Mehdî (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
26. satır:
=== Halife olmadan önce===
 
Ubeydullah El Mehdi 31 Temmuz 873'de "Asker-i Mektum" adi verilen bir kasabada dogdu. Babasi gizlenen Onuncu IsmaliiyyeIsmailiyye imami olan [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh]] idi.
 
[[Abbasiler]] Devleti [[Bağdad]]'da kurulduğu zaman [[Ali]] ailesinden gelen ilerigelen Şiiler Abbasiler devletinin kurucularına karşı doğrudan doğruya şahsi tehlike doğurdukları için elemine edilmek hedefi ile çok şiddetli şekilde aranmaya ve tutuklanmaya başlamışlardı. Bunun siyasi karmaşıklık dolayısıyla İsmailiyye Şii [[Dâvah]]'sinin kaybolmasını önlemek amacıyla Sekizinci [[İsmâilîyye]] [[İmâm]]ından sonra gelen imamlar "gizlenen imam" olarak "davah"'larına devam etmişlerdi. Bu İmamlar Abbası Devleti'inin politik merkezinden ve onların politik iktidar güçlerinden uzaklaşmak için İran platosundan çekilmişlerdi. Fakat Ubeydullah Mehdi'nin babası gizlenen Onuncu imam olan [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh]] Sii Davah plan ve programınin daha kolayca devamını sağlamak amacıyla yine de devlet otoritesinden gayet gizli olarak kalarak Suriye'ye geçti. Batı Suriye'de bulunan [[Salamiye]] şehrinde gizlenerek ve burayı İsmâilîyye Şiilerinin gizli merkezi yaparak Suriye'den İsmailiyye Şiiliğini yaymak için yapılan çabaları kontrol etmeye başladı. Sonradan Fatimiler Devleti kurulmasına yol açan Davah üzerinde yaptığı faaliyetlerin başında İsmailliyeİsmailiyye mezhebi prensiplerini yaymak için [[Yemen]]'e [[Ebu Kasım]] adli gayet yetenekli bir [[dâ'i|dâî]] göndermesi ve Kuzey Batı Afrika [[Mağrip]]'de [[İfrıkiye]]'ye, özellikle Kutama kabileli Berberler arasına, [[Ebu Abdullah El Şii]] adli diğer bir yetenekli dâî göndermesi olmuştu.
 
Aslen [[Küfe]]'li bir Abbasi devleti memuru olan [[Ebu Abdullah El Şii]] adli dâi Kutama aşiretinen olan Berberleri 892'de Hicaz'a yaptığı Hac sırasından tanımış ve onların İfrıkiye'de hüküm süren [[Ağlabiler]] hükümdarlarından çektikleri zulümden şikayetlerini fırsat bilerek , onların da daveti üzerine, Mağrib'e dai olarak gitmişti. 893'de Berber köylüleri aşiretler topluluğundan olan [[Sinhaca]] arasında yerleşip gayet başarılı olarak bu köylülerin arasında İsmailliye Şii mezhebini yaymaya başlamıştı. Şiiliğe döndürtürmüş olduğu bu Berber aşiretler topluğundan asker toplayıp bir güçlü ordu kurmuştu. Bu aşiret ordusu ile İfrıkiye şehirlerini birer birer eline geçirmeye başladı. Şii Dai'si olan Ebu Abdullah Şii bu fetihlerini Suriye'de gizlenen Onbirinci Şii imamı adına yapmaktaydı ve bu gelişmeleri çok yaygın ve etken olan gizli Şii istihbarat hizmetini kullanarak gizlenen Şii imama eriştirmekteydi. Bu başarılar üzerinen Salamiye'deki gizlenen İsmailliyye Şii imamını Suriye'den İfrikiye'ye davet etti,
 
SalamiyaSalamıya, Suriye'de İsmailliyyeİsmailiyye Şii gizlenen imamı olarak bulunan [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh]] oğlu olan [[Abd Allâh ar-Razî|Razî Abdullâh]] o sekiz yasinayaşına geldigigeldiği zaman ölmüştüolmuştu. Sekiz yasindayaşında olan [[Mehdi (Fatimi)| Ubeydullâh El Mehdî]] onbirinci İmam olarak kabul edilip İsmailliyye Şiilerinin başına geçmiști. BabasiBabası Ismailliyyeİsmailiyye mezhebinin gizli organizsayonunorganizasyonun idaresini ogluoğlu yetisgenligeyetişgenliğe erene kadar oglununoğlunun amacasiamcası olan kardesi Said el Hayr'in elinde bulmasinibulmasını vasiyet etmistietmişti. Ubeydullah el Mehdi yetisgenlikyetişgenlik yasinayaşına vardigivardığı zaman amcasininamcasının kizikızı ile evlilik yaptiyaptı ve kendisine naiplik yapan amcasiamcası da tcokçok gecmedengeçmeden olduöldü. Bundan sonra Ismailiyyeİsmailiyye mezhebinin tumtüm gizlenmisgizlenmiş organizasyonu ve idaresi gizlenen Onbirinci imam olan Ubeydullah El Mehdi eline gectigeçti.
 
Ubeydullâh El Mehdî 299'a kadar Salamiye'de bir zengin olarak yaşayıp gizli imam olarak İsmailiyye Şii faaliyetelrine planlayıp kontrol etmekte iken kendine dış bileyen üç kardeşin kendini öldürmeye kararlı olduğu haberini aldı ve Suriye [[Karmatîlik|Karamatî]]'lerinin hücumlarına açıktı. Bu nedenle burada ayrılamaya karar verdi. Oğlu ve 30 atlı ile birlikte Salamati'den ayrıldı; [[Humus]]'a geçti ve oradan bir tüccar kiyafeti bir kervana katılıp [[Tiberya]] yoluyla [[Ramla]]'ya geldi. Abbasilerin kendini gayet ciddice aradıkları haberini aldığı için burada iki yıl bir zengin tüccar gibi yaşadı. Fakat sonra gizlice bir tüccar kiayafetikiyafeti ile Suriye'den ayrıldı ve [[Mısır]]'a geçti. Mısır'da Abbasiler valisi, kendine BagdadaBağdad'dadan gizli imamiimamı tutuklamasitutuklaması iciniçin ciddi emirler gelmesine ragmenrağmen, onu tutukladı ama onun gizlenen İsmailiyye Şii İmamı olduğundan haberdar olmadığı ve Ubeydullah'inın kendini gayet inandiriciinandırıcı sekildeşekilde alaleadealalade bir tuccartüccar oldugunaolduğuna inandirdigiinandırdığı için çok geçmeden onu serbest bıraktı. Ubeyydullah el Mehdi karadan bir kervanla [[Trablusgarb]]'a geçtıgeçti. BuraninBuranın valisi kendini tutuklamaya calistiçalıştı amama basaramadibaşaramadı. KacabilenKaçabilen Ubeydullah kervaninikervanını ikiye bolduböldü. Ebu Abbas adindaadında bir muridimüridi Kayrevan'a gectigeçti ve orada AglabiAğlabiler hukumdarihükümdarı tarafindantarafından tutuklanditutuklandı ve yargilanipyargılanıp hapse atildiatıldı. KendisiUbeydullah el Mehdi ise Berberlerin Midrar kabilesine ait olan [[Sijilmasa]]'ya gectigeçti ve oraya zengizengin bir tuccartüccar gibi yerlestiyerleşti. BuraninBuranın hakimi olan Yasa bin Midrar ile iyi iliskilerilişkiler kurdu. Fakat Yasa AglebiAğlebi hukumdarihükümdarı olan Ziyadet Allah'dan aldigialdığı bir mektuba dayanarak Ubeydullah el Mehdi'yi 5 yilyıl gozgöz altindaaltında tuttu. Aglebi Hükümdarı Ziyadet Allah Ubeydullah'ı kurtarmak için gelebilecek her tehlikeyi karşılamak için idare merkezini KayravanKayrevan, Tunus'tan (günümüzde Cezayir'de bulunan]]) [[Konstantin, Cezayir|Konstantin]]'e nakletti. Bir askeri hücuma karşı direnebilmek için Bağdat'daki AbbasiAbbası halifesi [[Müktafı]]'den askeri destek istedi; ama halifenin bunu sağlayacak mali ve askeri gücü bulunmamaktaydı. Eylül'da bazı Berber kabilelerine mensup askeri birlikler yakındaki Kaar Beleama ve Tubna kalelerini ellerine geçirdiler. Bunu uzerineüzerine Aglebi hükümdarı tekrar merkezi olan Kayravan yakınlarındaki Rakkada saray şehri kalesine çekildi.
Ubeydullâh El Mehdî 299'a kadar Salamiye'de bir zengin olarak yasayip gizli imam olarak Ismailiyye Sii faaliyetelrine planlayip kontrol etmekte iken kendine dis bileyen uc kardesin kendini oldurmeye kararli oldugu haberini aldi ve Suriye [[Karamati]]'lerinin hucumlarina acikti. Bu nedenle burada ayrilamaya karar verdi. Oglu ve 30 atli ile birlikte Salamati'den ayrildi; [[Humus]]'a gecti ve oradan bir tuccar kiayfeti bir kervana katilip [[Tiberiasa]] yoluyala [[Ramla]]'ya geldi. Abbasilerin kendini gayet ciddice aradiklari haberini aldigi icin burada iki yil bir zengin tuccar gibi yasadi. Fakat sonra
gizlice bir tüccar kiayafeti ile Suriye'den ayrıldı ve [[Mısır]]'a geçti. Mısır'da Abbasiler valisi kendine Bagdada'da gizli imami tutuklamasi icin ciddi emirler gelmesine ragmen onu tutukladı ama gizlenen İsmailiyye Şii İmamı olduğundan haberdar olmadığı ve Ubeydullah'in kendini gayet inandirici sekilde alaleade bir tuccar olduguna inandirdigi için çok geçmeden onu serbest bıraktı. Ubeyydullah el Mehdi karadan bir kervanla [[Trablusgarb]]'a geçtı. Buranin valisi kendini tutuklamaya calisti am basaramadi. Kacabilen Ubeydullah kervanini ikiye boldu. Ebu Abbas adinda bir muridi Kayrevan'a gecti ve orada Aglabi hukumdari tarafindan tutuklandi ve yargilanip hapse atildi. Kendisi Berberlerin Midrar kabilesine ait olan [[Sijilmasa]]'ya gecti ve oraya zengi bir tuccar gibi yerlesti. Buranin hakimi olan Yasa bin Midrar ile iyi iliskiler kurdu. Fakat Yasa Aglebi hukumdari olan Ziyadet Allah'dan aldigi bir mektuba dayanarak Ubeydullah el Mehdi'yi 5 yil goz altinda tuttu. Aglebi Hükümdarı Ziyadet Allah Ubeydullah'ı kurtarmak için gelebilecek her tehlikeyi karşılamak için idare merkezini Kayravan, Tunus'tan (günümüzde Cezayir'de bulunan]] [[Konstantin, Cezayir|Konstantin]]'e nakletti. Bir askeri hücuma karşı direnebilmek için Bağdat'daki Abbasi halifesi [[Müktafı]]'den askeri destek istedi; ama halifenin bunu sağlayacak mali ve askeri gücü bulunmamaktaydı. Eylül'da bazı Berber kabilelerine mensup askeri birlikler yakındaki Kaar Beleama ve Tubna kalelerini ellerine geçirdiler. Bunu uzerine Aglebi hükümdarı tekrar merkezi olan Kayravan yakınlarındaki Rakkada saray şehri kalesine çekildi.
 
9 Mart 909'da Abdullah bin Şii'nin ordusu ile Aglebiler ordusunu [[Laribus]] yakınlarında büyük bir mağlubiyete uğrattı. İfrikiye'nin Ağlabiler'in başkenti olan (günümüzde [[Tunus]]'da bulunan) [[Kayravan]] yakınlarında bulunan saray şehri [[Rakkada]] da Ebu Abdullah El Şii komutasındaki Berber ordusu eline geçti ve bu arada İfrikiye başkenti olarak kurulmuş olan Kayravan da Fatimiler eline geçti.
 
909 yılında Ebu Abdullah Şii emri altındaki berberBerber ordusu ile Sijilmasa üzerine askeri sefere ciktiçıktı. Bu seferde bu ordu önce bu yol üzerinde bulunan [[Hariciler]] hükümdarlığı altindaaltında bulunan "Tahert" devletini eline geçirdi. Sonra, ordu Sijilmasa'yı hakim Yasa ile yapilanyapılan kucukküçük bir carpismadançarpışmadan sonra eline geçirerek Ubeydullah el Mehdi'yi, oglunuoğlunu ve maiyetini serbest bırakttıbıraktti. Bu ordunun komutanı olan ve İsmaliyye dai olarak İfrikkiye'ye gelmiş burayı hemen hemen eline geçirmiş olan Ebu Abdullah Şii imamiimamı olarak saydigisaydığı Ubeydullah el Mehdi'yi ilk defa burada gördü ve ona biat etti. Ebu Abdullah Şiii ordusunun ve hükümü altında bulunan arazilerin hepsinin idaresini Ubeydullah El Mehdi'ye devir etti. Böylece Ubeydullah El Mehdi'nin fiilen imamlığı açığa çıktı ve halife unvanı da alarak bu arazileri kendinin kurduğu Fatimiler Devleti hükümdarı olarak idareye başladı.
 
=== Fatimiler devleti kurulmasi ve idaresi===