|
[[Dosya:Refracción-reflexión-difracción.jpg|thumb|250px|right|Sesin kırınımı]]
[[Dosya:Glass is Liquide.jpg|thumb|250px|Işığın farklı ortamlarda kırılmasını gösteren bilgisayarla hazırlanmış resim.]]
'''Kırınım''', ([[''Fransızca,|Fr.]] difraksiyon (''{{lang|fr|diffraction)}}''] sözü), fizikte "Işık[[ışık]], [[ses]] ve [[radyoelektrik dalgalarınındalgaların]] karşılaştığı bazıbâzı engelleri dolanarak geçmesi." anlamında kullanılmaktadır.
Dalgaların küçük aralıklardan (yarıklardan), engellerden veya keskin kenarlı yerlerden geçişi ile oluşur. Dalgalar böyle yerlerden geçerken doğrusal olan yollarından saparlar. Işığın dalga karakterini ortaya çıkarır. Su, [[ses]], [[ışık]] veya [[radyo dalgaları]] gibi her tür [[Dalga (fizik)|dalgada]] bu olabilir. Kırınımın basit bir örneği, bir borunun içine konuşulduğu zaman, borunun öbür ucundan çıkan sesin her yöne doğru yayılmasıdır. Buna karşın bahçe hortumundan çıkan su düz bir çizgi olarak yayılır.
Kırınım, [[Kırılma (fizik)|kırılmayla]]dan çok farklıdırkarıştırılmamalıdır; dalgalar farklı yoğunluğa sahip ortamlarda farklı hızlarla hareket ederler, yayılma hızının farklı olduğu bir ortama açılı olarak girerse kırılma olur. Kırınım olması için dalganın geçeceği aralığın boyutunun dalganın [[dalgaboyu]]na yakın veya ondan küçük olması gerekir. Birden fazla kırınım noktası olması halinde bu noktalardan yayılan dalgaların birbirini yoketmesi veya pekiştirmesinden bir [[kırınım dokusu]] oluşur. İki dalga tepesinin üstüste geldiği yerde dalga salınımı iki katı olur, bir dalga tepesi ile bir dalga çukurunun üstüste geldiği yerde ise iki dalga yok olur. Işığın dalga özelliği [[Thomas Young]]'un bir çift yarıktan ışık geçirerek bir kırınım dokusu oluştuğunu göstermesi ile ispatlanmıştır.
Kırınım olması için dalganın geçeceği aralığın boyutunun dalganın [[dalgaboyu]]na yakın veya ondan küçük olması gerekir. Birden fazla kırınım noktası olması halinde bu noktalardan yayılan dalgaların birbirini yoketmesi veya pekiştirmesinden bir [[kırınım dokusu]] oluşur. İki dalga tepesinin üstüste geldiği yerde dalga salınımı iki katı olur, bir dalga tepesi ile bir dalga çukurunun üstüste geldiği yerde ise iki dalga yok olur. Işığın dalga özelliği [[Thomas Young]]'ın bir çift yarıktan ışık geçirerek bir kırınım dokusu oluştuğunu göstermesi ile ispatlanmıştır.
Maddenin dalga özelliğinden dolayı ışığın yanı sıra çeşitli [[atom altı parçacıklar]] da kırınıma uğrayabilir.
Kırınım kristalleştirilmiş moleküllerin atom düzeyindeki ayrıntılarını çözümlemek için kullanılanabilir. [[Elektronelektron kırınımı]], [[nötron kırınımı]] veya [[X-ışını kırınımı]] teknikleriyle [[protein]], [[DNA]] gibi karmaşık moleküllerin üç boyutlu şekilleri anlaşılabilir.
== Işığın kırınımı ==
Bir ışık demeti, daracık bir yarıktan, keskin bir kenardan geçip ya da ufak bir bir cismi dolanıp bir yüzeye düştüğünde gerçekleşen olay. Bu durumda ışık demetinin kenarında keskin gölgeler değil, birbiri ardına sıralanmış aydınlık - karanlık çizgiler görülür. Kırınma özellikle (Teleskopteleskop, Kamerakamera ve fotoğraf makinelerinde) diyaframın kısık olduğu durumlarda belirginleşerek önem kazanır.
== Ayrıca bakınız ==
{{portal|Fizik}}
* [[Airy lekesi]]
* [[Kırılma]]
{{fizik-taslak}}
| 