 3 bin altın yollamıştı. Tabi o devrin bu gibi merasimlerdeki bohça göndermek suretindeki âdeti de sarayca unutulmamıştı. Cerrah Paşa’ya kıymetli ve çeşit çeşit kürkler, birçok kumaşla birlikte muhteşem hil’atler ve esvapların yanında bir de altın leğenle ibrik sünnet ameliyesinde kullanılmak üzere hazırlanmış ve geri alınmayarak Cerrah Paşa’ya hediye edilmişti.” İşte bu işlemiş olduğu bu ameliyesinden dolayı Mehmed Paşa’ya “Cerrah” lakabı verildi. Bu tarihten sonra da “Cerrahpaşa ve Cerrah Mehmed Paşa” isimleriyle anılmaya başlandı.
==Ayrıca bakınız==▼
 
▲== Kaynakça ==
Kelâmî-i Rûmî, Vekāyi‘-i Ali Paşa, (Haz. Soner Demirsoy), İstanbul 2012; Soner Demirsoy, "Cerrahpaşa Semtinin İsim Babası; Mehmed Paşa" Yedikıta Dergisi, Sayı 60, İstanbul 2013; Selânikî Mustafa Efendi, ''Tarih-i Selânikî, ''(Haz. Mehmet İbşirli), İstanbul 1989; Mehmet Arslan, Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri, C. 1, İstanbul 2008; Osmanzâde Tâib Ahmed, ''Hadikatü’l-vüzerâ'', İstanbul 1929; İ. Hakkı Uzunçarşılı, ''Osmanlı Tarihi'', C. 3/2, Ankara 1982; Mustafa Sâfi, ''Mustafa Sâfî’nin Zübdetü’t-Tevârihi'', (Haz. İ. Hakkı Çuhadar), C. 1, Ankara 2003; İbrahim Peçevi, ''Peçevi Tarihi'', c. II. İstanbul 1283; Orhan Burian, ''Bâb-ı Âli Nezdinde Üçüncü İngiliz Elçisi Lello’nun Muhtırası,'' Ankara 1952; Hasan Bey-zâde Ahmed Paşa, ''Hasan Bey-zâde Tarihi,'' (Haz. Şevki Nezihi Aykut), TTK, c. III Ankara 2004; Yusuf Halaçoğlu, “Cerrah Mehmed Paşa”, ''DİA, ''C. 7, İstanbul 1993, s. 416; Adnan Giz, “Cerrah Paşa Kimdir?”, Yıllarboyu Tarih Dergisi, s. 6, Haziran 1982, s. 16-17;
▲== Ayrıca bakınız ==
*[[III. Mehmet]]
*[[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi]]
 
== Dış bağlantılar ==
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.358
* Tektaş, Nazim (2002), ''Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı'', İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [http://books.google.co.uk/books?id=1UppAAAAMAAJ& ]
Satır 56 ⟶ 62:
{{Osmanlı sadrazamları}}
 
[[Kategori:İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi]]
[[Kategori:Osmanlı sadrazamları]]
[[Kategori:16. yüzyılda Osmanlılar]]
[[Kategori:1604 yılında ölenler]]
[[Kategori:Ölmüş insanlar]]
 
[[Kategori:İstanbul'da ölenler]]
[[Kategori:İstanbul'da defnedilenler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Cerrah_Mehmed_Paşa" sayfasından alınmıştır