Hâfız (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

Hafız, Ebu-l-Maymun Abdülmecid adı ile Halife Mûstensir'in oğlu ve [[Amir (FatimiFatımi)]]'nin Fatimiler halifesinin amcası idi. Fakat 7 Ekim 1130 tarihinde yeğeni Amir [[Hasan Sabbah]]'in [[Haşhaşin]] cephesi mensûpları tarafından bir suikastla öldürüldü. O zaman Fatımiler Devleti idare şekli ne olacağı bir sorun oldu. Halife Amir'in daha 4 yaşında olan bir çocuk oğlu [[Et-Tâyyîb Ebû’l-KâsimKâsım]] bulunmaktaydı. Devletin ileri gelen idarecileri bu genç çocuğun annesi cariye Dhica'nin ülkenin idaresine uygun olmadığı kabul etmekteydiler. Annesinin kucuk oğluna büyük etkisi olabileceği düşünüldüğü için bu küçük çocuk Halife Amir'in yerine halife olarak ilan edilmesi ksbul edilmedi. [[Hafız (FatimiFatımi)|Ebu-l-Maymun Abdülmecid]] adını taşıyan öldürülen Halife Amir'in amcası, eski iki askeri lider ve Hazarmard Barghaş, birlikte bir devlet idareci naipler "veziriyatveziriyet komitesi"'ne seçildiler. Bu "veziriyatveziriyet komitesi"'nin ülkeyi idare etmesi ön görüldü.

Fakat bu idare şekli, karşı görüşleri olanların tartışmasına ve bu "veziriyatveziriyet komitesi" ile devlet idaresi şekline şiddetle itiraz etmelerine maruz kaldı:

* Bu itirazlar başında öldürülen Halife Amir'in 4 yaşında oğlu [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsim]]Kâsım'inın tarafını tutanlar gelmekteydi. Bu küçük çocuğun imam olması lehinde olanlar, 4 yaşındaki [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsim]]Kâsım'in [[imâm]]liğinilığını ilân ederek [[Tâyyîb’îyye]] fırkasını oluşturdular.

* Bu idare şekline diğer bir önemli itiraz ve karşı koyma 1121'de Halife Amir tarafından bir komplo ile öldürülen Vezir olan [[El-Efdâl ŞehinsâhŞehinşâh]]'in oğlu olsn ''Küfayat'' adı ile bilinen "Ebu Ali bin Ahmed El-Efdal"'dan gelmekteydi.

* Hazarmand Bargşah "veziriyatveziriyet komitesi"'ne atanmıştı, ama o da bundan hoşnut değildi. Önce nerede ise veziriyet komiteye seçilir seçilmez Hazarmand BargshahBargşah bu komiteden ayrıldığını bildirdi ve bu komitenin üyesi olan Ebu-l-Maymun Abdülmecid ile iki eski asker aleyhinde faaliyete başladı. Ayrıca diğer itirazcı olan Küfayfat'ın tarafını tuttuğunu ilan etti.

KüfayfatKüfayat, Hazarmand Bargşah'ın desteği ile, bir askeri darbe yapıp Fatimiler devlet idaresini ve sarayı eline geçirdi. "VezitiyatVezitiyet Komitesi"nde en önemli rolü oynayan Halife Amir'in kuzeni [[Hafız (FatimiFatımi)|Ebu-l-Maymun Abdülmecid]]'yakalatıp; tutuklattiptutuklattıp onu zindanzindana attı. KutayfatKufayat sarayda bulunan Fatimiler devlet hazinesine el koydu. O zamana kadar Fatimiler Devleti doktirinini de lahvettiğini ilan etti. Bundan sonra KüfayfatKüfayat kendini "Gizli Olan Şii İmamı'nın Yardımcısı" olarak devlet idare edeceğini açıkladı. Devletin başkanının ise Şiilerin İsmaililer "Onikiler" meşrebi doktrininde ön görülen "Gizli Mehdi İmam" öldüğünüolduğünü beyan etti.

Fakat bu devlet idaresi şekli de kalıcı olamadı. Bir yıl içinde ölmüş halife Amir'in taraftarı olduklarını açıkladıkları için "Amiriyat" fırkası adını alan; genç Fatimiler devlet idarecilerinden oluşan ve Fatimiler "Saray Vekilharcı" olan Ermeni asıllı YanişYanis idaresinde olan bir grup, bir darbe yaparak devlet idaresini eline aldı. KufayfatKufayat bu devlet darbesi sırasında öldürüldü. Ebu-l-Maymun Abdülmecid hapisaneden serbest bırakıldı. O zaman Halife Amir'in 5 yasına gelmiş oğlu [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsim]]]Kâsım'naa ismen halife naibi olarak tayin edildi. Ama devlet idaresi dizginlerinin hepsi kendi eline verilmişti. Birkaç ay sonra çıkarttığı bir buyruk ile Ebu-l-Maymun Abdülmecid kendini Fatımi Halifesi olarak ilan etti ve '''El-Hafız li-Din Allah''' (kısaca Hafız) taht adını aldı.

Halife El-Hafız 1132-1149 döneminde süren Fatımiler Halifesi hükümdarlığı döneminde kendinin meşruluğu iddiası üzerinde devamlı çalışmalarda ve iddialarda bulundu. O zamana kadar Fatımiler Halifeleri babadan oğula geçmekteydi ve bu halifeler Şii-İsmaili mezhebinin İmamlığı görevini de yüklenmekteydiler. Amcası Halife Amir'in kendisini varis ve veliaht seçtiğini iddia etti. [[Mûstensir (Fatimi)|Ebû Tamîm Ma’add El-Mûstensir Billâh]]'in büyük oğlu [[Mustali (FatimiFatımi)|Mustali]]'yi değil kendisini varisi seçtiğini iddia etti; Halife Amir'in cariye Djiba'dan çocuğunun bir erkek değil bir kız olduğunu ve sonradan bir erkek çocuk ile değiştirldiğini iddia etti. Fatımi Halifelik yanında Şii -İsmailliye mezhebi imamı olrakolarak da kabul edilmek de istedi. Bunun için kendisi ve yandaşları [[Hâfizîlik]] ya da Hâfiz’îyye / Mecid’îyye Mustâ‘lî-[[İsmâ‘îl’îyye]] Mezhebi adlı bir devlet mezhebi de kurdu ve son üç Fatımiler Halifesi bu mezhepten olanlarca İsmailliye [[İmam]]ı olarak kabul edildiler.

El-Hafız'ın ilk hükümet dönemide kendini Halifeliğe getiren "Amiriyat" fırkası adını alan saray mensupları kliğinin başında bulunan Yanis'i Vezir olarak tayin etti. Vezir YanişYanis kendi iktidar gücünü de korumak için kendine şahsen bağlı "Yanisiyya" adlı bir elit askeri birlik kurdu. Fatımiler ordusu içinde de daha büyükçe "Hafıziyye" olarak anılan bir devlet başkanı ve Veziri korumaya görevli muhafız birliği de kurdurdu. Büyük oğlu Süleyman'ı kendine varis olarak seçerek ona Vezir ünvanı verdirdi. Fakat Süleyman bu görevi aldıktan sonra çok yaşayamadan,ancak iki ay yaşadıktan sonra, öldü. Onun yerine ikinci oğlu Haydar'a aynı görevi verdirdi. Üçüncü oğlu olan Hasan ise bu durumdan hoşutsuzdu. Bir komplo hazırlayıp bazı orduda yüksek rutnelirutbeli askerleri öldürttü. Hasan kendine bağlı olan "Sibyan-ı Zarad" adli ilerigelenlerin oğullarından oluşan bir özel birlik de kurdu ve böylece de facto iktidar gücü kazandı. Fakat bu güç ordu komutanları tarafından tutulmadı. Bu askerler Hasan'ın bu siyasi gücünün dağıtılıp kendisinin idam edilmesini saraydan talep ettiler. Halife El-Hafız bir Yahudi doktorun aracılığı ile hem Hasan'ı hem de babası Yanis'i zehirletip öldürttü.

Yanis yerine vezir olarak yine Ermeni asıllı Hristiyan "Behram "adlı bir yüksek rütbeli askeri Vezir olarak atadı. Behram Fatımiler ordusunda bulunan 20,000 kişilik bir Ermeni asıllı askerlerden oluşan bir büyük birliğin komutanı idi. Fakat Ermeni asıllı olmayan ileri rütbeli askerler Ermeni asıllı olmayan ve Müslüman askerler arasında karışılık çıkarmayı başardılar. Halife El-Hafız Behram'ı [[Aşkelon]] Valisi olarak atayıp onu başkentten uzaklaştırmayı denedi. Ama bu, Behram Vezir iken Aşkelon valiliğine sürgün olarak göndermiş olduğu "Valakhası bin Rıdvan" adlı yüksek rütbeli askeri kendine ve Behram'a düşman yaptı. BehranmBehram ancak Kahire'de ordugahı olan Garbiyya'ya gidebildi. Aşkelon Valisi Rıdvan adliadlı asker, Behram ve komutası altındaki Ermeni asıllı ordu birliğinin Aşkelon'a gelmesini yasakladı ve buralardaki Bedeviler de bu birliğin ve Behram'ın Filistın'e ilerlemsini önlediler. Bu gelişmeler Mısır halkı tarafından da uygun görülmekteydi. Sonunda Halife El-Hafız Behram'a emniyetli geçiş vesikası sağlayarak onu [[Sicilya Kontu]] olan II.Ruggerio desteği ile [[Sicilya]]'ya gönderip onun orada yerleşmesini sağladı.

Bu sefer Rıdvan Vezir olarak tayin edildi. Rıdvan gittikçe iktidar gücü kazanmaya başladı. Ridvan Fatımiler devlet mezhebi olan SiiŞii-İsmailiyye mensubu değil, Sünni mezhepli idi. 1147'de, kazandığı iktidar gücüne dayanarak, "Malik" unvanı aldığını ilan etti ve Şii olan Fatımiler halifesi El-Hafız'ı tahtından indirmeye yeltendi. Fskat Fatımiler devlet güçleri ve orduya bağlı birlikler bunu önlediler. Rıdvan bu girişimi dolayısıyla öldürüldü.

Bundan sonra Fatımi Halifesi El-Hafız yeniden Vezir tayin etmedi ve saray içindeki değişik klikleri birbirine karşı oynayarak kendi iktidar gücünü devam ettirmeye başladı. Bu politikaya rağmen Fatımiler devleti içinde idarecilerin çatışmalarınçatışmalarının, hatta ülke içinde küçük isyanların. sonu gelmedi.