33.126
değişiklik
"Özne" sayfasının sürümleri arasındaki fark
+
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) (+) |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) (+) |
||
|
* '''Manzara''' ne kadar da güzel. (Ne güzel?)
Eğer özne; [[sıfat tamlaması]], [[isim tamlaması]] gibi bir sözcük grubu ise "özne öbeği" olarak adlandırılır. Aşağıdaki cümlelerde özne öbekleri kalın yazılmıştır:
* Öğleye doğru '''muayene odasının önü''' doldu. -[[Peyami Safa]] (Ne doldu?)
* '''Köşklerin camlarına çarparak, çamların tepelerinden aşarak kızgın bir kartal mehâbetiyle dağların sırtlarından uçan bu sesten ürken bir küme güvercin''', karşıki çamlıktan havalandı. (özne öbeği)▼
* '''Güzel sanatların en çok millî olanı''' şiirdir. - Mehmet Çınarlı (Ne şiirdir?)
▲* '''Köşklerin camlarına çarparak, çamların tepelerinden aşarak kızgın bir kartal mehâbetiyle dağların sırtlarından uçan bu sesten ürken bir küme güvercin''', karşıki çamlıktan havalandı. -[[Ahmet Hikmet Müftüoğlu]] (
== Gizli özne ==
Türkçede bazen ifade zenginliği ya da pratik amaçlarla özne belirtilmez. Öznenin varlığı [[şahıs eki|yüklemin kişisinden]] anlaşılır. Yazılı veya sözlü olarak cümlede bulunmayan ancak varlığı yükleme sorulan "ne" ve "kim" sorularıyla tespit edilen özneye ''gizli özne'' denir. Gizli özne, dilbilgisel amaçlarla yazılı olarak belirtilmek istendiğinde genellikle [[parantez]] içinde yazılır.
* Yemeğini çabuk bitir. (Kim bitirsin?)
* (O) Kitapları buraya getir'''sin'''. (3. tekil şahıs)
* (Ben) Sizinle gelemeyeceğ'''im'''. (1. tekil şahıs)
Bazı zaman ve kip yapılarında yüklemin -belirli şahıslar için- şahıs eki almadığı unutulmamalıdır:
* (Sen) Gel. (2. tekil şahıs, [[emir kipi]])
* (O) Yarın yola çıkacak. (3. tekil şahıs, [[gelecek zaman]])
== Ekler ==
* '''Kitabım''' ıslanmış. (''-ım'' iyelik eki)
* Bugün '''dersler''' saat 12'de bitiyor. (''-ler'' çoğul eki)
İsim veya sıfat tamlaması halinde
* '''Kapının kolu''' kırılmış. (isim tamlaması)
Öznesi çoğul olan cümlelerde özneden etkilenen [[nesne (dilbilgisi)|nesne]] tek bir varlık olsa dahi çoğul yazılır:
* Çocuk<u>lar</u>, kaza geçiren öğretmen<u>ler</u>i Murat Bey'i ziyarete
* Sepetteki enik<u>ler</u> anne<u>ler</u>ini
{{Türkçe dilbilgisi}}
| |||