Termometre: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Zelisyus tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Ayrıntılı Bilgi tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. |
kolaydıı ;) |
||
1. satır:
[[Dosya:Thermometer - by Don.jpg|180px|thumb|Termometre]]
'''Sıcaklıkölçer''' ya da '''Termometre''', ([[Antik Yunanca]]'dan: ''thermos'' sıcaklık ve ''métron'' ölçü; eski dilde: ''mizanül-harâre'') sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet.▼
▲=== ''
[[Meteoroloji]]de [[Celsius (birim)|Celsius]], [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] veya [[Kelvin]] gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Gündelik kullanımdaki termometrelerin çoğu, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. Bu cinsten en fazla kullanılan termometreler [[cıva]]lı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan [[alkol]]lü termometreler tercih edilir. ▼
▲=== [[Meteoroloji|'''''Meteorolojide''''']]
== Yapısı ==▼
En çok rastlananı [[civa]]lı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır. ▼
▲=== '''''Yapısı''''' ===
Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal [[atmosfer]] [[basınç|basıncında]] (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe [[Celsius (birim)|Celsius]] termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1 °C) gösterir. [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1 °F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32 °F ve 212 °F olarak belirlenir. [[Réaumur (birim)|Réaumur]] ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. [[Cıva]] -38.83 °C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli [[alkol]]le doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık [[mutlak sıfır]] olup, -273,16 °C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de [[Kelvin]]'dir, yani -273,16 °C = 0K'dır.▼
▲=== '''''En çok rastlananı [[civa]]lı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır.''''' ===
Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, sıvı, gaz maddelerden çeşitli termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan sıvılı ve metal termometrelerdir.▼
▲=== '''''Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal [[atmosfer]] [[basınç|basıncında]] (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe [[Celsius (birim)|Celsius]] termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1 °C) gösterir. [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1 °F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32 °F ve 212 °F olarak belirlenir. [[Réaumur (birim)|Réaumur]] ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. [[Cıva]] -38.83 °C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli [[alkol]]le doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık [[mutlak sıfır]] olup, -273,16 °C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de [[Kelvin]]'dir, yani -273,16 °C = 0K'dır.''''' ===
▲=== '''''Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, sıvı, gaz maddelerden çeşitli termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan sıvılı ve metal termometrelerdir.
Sıvılı Termometreler:
Sıvılı termometrelerde genleşmeleri büyüyen ve sıcaklıkla orantılı olan sıvılar kullanılır. İnce cam boru içindeki sıvı; cıva ise cıvalı termometre, alkol ise alkollü termometre adını alır.
Satır 16 ⟶ 18:
Cıvalı bir termometredir. Vücut sıcaklığını ölçmede kullanılır. 35 santigrat derece ile 42 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları 1/10 incelikle ölçer. Bu termometrelerin haznesi ile kılcal borunu birleştiği yerde bir boğum bulunur. Vücut sıcaklığı ölçüldükten sonra termometre sapından tutularak sallanır. Neden? Yeni bir ölçmeye hazır olan termometre ağız içi ya da koltuk altına konularak vücut sıcaklığı ölçülür.
Metal Termometre:
Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler ile 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek sıcaklıklar ölçülebilir. Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.''''' ===
=== '''''Kaynakça''''' ===▼
▲== Kaynakça ==
▲* [http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=termometre+/doc/{@86149}? Termometre - Rehber Ansiklopedisi]
=== '''''Resimler''''' ===
<gallery>
Resim:Digital thermometer.jpg|Dijital termometre
| |||