Ali Sistani: Revizyonlar arasındaki fark

 

== Özgeçmişi ==

Sistani [[İran]]'ın [[Meşhed]] kentinde, geleneksel olarak din alimlerini yetiştiren bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Kendisine adını veren dedesi, [[Necef]]'te okumuş, tanınmış bir din bilginiydi. Sistani'nin ailesinin kökeni [[İsfahan]]'a dayanmaktadır. [[Safevi]] döneminde, atalarından olan Seyyid Muhammed, Safevi Şahı Hüseyin tarafından Sistan Eyaletinde [[Şeyhülislam]] görevine getirilmişti. Sistan'a seyahat edip ailesi ve çocukları ile birlikte günümüz İran'ın [[Sistan ve Belucistan Eyaleti]]'ne yerleşti. Torununun "El-Sistani" lakabı buradan gelmektedir.

Sistani dini eğitimine çocuk yaşta Meşhed'de başlamış ve daha sonra 1949 yılında Şiiler arasında kutsal sayılan İran'ın [[Kum]] şehrine göç etmiştir. Burada birkaç yıl geçirdikten sonra, 1951 yılında Ayetullah [[Abu al-Qasim al-Khoei|Ebu el-Kasım el-Hoy]]'un yanında okumak üzere Irak'ın Necef kentine gitmiştir. Sistani, Irak Cumhurbaşkanı [[Abdulkerim Kasım]] yönetimindeki askeri junta rejimi döneminde 1960 yılında [[Taklid Mercii]] unvanına ulaşmıştır.<ref>http://atimes01.atimes.com/atimes/Middle_East/GB10Ak02.html|Coming to terms with Sistani - Asia Times Online, 21.08.2007 tarihli erişim</ref> Sistani henüz 31 yaşındayken (1961 yılında), dini eğitimin son seviyesi olan [[İctihad|müctehidlik]] derecesine ulaşarak, fetva verme yetkisine sahip olmuştur.<ref>http://al-huda.al-khoei.org/news/124/ARTICLE/1075/2005-04-30.html|When Grand Ayatullah Sistani Speaks, Millions Obey: Says Time, 21.08.2007 tarihli erişim</ref>

 

 

Halktan uzak yaşamasına rağmen, Sistani'nin başta Irak, İran ve Lübnan olmak üzere, öğretilerini yayan genç din adamlarına dayanarak Şii Müslümanlar arasında büyük bir etkinliğe sahiptir. Sistani birçok Şii vakfın lideridir ve Şii dünyasındaki çoğu dini okul, medrese ve camiye para maddi destek sağlamaktadır. Etkinliği sayesinde, Irak siyasetinde sessiz ama bir o kada önmeli bir rol oynamıştır. Körfez savaşı sonrasında, [[Geçici Koalisyon Yönetimi]]ni anayasal süreçte uzlaşmaya çağırması ve özellikle kadınlar olmak üzere tüm Şii seçmenleri oy vermeye zorlayan bir [[fetva]] vermesi ile ünlü olmuştur. Diğer bir Şii lider olan [[Mukteda el-Sadr]] 2004 yılının Ağustos ayında [[Mehdi Milisleri]] ile birlikte Necef'teki [[İmam Ali Camii]]'nde karargah kurup işgal kuvvetleri ile silahlı çatışmalara girdiğinde, ateşkes için arabuluculuk yapan yine Sistani idi.

2004 yılının Ağustos ayının başlarında, uzun süredir kalp hastası olan Sistani ciddi sağlık problemleri yaşayınca, tıbbi müdahale için [[İngiltere]]'nin başkenti [[Londra]]'ya seyahat etmiştir. Bu seyahati, daha önce Necef'ten yıllardan beri ayrılmamış olması nedeniyle, sağlık durumunun gerçekten ciddi olduğu şeklinde yorumlanmıştır.

 

 

Sistani, Amerikan işgalinden kısa süre sonra, kitleleri "net kararlar" vermeye ve "medya propagandası"nın galeyanına gelmemeye yönlendirmeyi amaçlayan, Şii din adamlarının siyasete katılmaya çağıran bir fetva vermiştir.

2003 yazına kadar, siyasi gündeme daha çok katılım göstermişse de, bu katılım daima temsilciler vasıtasıyla olup, asla bizzat olmamıştır. Genel anlamda reformcu ve arabulucu bir tavır takınmıştır. Anayasayal bir düzenin oluşturulmasına çağırmış ve daha sonra geçici bir Irak yönetiminin kurulmasını talep etmiştir. Bu şekilde Irak nüfusunun %60'ını teşkil eden Şia toplumunun Irak Hükümetini ele geçireceğini düşününüyordu. Daha sonra Sistani ABD'nin Irak Hükümeti planlarını yeterince [[demokrasi|demokratik]] olmadığı yönünde tenkit etmiştir. Sistani'nin fetvaları ve hükümleri birçok Şii Iraklı'nın 2005 Genel Seçimlerine katılmalarını sağlamıştır. 1 Ekim 2004'te yaptığı bir konuşmada seçimin "önemli bir mesele" olduğunu vurgulamış ve "tüm Iraklıların katılımıyla özgür ve adil" gerçekleşeceğine dair umudunu dile getirmişti. Kocaları yasaklasa bile kadınların oy vermelerinin dini bir vecibe olduğunu ifade eden bir fetva vermiştir.<ref>Rod Nordland, "The Cities Were Not Bathed in Blood", ''Newsweek'', February 9, 2005, www.msnbc.com/id/6887461/site/newsweek.</ref> "Şüphesiz, seçim gününde oy vermeye giden kadınların durumu, [[Kerbela Vakıası|Kerbela]]'ya giden [[Zeynep bint Ali|Zeynep]]'in durumu gibidir."<ref>Ahmed H. al-Rahim, "The Sistani Factor", ''Journal of Democracy'', 16, 3 (July 2005), p.51</ref>

[[Kategori:İranlı dinî liderler]]

[[Kategori:Müslüman din adamları]]