Vikipedi

Zâhir (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Değişiklik özeti yok
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
{{Çalışma var}}
 
{{Hükümdar bilgi kutusu
Satır 19 ⟶ 18:
{{Batıniyye|collapsed=1}}
 
'''Zahir''' veya ''El-Zahir li-i Izazİzaz-Din-Allah'' (d. 20 Haziran 1005 [[Kahire]] - ö. 13 Haziran [[1036]], Kahire) Tam künyesi: ''ʾEbū'l Hasan aẓ-Zāhir Billāh Alī bin El-Hākim)'' ( [[Arapça]]: {{Arap yazısı| , أبو الحسن “الظاهر بالله” علي بن الحاكم }}).
 
 
<!--
1021 -1036 döneminde on dördüncü ve son [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımî Hâlifesi]] olmuştur. [[Mustâ‘lîlik|Mustâ‘lî]]-[[İsmâ‘îl’îyye]] [[İslam mezhepleri|Mezhebi]]'ni oluşturan iki ana kolundan biri olan [[Hafızilik|Hafıziler]] tarafından da [[İmam]] olarak kabul edilmektedir. Hâlifeliği'nin 1171 tarihinde sona ermesiyle zamanın resmî devlet mezhebi şeklinde ortaya çıkmış olan bu kolun günümüzde artık hiç bir takipçisi kalmamıştır.
-->
 
== Yaşamı ==
 
4 Haziran 1005 (Hicri:20 Ramazan 395) tarihinde Kahire'de doğdu. Doğum ismi Ali Abdül Hasan (veya Ebu Ma'd) olarak verildi. Babası Fatımiler halifesi [[Hakim (Fatımi)|El-Hakim Bi-Emrillah]], annesi Fatima Halifesi olan İmam [[Muiz (FatimiFatımi)|El-Muizz li-Dîn Allâh]]'in oğlu Abdullah'ın kızı olan Amina idi. Babası Halife ve İmam [[Hakim (FatimiFatımi)|Hakim bi-Amerullah]]'nin "kaybolması" nedeni ile 23 Temmuz 1021 'de 16 yasındayaşında FatımiFatımiler Halifesi ve İmam oldu. Tahta geçiş nedeni ile Fatımi ordusunu oluşturan birlik askerlerin her birine özel bir ulufe olarak 20 dınar altın bağışlandı.
 
Zahir'in halifelik döneminin başında devletin idaresi halası (babası halife El-Hakim'in kızkardeşi) olan "Sitt-ül-Mülk" veye "Sitt-El-Nasr" (d.980 - o.?) elinde idi ve bu ksdinin tek başına devlet idaresi Zahir'in halifelik döneminin ilk dört yılında devam etti. Sit-ül-Mülk devlet idare etmekte iken kendine destek sağlamak için hem erkek hem de kadın danışmanlar kullanmakta idi. Sitt-ül-Mülk Midad adli siyahi asıllı hadım köleyi Halife Zahir'e lala ve eğitmen olarak seçti. 1 Mayıs 1024'de halife Zahir lalası Midad'a "Ebu'l Favaris" unvanını verdi. Bu törende okunan uzun bir buyruğa göre bu ünvanla Midad Fatimi devamlı ordusu hakkındaki genel idaresinden yetkili olmakta ve ordunun askerlerinin günlük yaşamlarının idaresi de Midad'a verilmekte idi.
 
Sitt-ül-mülk saray ve devletin malı işlerini idare etmesi için Vekilharcı olarak, kendi annaesin de bu görevde kullandığı, Abbas Ahmad bin Maghribi'yi atadı. Bu kişinin dirayetli mali idaresi sonucu Sit-ül-Mülk dönemi Fatımi devleti için iktisaden bir refah dönemi oldu.
Satır 36 ⟶ 30:
Kendine sır katibi olarak, istihbarat toplamak ve Halifeye verilen istidaları inceleyip karar vermek için Sitt-ül-Mülk annesinin eski bir kadın kölesi olan Tekerrub adlı kadını görevlendirdi.
 
Sitt-ül-Mülk'ün uyguladığı başarılı politikalarının başında "Abdulrahman Bin İlyas Bin Ahmed"'in Mısır'a getirilerek tutuklatılması olmuştu. "Abdulrahman Bin İlyas Bin Ahmed" birinci Fatımi Halifesi olan İmam [[Mehdi (Fatımi)|El-Mehdi]]'nin büyük-torunu ve halife [[Hakim (Fatımi)El-Hakim]]'in kuzeni idi ve Fatimilere karşı Şam 'da bir ayaklanma çıkarmıştı. Aynı zamanda Filistin'de bulunan Carrahiler idaresindeki ayaklanmacı Banu Tayy aşireti reisi ile yakın temasda idi. Sitt-ül-Mülk Vezir olan Hatır El-Mülk Ammer bin Muhammed'e Şam'da bulunan bu kişiye bir mektup yazdırarak Filistin'deki ayaklanma tehlikesine karşı kendisine danışmanlık yapması için Kahire'ye davet etti. Fakat Abdulrahman Bin İlyas Bin Ahmed Kahire'ye geldiğinde tutuklandı ve dört yıl kadar Kahire'de zindanda kaldıktan sonra hastalandı ve Sitt-ül-Mülk'ün ölümünden üç gün önce 1026 bu hsstalıkta hapiste iken öldü.
 
Sitt-ül-Mülk devlet işlerini dört yıl üzerine yüklenmiş iken alelade halk tarafından da popüler olarak tutulmaktaydı. Tarihçi ve biyografici [[İbn-i Hallikân]]'ın bildirdiğine göre <ref>(İng. çev.: M. de Slane), (1843). ''İbn Khallikan's Biographical Dictionary'', Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland, " Cilt:8, say.130 </ref>
Satır 47 ⟶ 41:
1023-1025 Mısır'da Nil Nehri'nin kuraklık yapması yüzünden tarımın büyük bir buhrana girmesi ile Mısır'da büyük bir açlık başladi ve bunu halk arasında veba salgının başlayıp yayılmasi takip etti. Bu açlık ve salgın Mısıe'da hem kırsal hem de şehirşel alanlarda gayet büyük sayıda ölümlere neden oldu.
 
1024-1029 döneminde Filistin ve Suriye'de gayet ciddi Bedevi Arap aşiretleri isyanları çıktı. Bu dönemde Vezir "Ali bin Carcarai" rakiplerini elimine ederek devlet iktidar gücünü eline toplamayı başarmıştı. Halife Az Zahir'in 1036'da ölmesinden sonra da onu takip eden küçük yaşta oğlu Halife [[Mustansır (FatimiFatımi)|El-Mustansır Billah]]'in da 1045'e kadar Veziri olarak görevde bulundu.
 
Vezir olarak görevde iken önce 1029'a kadar Bedevi Arap aşiretlerinin isyanları ile devamlı uğraşmak zorunda kaldı. En sonunda "parçala-ve-yönet" siyasetini diplomatik yollarla gayet kurnazca kullanması sayesinde isyanci Bedevi Arap aşiretleri birbirlerine rakip düşürdu. Böylece zayıflayan ayaklanmacılar Fatimiler ordusu komuyanı olan "Anuştekin ad-Dizbiri" tarafından kolayca ayrı ayrı tepelendi ve 1029'da Bedevi aşiretleri isyanlarının son bulması sağlandı.
 
Vezir "Ali bin Çarçarai" 1045'e kadar kuzey Suriye'de komuş olduğu Bizans Imparatorluğu iyi geçinme siyaseti sürdürdü. Zaten Bizans Imparatorluğu elinde çok küçük Kuzeye Suriye kısımları kalmıştı. [[Halep]] şehri bu dönemde Bizans elinde bulunmaktla beraber Fatimiler ve Abbasilere güya bağlı ama gerçekte özerk olan diğer Arap devletleri bu şehri ellerin geçirmeyi hedef almışlardı. Bizanslılara ve ülke içinde buluana Arap asıllı Hristiyanlarla Fatimi devletinini ilkışkilerini iyileştirmek için Vezir "Ali bin Çarçarai" Bizans İmparatoru olan [[III. BomanosRomanos|III. Romanos Argiros]] ile Kudüs'te bulunan ve zaten yıkık iken Fatımiler Halifesi [[Hakim (Fatımi)|El-Hakim Bi-Emrillah]] tarafından 1009'da tamamen yıktırılan, Hristiyanlar için kutsal hac mekanı olan [[Kutsal Kabir Kilisesi]]'nin yeniden yapılması için bir antlaşma imzaladı. Bu kilisesinin Bizans Imparatorluğu tarafından maliyeti karşılanarak yeniden inşasına başlanması ancak 1042'de oldu.
 
Halife Az-Zahir'in ve Vezir "Ali bin Çarçarai" döneminde Fatimilar Devleti Suriye'de en geniş sınırlarına erişti.
 
Halife Az-Zahir 13 Haziran 1036'da Kahire'de çıkmış olan veba salgınında bu hastalığa tutularak 13 Haziran 1036'da vefat etti. On beş yıl FatimilerFatımiler Halifesi ve İmam görevi yapmıştı.
 
==Ayrıca bakınız==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Zâhir_(Fâtımî_halifesi)" sayfasından alınmıştır